De taal is de spiegel van
de werkelijkheid
Veel samenstellingen met milieu- en gif- in nieuwe Van Dale
Hans Heestermans
In de tiende jaargang van Wantij nodigt de redactie een
aantal abonnees uit vanuit hun specifieke achtergond
een bijdrage te leveren. Hans Heestermansgeboren in
Oud-Vossemeer 1943is hoofdredacteur van de Grote
Van Dale, waarvan vorig jaar de twaalfde editie ver
scheen. Hij geeft zijn visie op milieu en taal. Heeft de
milieubeweging invloed uitgeoefend op onze woorden
schatTevens plaatst hij een kritische noot bij de tot
dusver in Wantij gehanteerde progressieve spelling.
h Heeft de milieubeweging invloed
uitgeoefend op de Nederlandse
woordenschat? Daarover is niets
met zekerheid te zeggen. Er
bestaat in Nederland helaas nog geen
s databank' waarin is vastgelegd welke
woorden voor het eerst door wie gebruikt
zijn. Zeker is wel dat de aandacht voor het
milieu de nodige nieuwe woorden heeft
opgeleverd. De taal verandert voortdurend
omdat de werkelijkheid rondom ons heen
verandert. De taal is de spiegel van die
werkelijkheid. We realiseren ons maar zel
den dat er na de Tweede Wereldoorlog
meer uitvindingen zijn gedaan en er zich
meer maatschappelijke verschijnselen
hebben voorgedaan dan in al die duizen
den jaren ervoor. Voor al die uitvindingen
en verschijnselen zijn woorden nodig.
Hoe weerspiegelde de taal de werkelijk
heid van de jaren '80?
Samenstellingen
Allereerst valt op dat er een grote reeks
samenstellingen ontstond met het woord
zelf- erin: zelfhulp, zelfhulpgroepzelfaan-
De
aandacht
voor
het
milieu
heeft
de
nodige
nieuwe
woorden
opgeleverd.
vaarding, zelfredzaamheid e.v.a. Het duidt
er op dat de jaren '80 het egotijdperk was.
De mens ontwikkelde zich van de sociaal
bewogen medemens uit de jaren '70 naar
de op zichzelf gerichte eenling van tien
jaar later.
Talloos waren in de jaren '80 de samenstel
lingen met r.v.-of televisie-: televisiekan,
televisiemaker, televisieportret, televisiere
gisseur, televisieregistratie e.v.a. In mijn
jeugd ik ben van 1943 had bijna nie
mand een televisie. In 1956 ging ik bij de
schoonouders van mijn broer naar de
wereldkampioenschappen voetbal in Zwe-
WANTIJ MAART 1993
Hans Heestermans Foto: Gerritde Heus
