Meidoornhagen
Rudie Geus
Meidoornhagen vinden we in Zeeland vooral langs
weilanden op de hogere gronden. De lagere gronden
zijn vaak te zout of brak voor boom- en struikgroei.
Meidoornhagen zijn vooral voor de oudlandgebieden,
de oudste polders, karakteristiek voor het landschap.
hHet is niet precies bekend hoe
de meidoornhagen ontstaan zijn.
Aangenomen wordt dat na de
aanleg van sloten ten behoeve
van de ontwatering, zich spontaan strui
ken op het talud vestigden.
Deze doornstruiken werden als heg onder
houden en gebruikt als veekering. Soms
werden de takken van de struiken naar
elkaar toe gebogen en gevlochten zodat
een dichte, ondoordringbare haag ont
stond.
Waarde
De meidoornhagen zijn niet alleen land
schappelijk, maar ook botanisch en orni
thologisch van grote betekenis.
In de plantkunde worden de hagen tot het
"koebraamstruweel" gerekend. De belang
rijkste soorten struiken in de hagen zijn
meidoorn, hondsroos, koebraam, slee
doorn en vlier. Klimmers als heggerank,
hop en bitterzoet zorgen soms voor een
verdichting van de begroeiing.
De ondergroei is vaak soortenarm en
bestaat uit een aantal stikstofminnende
planten zoals kruipende boterbloem,
hondsdraf, kweek en brandnetel, maar
plaatselijk ook robertskruid en gewoon
nagelkruid. Door de dichte structuur van
de doornstruiken, de vele bessen en de
nabijheid van zoet water (drinkputten)
blijken veel vogelsoorten in een opvallend
hoge dichtheid voor te komen.
Bedreigingen
Tijdens de ruilverkavelingen en overstro
mingen is het overgrote deel van de mei
doornhagen verdwenen. Van het uitge
strekte heggenlandschap van de Goese
Poel zijn alleen rond Nisse enkele stukjes,
waaronder het heggenreservaat, gespaard.
Tussen Kapelle en Wemeldinge, ten noor
den van Arnemuiden en hier en daar in
Zeeuwsch-Vlaanderen zijn nog enige mei
doornhagen te vinden. Deze hagen heb
ben vaak de functie van veekering en
beschutting voor het vee.
Bacterievuur
Veel meidoorns zijn gerooid als onderdeel
van de bestrijding van bacterievuur, ook
wel perevuur genoemd. Deze infectieziek
te is een bedreiging voor de boom- en
fruitteelt. In 1991 is het beleid ten aanzien
van bacterievuurbestrijding gewijzigd. De
onderhoudsplicht is komen te vervallen,
de meidoorn mag weer overal bloeien en
het aanplantverbod is binnen enkele
gebieden opgeheven. Binnen grote delen
van Zuid-Beveland en Tholen blijft echter
een strak opsporings- en opruimingsbeleid
voor zieke planten gelden.
Een groot aantal meidoornhagen in Zuid-
Beveland wordt door medewerkers van de
Stichting Landschapsverzorging Zeeland
regelmatig gecontroleerd op bacterievuur.
Aangetaste takken worden meteen verwij
derd, waardoor het ontstaan van besmet
tingsbronnen wordt voorkomen.
Onderhoud
Voor de meidoornhagen kunnen verschil
lende onderhoudsmethoden worden toe
gepast. Natuur en landschap komen het
meest tot hun recht als de haag breed kan
uitgroeien. Ter voorkoming van overbetre-
ding en beschadiging van de struiken door
vee kan een raster worden geplaatst. Door
af en toe, bijvoorbeeld eens in de 10-20
jaar, terug te snoeien kan de haag in toom
worden gehouden.
Er kan ook gekozen worden om de haag
regelmatig, bijvoorbeeld eens in de 3-6
jaar, te snoeien, waardoor een minder
hoge haag ontstaat.
Vooral in Zeeuwsch-Vlaanderen zijn nog
veel jaarlijks gesnoeide meidoornhagen te
vinden. Deze hagen bestaan meestal alleen
uit meidoorn en worden jaarlijks op onge
veer 1 meter hoogte gesnoeid. Hierdoor
ontstaat een strakke dichte haag.
Activiteiten
Om de bestaande meidoornhagen te
behouden is goed onderhoud noodzake
lijk. De Stichting Landschapsverzorging
Zeeland probeert door middel van advies
en subsidieregelingen eigenaren te stimu
leren onderhoud en/of herstel van de mei
doornhagen uit te voeren. Tevens is bij de
Stichting een groot aantal vrijwilligers
actief die kunnen helpen bij het onder
houd van verschillende kleine landschaps
elementen, waaronder meidoornhagen.
De Poel
Foto: H.J. van Oosten
Voor meer informatie:
Stichting Landschapsverzorging
Zeeland
Postbus 286
4460 AR Goes
tel: 01100-30936.
Rudie Geus is regiomedewerker van de
Stichting Landschapsverzorging Zeeland.
5 WANTIJ JUNI 1993
