Vrij spel in de slufter
Nieuw natuurgebied op Neeltje Jans
Thijs Kramer
Tevreden kijkend inspecteerde staatssecretaris Gabor
zijn werk, gadegeslagen door een grote schare genodig
den. Het water stroomde door het zojuist gegraven gat
in de dijk. de slufter binnen. Gedeputeerde De Vries zat
nog in de bulldozer op de andere oever, zich afvragend
hoe ze zonder natte voeten de overkant kon bereiken.
Vertegenwoordigers van Natuurmonumenten en het
Zeeuwse Landschap gaven voor de tv-camera in 15
seconden een toelichting. Een nieuw natuurgebied op
Neeltje Jans was een feit.
John Beijersbergen, medewerker van
de directie Milieu ea Water van de
provincie Zeeland, is nauw betrokken
bij het opstellen en uitvoeren van de
natuurontwikkelingsplannen op
Neeltje Jans. In zijn jonge jaren struinde
hij al rond op het legendarische eiland De
Beer bij Voorne dat voor de industriële
ontwikkeling van Rotterdam moest wij
ken. Op het zeer brede en vlak oplopende
strand van De Beer maakte hij kennis met
broedende sterns en ontdekte hij prachti
ge natte duinvalleien. Hij kreeg een goed
beeld van de natuur- en landschapswaar
den van de dynamische kust. Een voor
beeld dat van pas kwam bij het opstellen
van de natuurontwikkelingsplannen voor
Neeltje Jans en de Schelphoek langs de
zuidkust van Schouwen.
Zeewater
John Beijersbergen geldt ondertussen als
één van dé deskundigen op dit terrein. Hij
legt uit dat "slufter" is afgeleid van een
toponiem dat op Texel voorkomt. Het
heeft waarschijnlijk iets met het woord
"sleuf' te maken: een langwerpige, smalle
opening. De term "slufter" wordt gebruikt
om een geul aan te duiden die vanuit de
Noordzee door een gat in de duinen naar
een gebied daarachter loopt. Door deze
opening stroomt met het getij regelmatig
zeewater naar de strandvlakte achter de
duinen.
Op Neeltje Jans is een deel van het zand
wat in zeewaartse richting verschoven,
de zee. "In het begin kregen we nog al
eens het commentaar dat zo'n klein dinge
tje nooit iets kon worden. Waarom al die
moeite voor zo'n klein gebied? Maar de cri
tici is het behoorlijk meegevallen. Dat kan
ook bijna niet anders als je ziet dat er tij
dens de forse novemberstorm zo'n
200.000 m3 water het gebied instroomde.'
Storm
De slufter op Neeltje Jans is zo aangelegd
dat de vlakte achter de eerste duinregel
gemiddeld 10 maal per jaar onderstroomt.
Verwacht wordt dat het gebied in de hui
dige vorm tientallen jaren meegaat. Mis
schien slaat er tijdens een hevige storm
nog een gat in de duinenrij, of komt er op
nog wat langere termijn een nieuwe rij
duinen voor het gebied te liggen. Maar dat
mag de pret niet drukken, want dit soort
ontwikkelingen hoort bij een dynamisch
kustmilieu. Na elke storm ziet het gebied
er weer anders uit.
Zoet-zout
"Voordat de slufter open ging, zagen we
vanuit het duin al zoet water het gebied
inlopen," vertelt Beijersbergen. "Dat zie je
Bij de aanleg van de slufter op Neeltje Jans waren verschillende organisaties betrokken:
(vlnr) A. Rijk, (aannemer), C. Beije, J. Flipse, J. Beijersbergen (provincie Zeeland), R. Barke-
ma (Natuurmonumenten) en G. Buth (Zeeuws Landschap). Foto: Bert Muller
zodat er een langwerpige laagte ontstond
tussen twee duinenrijen. De laagte is onge
veer 20 ha groot en staat via een opening
in de voorste duinenrij in verbinding met
ook in de buitenvalleien op de Kwade
Hoek op Goeree of in de Slufter op Texel."
Het bijzondere van een slufter is juist de
zoet-zout contactzone, die van jaar tot jaar
14 WANTIJ MAART 1993