Het perspektief van de
Zeeuwse landbouw
Wouter van Zandbrink
Beeld Zeeuwse landbouw
Met de landbouw in Zeeland gaat het niet
goed. Verwacht wordt dat de komende 15
jaar de helft van de akkerbouwbedrijven
zal worden opgeheven omdat er
onvoldoende perspektief is. Enerzijds
geeft dit ruimte voor de overige bedrijven
om te vergroten en te ekstensiveren.
Anderzijds wordt door de bedrijven, de
landbouworganisaties en de overheid
driftig gezocht naar alternatieven voor de
huidige teelten. Nieuwe teelten zijn echter
niet altijd goed voor het milieu.
Perspektief Zeeuwse landbouw
Relatief schoon
Nieuwe landbouwsektoren
e komende jaren zijn kruciaal
voor het milieu op het platteland
van Zeeland. De overheid stuurt
daarin:
Onlangs zijn door de overheid twee
nota's over de landbouw in Zeeland
gepubliceerd. Eén nota is van de
provincie. De tweede nota is van
het Ministerie van Landbouw,
Natuurbeheer en Visserij: "de
Provinciale Landbouw Ontwikke-
lings Nota Zeeland" (PLON-Zee-
land).
Van de Landbouwnota van de
provincie moet betwijfeld worden of
konsekwent voor het milieu wordt
gekozen. De PLON van het Minis
terie besteedt bij haar visie op de
Zeeuwse landbouw volledig aan
dacht aan zowel de ekonomische
als de natuur- en milieuaspekten.
De PLON geeft een beschrijving
van de landbouw in Zeeland. In de
onderstaande tabel zijn enkele re
levante cijfers weergegeven:
akkerbouw 103.000 83%
grasland (vee) 13.000 11%
tuinbouw 7.000 6%
Er komen in Zeeland slechts 7 bio
logische bedrijven voor en 5 be
drijven die volgens het z.g. geïnte
greerde systeem werken, waarbij
zo min mogelijk kunstmest en be
strijdingsmiddelen worden toege
past.
De akkerbouw is beeldbepalend
voor de Zeeuwse landbouw: 83%
van de oppervlakte kultuurgrond is
in gebruik als bouwland en slechts
11% als grasland.
Het areaal tuinbouw wordt vooral
bepaald door de fruitteelt. De volle-
grondsgroenteteelt is de laatste
tien jaar bijna verdubbeld naar
2000 ha.
Het aantal landbouwbedrijven
neemt nog steeds af. In de afgelo
pen 10 jaar is dit aantal gedaald
met ca. 800 (hoofdberoeps).
De gemiddelde oppervlakte van het
Zeeuwse akkerbouwbedrijf is 25
ha. Voor een traditioneel akker
bouwbedrijf is een dergelijke op
pervlakte te klein om perspektief te
hebben. Voor grofweg de helft van
de akkerbouwbedrijvengeldt dat er
weinig toekomstperspektief is als
traditioneel akkerbouwbedrijf.
Een grote sanering in de Zeeuwse
63% 2507
15% 565
22% 420
akkerbouw moet dan ook niet wor
den uitgesloten. Dit wordt nog
versterkt door de richting waarin
de EG/GATT-onderhandelingen lij
ken te gaan n.l. minder prijson
dersteuning voor onder meer gra
nen.
Het Landbouw Ekonomisch In
stituut voorspelt een daling van het
aantal landbouwbedrijven in Zee
land van 3% per jaar gedurende de
komende 15 jaar.
Enerzijds geeft dit ruimte voor de
overige bedrijven om te vergroten.
Anderzijds wordt door de bedrijven,
de landbouworganisaties en de
overheid driftig gezocht naar alter
natieven voor de huidige teelten om
de landbouw in Zeeland nieuwe
perspektieven te geven. Nieuwe
teelten zijn niet altijd goed voor het
milieu.
De landbouw in Zeeland is relatief
schoon in vergelijking met de rest
van Nederland. Bij de twee
grootste landelijke problemen t.w.
mest en chemische bestrijdings
middelen skoort Zeeland lager dan
overige provincies.
Er is nog geen sprake van een
mestoverschot. Chemische bestrij
dingsmiddelen voor grondonts-
metting worden in Zeeland relatief
weinig gebruikt. Grondonts-
mettings-middelen bevatten lande
lijk 60% van het gebruikte land
bouwgif. Ze worden vooral gebruikt
bij de bloembollenteelt, bij 1 op 2
jaar aardappelteelt en in de
glastuinbouw. Deze teelten komen -
in de intensieve vorm- (nog!) weinig
voor in Zeeland.
Op zoek naar nieuwe perspektieven
voor de landbouw in Zeeland pleit
de provincie in haar nota voor ont
wikkeling van nieuwe sektoren en
teelten waaronder de glastuin
bouw, de bloembollenteelt, de in
tensieve veehouderij.
Zeeland zou als opvangregio kun
nen dienen voor bedrijven die van
elders vertrekken onder meer we
gens hun vervuilende aktiviteiten.
Dit is voor de ZMF uiteraard niet
akseptabel:
Zeeland moet niet vuiler, maar
juist schoner worden!
Technologische ontwikkelingen in
deze nieuwe sektoren schrijden
voort. In de glastuinbouw zijn er
wel zogenaamde gesloten systemen
in ontwikkeling waarbij de emissie
is geminimaliseerd, maar het
vraagstuk van het afval en het ho
ge energiegebruik blijven.
Dit ontslaat de verantwoordelijke
bestuurders niet van de plicht Zee
land schoon te houden. Dit geldt
vooral voor de gemeenten, de
provincie en de waterschappen die
in het kader van de milieu- en
planologieregelgeving beslissen
over de vestigingsvoorwaarden
voor dergelijke bedrijven. Een syn
chronisatie tussen de planologische
en de milieuvergunningprocedures
voor landbouwbedrijven b.v. zoals
die thans in Noord-Brabant in
voorbereiding is, is daarbij een
noodzakelijk hulpmiddel. Hierbij
wordt een bedrijf slechts een
bouwvergunning afgegeven wan
neer het gebouw voldoet aan de
laatste technologische ontwikkelin
gen op milieugebied. Zo worden al
leen "schone" stallen en kassen
neergezet.
oppervlakte aandeel ekono- aantal
ha aandeel mische omvang bedrijven
