M
De weg terug naar het evenwicht
muwst VLSOH
De ZMF en de landbouw
hi es groeituW
Co Meertens
De landbouw. Tot voor kort, na de
industrie, zo'n beetje de grootste
opponent van de natuur- en
milieubeweging. Want de landbouw
beleed de "méér-religie": kwantiteit ten
koste van kwaliteit. Méér produktie dus
en dat betekende méér machines, méér
kunstmest, méér bestrijdingsmiddelen
en méér landbouwgrond. Had het aan
de landbouw gelegen, dan was heel
Zeeland één wuivend woud van
bietenloof geworden, wellicht slechts
hier en daar onderbroken door een
haven, een chemische fabriek, een
kerncentrale. Nee, van de boerenstand,
de beroepsgroep die per definitie toch
het dichtst bij de natuur heet te staan,
moest Zeeland het niet hebben.
Vleael
Bezinning
Geweten
Gewonnen?
Landinrichting is het platform
waar de ZMF de landbouw het
meest ontmoet. De ZMF is in alle
(nu 14!) landinrichtingskommis
sies vertegenwoordigd. In deze
kommissies wordt met verte
genwoordigers van de land
bouworganisaties samenge
werkt om tot een goed plan te
komen.
De ZMF is verder vertegenwoor
digd in het bestuur van de Stich
ting Zeeuwse Vlegel.
Met de 3 Zeeuwse landbouwor
ganisaties en het Landbouw
schap vindt een periodiek infor
meel overleg plaats.
c
o>
t:
Het eerste bord voor de Zeeuwse Vlegel
laar gelukkig. Zelfs in de jaren
dat de Delta nog van goud leek en de
Zeeuwse populieren tot in de hemel
groeiden, was daar al een tegen-ge-
luid. Eerst nog wat. onvast, maar in
middels uitgegroeid tot de niet meer
weg te denken stem van de Zeeuwse
Milieufederatie. En het resultaat mag
er zijn: Zeeland is weer op de weg
terug naar het evenwicht. Terug naar
kwalitatief verantwoord voedsel, te
rug naar een kwalitatief verantwoor
de leefomgeving.
Om bij het voedsel te beginnen. Ge
brek aan menskracht was er de oor
zaak van dat de ZMF pas enkele jaren
geleden daadwerkelijk aandacht kon
geven aan dit aspekt.Er werd een be
wuste keuze gemaakt voor onder
steuning van het toen net opgestarte
"Zeeuws Boerenbroodprojekt" (nu
herdoopt in "Zeeuwse vlegel"). Een
wellicht bescheiden, maar daarom
niet minder belangrijk begin. Brood
is tenslotte de basis van onze voeding.
Inmiddels telen negen Zeeuwse boe
ren hun tarwe op milieuvriendelijke
wijze. Tarwe, die in de molen te Wol-
phaartsdijk wordt vermalen tot meel
dat (voorlopig) in vijf bakkerijen op
Walcheren en Schouwen-Duiveland
wordt omgezet in die o zo gezonde
en lekkere "vlegeltjes". Slaat deze
proef aan, dan is het brood vanaf 1
oktober in heel de provincie te ver
krijgen. En let wel: de "Zeeuwse vle
gel" is niet zomaar één van die vele
alternatieve projekten, maar daaren
tegen een initiatief van de officiële
landbouw. De kentering is dus wel
degelijk ingezet.
Maar ook wat betreft het behoud van
onze laatste resten natuurgebied is de
landbouw tot bezinning gekomen. Er
wordt nu daadwerkelijk geluisterd
naar de natuur- en milieubeweging,
die konsekwent aan de bel trekt om
te trachten te redden wat nog over is
aan schor, slik en kreekgebied.
Leo D'Hoore, sinds 1985 namens de
ZMF adviseur bij diverse landinrich-
tingsprojekten in West Zeeuws-
Vlaanderen, heeft de belangen zien
verschuiven. D'Hoore: "Nog maar
vier jaar geleden was de macht van de
landbouw zo groot dat we als natuur
bescherming al blij waren dat er ten
minste nog te praten viel over konser-
vering van een paar hektare natuurge
bied. Maar inmiddels is er ook bij de
landbouw iets fundamenteels veran
derd. Nu bestrijken de onderhande
lingen vele honderden hektaren en
wordt er niet enkel meer over hier en
daar wat konserveren gesproken".
Heeft de natuur- en milieubeweging
de landbouw dan toch een "geweten
geschopt?". Ir. H. Okma van de In-
spektie Landinrichting te Goes, kan
het niet ontkennen.
"Bij het invullen van de streekplan
nen valt er de laatste jaren een nadruk
kelijke verschuiving te bespeuren
naar de belangen van natuur en land
schap", zegt hij. "Een verschuiving
die inderdaad ten koste gaat van de
belangen van de landbouw".
En Okma moet ook toegeven dat een
dergelijke omwenteling binnen de al
lerminst als progressief bekend staan
de landbouw niet vanzelf tot stand is
gekomen. "Als we eerlijk zijn, moe
ten we bekennen dat de landbouw
door argumenten van buiten af (lees:
door de natuur- en milieubeweging,
red.) de ogen is geopend".
Betekent dit alles dat de strijd in Zee
land gewonnen is? Zijn we op weg
naar de ideale situatie?
Leo 'D Hoore waarschuwt voor al te
veel optimisme. "We gaan inderdaad
de goede kant op, maar het woord
ideaal zou ik nog zeker niet in de
mond willen nemen. Zo wil ik de si
tuatie pas noemen wanneer we bij
voorbeeld een plan Tureluur onver
kort zouden kunnen realiseren".
Onverkort. Dat is niet niks. Hoe rea
geert het Ministerie van Landbouw
op zo'n uitspraak?
Als we ir. Okma mogen geloven, dan
komt de ZMF, wat Tureluur betreft,
zeker aan z'n trekken. De inspekteur
landinrichting stelt tegenover Wantij
"Zoals de zaken er nu voor staan ben
ik ervan overtuigd dat we beide partij
en landbouw en natuurbescherming
voor de volle honderd procent tevre
den zullen kunnen stellen".
En zo zijn we in Zeeland inderdaad
op de weg terug naar het zo noodza
kelijke evenwicht.
