Smog in Zeeland
u
Het verwaarloosde stiefkind van de luchtverontreiniging
Hans Bannink
Het woord "smog" zal een ieder in Zeeland
wel bekend in de oren klinken. Afgelopen
zomer werden wij verschillende keren
opgeschrikt, omdat er weer een
smogmelding was. Maar is het u ook
bekend wat smog precies is. Hieronder
leest u er meer over.
Schone lucht
Bronnen
Verschijningsvormen van
luchtverontreiniging
let probleem van de vervuiling
van de buitenlucht is niet iets van de
laatste jaren alleen. Al in 1273 werd
er in Engeland een wet van kracht om
de luchtverontreiniging te beperken.
Het probleem was toen nog erg een
zijdig, omdat vrijwel alle luchtver
ontreiniging veroorzaakt werd door
het stoken van kolen voor verwar
mingsdoeleinden. Die eerste wet be
vatte een verbod op het onder bepaal-
dat het natuurlijke gehalte van de
stoffen die in de lucht zitten, wordt
overschreden. Volgens deze definitie
is ook de aanwezigheid van zout in
de lucht aan onze kust, van stuifmeel
in de lucht van bloeiende grassen en
de aanwezigheid van gassen en dam
pen van vulkanische aktiviteiten op te
vatten als luchtverontreiniging. Deze
natuurlijke bronnen zijn niet het ge
volg van menselijk handelen en kun
nen ook niet door de mens worden
beheerst. Alle andere vormen van
luchtverontreiniging ontstaan door
toedoen van ons mensen.
de weersomstandigheden stoken van
"sea-coles" (kolen van Newcastle
vervoerd over zee). De straffen voor
milieudelikten waren bepaald niet zo
kinderachtig als vandaag de dag:
overtreders kregen de doodstraf.
Ook in Nederland was het probleem
reeds lang aanwezig, de vroegste ver
ordeningen stammen uit de 17e eeuw.
Ook daarin werd het stoken van ko
len onder bepaalde omstandigheden
verboden.
De snelle opkomst van de industriali
satie veroorzaakte een sterke toename
van de luchtverontreiniging. Die
groeiende industrialisatie ging weer
gepaard met een enorme toename van
het verkeer met de nodige luchtver
vuiling. Kleine plaatselijke proble
men groeiden uit tot ernstige rampen,
zoals
- in 1930: Maasvallei (Luik) 60 do
den en duizenden zieken;
- in 1948: Donora (V.S.) 20 doden,
6000 zieken;
- in 1952/1956: Londen 100 doden,
4000 zieken.
Deze rampen werden veroorzaakt
door een kombinatie van bijzondere
meteorologische omstandigheden
(langdurige mistperioden) en grote
lozingen van luchtverontreinigende
stoffen. Hierbij speelden zwaveldio-
xyde (S02) en roet een grote rol. Het
begrip "smog" (smoke fog) was ge
boren.
Voordat de buitenlucht werd ver
vuild is ze ooit schoon geweest. In
oude schoolboeken is de samenstel
ling nog terug te vinden: 78,1% stik
stof (N2); 20,9% zuurstof (02); ca.
1% edelgassen als Helium, Xenon,
Argon, Neon en Krypton en ca.
0,03% kooldioxyde (C02). Boven
dien bevat de lucht een wisselende
hoeveelheid water in dampvorm.
Luchtgassen spelen een heel voorna
me rol in de ademhaling van mensen
en alle andere organismen. Het is
daarom letterlijk van levensbelang dat
de luchtkwaliteit goed is. Luchtver
ontreiniging onstaat op het moment
Tot de voornaamste stoffen, die de
lucht verontreinigen behoren: kool
dioxyde (C02), koolmonoxyde
(CO), zwaveldioxyde (S02), stiksto-
foxyden (NOx), ammoniak (NH3),
ozon (03), diverse koolwaterstoffen
(CxHy) en vaste deeltjes, zoals stof
en roet. Verder zijn er nog een heel
skala chemische en radioaktieve stof
fen. De belangrijkste bronnen zijn:
verkeer, industrie en energieopwek
king. In de tabel kunt u zien in welke
mate verkeer of industrie en ener
gieopwekking in Nederland verant
woordelijk is voor de uitstoot van be
paalde vervuilende stoffen.
Verkeer
CO
41%
co2
17%
NOx
54%
S02
6%
CxHy
43%
deeltjes
22%
Rest industrie
energieopwekking
49%
83%
46%
94%
57%
78%
(Centraal bureau voor de Statistiek; 1988)
Eén van de meest besproken vorm
van luchtverontreiniging is de zure
regen, maar ook de smog zal u wel
bekend zijn. Smog-vorming is een
grote boosdoener voor mensen met
gezondheidsproblemen aan de lucht
wegen en mensen met hart- en vaat
ziekten.
We kunnen twee typen smog onder
scheiden: zomersmog en winter
smog.
