Energie-O!
Voordelta
H
(On)gewenste mogelijkheden voor de Zeeuwse kust
Hans Bannink
Streekplan Zeeland
Voor de kust van de Zeeuwse en
Zuidhollandse eilanden is zich een nieuwe
delta aan het vormen, die de
toepasselijke naam "Voordelta" gekregen
heeft.
De regering heeft in augustus '91 een
ontwerp-beleidsplan Voordelta uit laten
brengen. Het plan is gericht op het veilig
stellen van de natuurlijke ontwikkeling
van dit gebied, in relatie met de
kustverdediging om de veiligheid te
waarborgen. Verder wordt "door een
zorgvuldige belangenafweging aangegeven
hoe andere aktiviteiten, zoals visserij en
rekreatie en mogelijk nog toekomstige
belangen, inpasbaar zijn in die
doelstelling".
Zou de Voordelta bijvoorbeeld niet
uitmuntend geschikt zijn voor een nieuwe
vorm van energiewinning, op basis van de
kracht van wind en water?
ICONA
Energieopslag
PAC en windenergie
I et plangebied Voordelta omvat
zo'n 900 km2 van de vroegere bui
tendelta's van het Haringvliet, Gre-
velingen en Oosterschelde en ligt
geheel binnen de territoriale wate
ren. De noordgrens is de Maasgeul
en de zuidgrens ligt aan de Wester-
scheldetoegang bij Westkapelle, zo
als de kaart laat zien. De grens aan
de zeekant valt samen met de diep-
telijn van NAP -20 m. Het beleids
plan Voordelta is opgesteld voor de
periode tot het jaar 2000, maar
men heeft nog verder gekeken tot
2020.
In de Vierde Nota Ruimtelijke Or
dening voegde de regering de vol
gende doelstelling toe: "De regering
benadrukt dat het gehele beleids
plan voor de Voordelta gericht is op
het veiligstellen van de natuurlijke
ontwikkeling van dit gebied, in re
latie tot de kustverdediging. Het
gaat erom dat zich in dit jonge dy
namische kustgebied op een na
tuurlijke wijze een evenwicht kan
instellen. Dit mag echter niet gelijk
worden gesteld aan een absoluut
eerste plaats voor natuurbescher
ming."
De mogelijkheden voor ontwikke
ling tot een natuurgebied van in
ternationale allure zijn hier klaar
blijkelijk aanwezig. Maar andere
funkties, zoals toerisme en rekre-
atie, visserij en energiewinning of
energieopslag worden niet op voor
hand uitgesloten.
In 1988 werd het streekplan vast
gesteld en ook daarin staat dat, "zo
lang in de Voordelta nog geen even-
wichtssituatie is bereikt, de na
tuurlijke ontwikkelingen zo min
mogelijk belemmerd en zo nodig
ondersteund dienen te worden. Het
toekennen van nieuwe funkties, die
op de natuurlijke ontwikkelingen
van invloed kunnen zijn, moet ach
terwege te blijven. Wel kan eventu
eel in dit gebied, indien de omstan
digheden daarvoor gunstig zijn, een
aantal mosselpercelen worden uit
gegeven als kompensatie van de
percelen die elders verdwenen. Uit
gifte mag echter geen afbreuk doen
aan de natuurlijke ontwikkelin
gen."
In het streekplan worden als speer
punt voor verdere rekreatie-ont-
wikkelingen koncentratiegebieden
Na 2000 wind- en waterenergie in de Voordelta?
bij de Brouwersdam en op Neeltje
Jans aangeduid. Vooral de lokatie
Brouwersdam staat in nauw ver
band met de Voordelta.
De Werkgroep Nieuwe Gebruiks
mogelijkheden Noordzee van de
ICONA (interdepartementale coör
dinatiecommissie Noordzee-aange-
legenheden) stelde in december
1990 een beleidsgerichte verken
ning samen van mogelijke toekom
stige gebruiksfunkties van de
Noordzee. "Deze studie is bepaald
géén ontwerp voor de toekomstige
funktionele inrichting van de
Noordzee", stelt de Direktie Noord
zee van Rijkswaterstaat in haar be
geleidende brief van 25 juli 1991.
Ten aanzien van de energiewinning
en energieopslag lijkt, volgens dit
rapport althans, de aanleg van
windenergieprojekten op zee na het
jaar 2000 haalbaar. Op iets langere
termijn kunnen de mogelijkheden
voor een pomp-accumulatie centra
le niet bij voorbaat uitgesloten wor
den geacht.
In opdracht van de overheid en in
het kader van de Nederlandse elek
triciteitsvoorziening is in de perio
de 1985-'86 uitgebreid onderzoek
verricht naar de mogelijkheden om
energie op te slaan. Een veelbelo
vende methode was de zgn. Pomp
Accumulatie Centrale (PAC). Dit is
een heel groot bekken waarin wa
ter kan worden gepompt met be
hulp van windenergie uit grote
windmolens. Bij het leeglopen van
dit bekken worden dan turbines
aangedreven waarbij de opgeslagen
energie wordt afgegeven aan het
elektriciteitsnet. De lokatie met de
minste bezwaren, technisch, finan
cieel en uit milieu-aspekt, zou het
zeegebied voor de Brouwersdam
zijn, in de Voordelta dus. Maar het
zich
laat aanzien zal de bouw van een
PAC niet voor het jaar 2010 worden
gerealiseerd. Veel zal daarbij af
hangen van het toekomstig beleid
ten aanzien van het gebruik van
kernenergie. Daarnaast speelt ook
de ontwikkeling van de olie- en gas-
prijs op de wereldmarkt een rol.
Uitgaande van een opslagbekken
aan de zeezijde van de Brouwers
dam met een dijkhoogte van 75 me-