i De nieuwe natuur van het
Zwake
natuurtrouw
J.W.A. van Rijn van Alkemade
Eind 1992 heeft de Vereniging Natuurmonumenten
haar ideeën kenbaar gemaakt voor natuurontwikke
ling in het gebied van de Zwaak.se Weel bij 's Graven
polder. De Vereniging beheert er nu enige terreintjes.
Als zij haar zin krijgt, groeit dit gebied uit tot een
natuurgebied van zo 'n 280 hectare. De plannen staan
niet op zichzelf maar vormen onderdeel van een brede
re gebiedsgerichte benadering.
t Tussen Kwadendamme, 's Graven
polder en de Westerschclde liggen
de Zwaakse en 's Gravenpolderse
Weel. Ze zijn de restanten van het
Zwake, een afgedamde en geleidelijk inge
polderde middeleeuwse getijdestroom.
Het Zwake wordt begrensd door eeuwen
oude dijken, cultuurhistorische getuigen
van de dynamische geschiedenis van Zuid-
Beveland.
Langs het Zwake lag van oorsprong een
zout schorrensysteem met kreek- en plaat-
gronden. De Weel ligt nu ingeklemd tus
sen de uitgestrekte akkers waar het Beve-
landse polderlandschap zo rijk aan is. Hier
ligt de ongeveer 20 hectare natuurgebied
die Natuurmonumenten in de Zwaakse en
's Gravenpolderse Weel beheert. Open
water, smalle stroken rietland en een
enkel graslandje. De bordjes van Natuur
monumenten wijzen er op dat het natuur
gebieden zijn. Nauwgezetter bekeken zijn
deze terreintjes door het voorkomen van
planten van een brak milieu, orchideeën,
veenmosrietland en vogelsoorten als de
blauwborst en bruine kiekendief interes
santer dan het op het eerste gezicht lijkt.
Kwetsbaar
De langgerekte vormen maken het beheer
er niet gemakkelijker op. Randinvloeden
zijn sterk, de gevoeligheid voor verstoring
is groot. De tendens tot verzoeting - gevolg
van peilwijzigingen in het verleden - leidt
tot het verdwijnen van de planten die het
brakke verleden kenmerken. Ook de
kwaliteit. Hier is een belangrijke verbete
ring nodig.
Aanpak
Met de komst van het Natuurbeleidsplan
en het denken over integraal waterbeheer
kwamen ook de oplossingen in zicht. De
Zwaakse Kreekrest maakte deel uit van de
Ecologische Hoofd Structuur en werd
bestempeld als gebied, waar bestrijding
van eutrofiring zou moeten plaats vinden.
Het Waterschap Noord en Zuid-Beveland
pakte de draad op. Het stelde een project
voor om de waterkwaliteit te verbeteren.
De belangrijkste maatregel is het wegbag-
geren van de bovenste sliblaag, die een
hoog gehalte aan organische stof bezit. De
bodem wordt daarna afgedekt met een
laag zand. De verwachting is, dat het water
hierdoor minder voedselrijk wordt, het
Zwaakse Weel Foto: Tonnie Outermans
waterkwaliteit is niet best. Het water is zo
voedselrijk, dat 's zomers uitbundige
algenbloei optreedt. De oorzaak daarvan
ligt in het verleden. Toen loosde de nabu
rige uienindustrie op de Zwaakse Weel,
waardoor een dikke sliblaag op de bodem
is ontstaan. Maar ook de uitspoeling van
meststoffen uit de omringende landbouw
gronden draagt bij aan de slechte water-
doorzicht toeneemt en leven op de bodem
van de Weel mogelijk wordt. De bagger
wordt in depot gezet op een van de nabij
gelegen akkers. De verontreiniging met
PAK's kan afnemen als de bagger op een
goede manier wordt omgezet (landfar-
ming). De bagger kan in dat geval op de
landbouwgrond worden gebruikt.
16 WANTIJ MAART 1993
