Westerschelde
Selenapoider
Stroomopwaarts
Braakman
Ontpolderen langs de Westerschelde en
de Schelde dient niet alleen een natuurbe-
lang. Naast een ekologisch herstel van het
estuarium wordt door het ontpolderen
een ekonomisch belang gediend: het be
perken van de kosten van de baggerwerk-
zaamheden. Waar ekonomie en ekologie
samengaan is realisatie dichtbij.
Door met een stormvloedkering een gedempt getij te verwezenlijken, kan de Braakman ontpolderd worden.
gestie gedaan om in het Ramme-
gors, tussen Sint-Philipsland en
Tholen een proef te doen met ont-
polderen. Een werkgroep heeft dit
bestudeerd: de kosten wogen niet
op tegen de natuurwinst. Met min
der vergaande, goedkopere, maat
regelen kan ook zoute natuur gere
aliseerd worden. Voor het Ramme-
gors wordt nu gedacht aan het bou
wen van een hevel, die het zoute
water over de dijk heen pompt. De
ervaring zal leren of deze methode
ook op andere plaatsen toegepast
kan worden.
Dhr. Van der Maas van het water
schap Noord- en Zuid-Beveland
wees er op dat sommige lokaties
voor ontpolderen minder geschikt
zijn. Binnen de kortste keren zou
de klei wegspoelen en er zou nog
geen schor ontstaan. De kosten van
ontpolderen zijn ook niet te onder
schatten, omdat natuurlijk een
nieuwe zeedijk landinwaarts aan
gelegd moet worden. Bij de evalu
atie van het beleidsplan Ooster-
schelde is een studie naar ontpolde
ren toegezegd.
Ontpolderen is duur. De konstate-
ring dat ontpolderen geld oplevert,
is daarom goud waard. Rijkswater
staat kwam in een studie van het
Schelde-estuarium tot deze verras
sende konklusie: Meer baggeren
versnelt het verlandingsproces.
Daardoor moet er almaar meer ge
baggerd worden. Met de door Ant
werpen gewenste verdieping van de
Westerschelde is dat een erg duur
vooruitzicht. Het areaal natuurlij
ke overstromingsgebieden uitbrei
den is de oplossing.
De Selenapoider bij het Verdron
ken Land van Saaftinghe is in de
vliegende storm van januari 1990
op een natuurlijke manier ontpol
derd: de zomerkade brak door.
Sindsdien is een diepe geul ont
staan, waardoor het water het ge
bied in- en uitstroomt. Een nieuw,
weergaloos landschap ontstond: het
ontpolderde land. Nieuwe geulen,
grote plassen en een wilde begroei
ing. De zeeaster bloeit er uitbun
dig, op de kale slikken wordt gefou-
rageerd door grote groepen zwarte
ruiters, tureluurs en kluten. Het
gebied is zo vogelrijk dat het voor
enkele soorten de norm van 1% van
de Westeuropese populatie over
schrijdt, zodat het een wetland van
internationale betekenis genoemd
mag worden. Waar eens de tarwe
groeide, heeft de natuur de draad
weer opgepakt. Momenteel wordt
door het Zeeuwse Landschap met
de diverse betrokkenen druk onder
handeld over de overname van de
Selenapoider en de maatregelen die
nodig zijn om het getij in dit nieu
we natuurgebied te behouden.
Om de baggerwerken te beperken
is de Selenapoider alleen niet vol
doende. Vooral stroomopwaarts
zullen gebieden ontpolderd moeten
worden. Dat zet pas echt zoden aan
de dijk. Ieder die wel eens een kijk
je heeft genomen langs de Schelde
voorbij Antwerpen, richting Gent,
valt op dat de rivier nog vaak zijn
oorspronkelijk loop volgt en dat de
getij werking tot ver in het achter
land merkbaar is. Op diverse plaat
sen liggen nog prachtige stukjes
natuur, die onder invloed staan van
een zoet getij. In de rest van Euro
pa moet je daar met een vergroot
glas naar zoeken. Deze gebieden
kunnen groter gemaakt worden,
waardoor Kruibeke ook bij hoge
vloed droge voeten houdt.
Ook op Nederlands grondgebied
zijn ontpolderingsmogelijkheden.
De Hedwigpolder, grenzend aan de
Selenapoider, lijkt voldoende in
houd te hebben om voor komber-
ging te zorgen zodat minder gebag
gerd hoeft te worden. Deze polder
ligt ook voldoende stroomopwaarts.
Een ander gebied is de Braakman.
Door middel van een kleine storm
vloedkering op de plaats waar nu
de Braakman uitmondt in de Wes
terschelde, kan op deze voormalige
zeearm weer een (gedempt) getij
gerealiseerd worden. De storm
vloedkering kan het tij zo dempen,
dat de oude dijken rond de Braak
man voldoende veilig zijn. Met en
kele bijkomende werken ter be
scherming van het rekreatiedeel
zou een groot intergetijdegebied ge
realiseerd worden. Door Rijks
waterstaat is wel eens gesugge
reerd dat een open Braakman een
goede kompensatie vormt voor het
verlies aan getijdegebied bij de re
alisatie van een WOV...
Thijs Kramer is medewerker van de Zeeuwse Milieufedera
tie.
