Zeeuwse Vlegel:
Revolutie van onderaf?
ZttUWSim
Milieuvriendelijk brood overwon twijfel en scepsis
Joop de Koeyer
Veel boeren zijn boos en teleurgesteld over de malaise
in de landbouw. Hun ambacht gaat verloren. Ze krij
gen de zwartepiet van de milieucrisis. Tegen de stroom
in begon een aantal Zeeuwse akkerbouwers met het
milieuvriendelijk telen van tarwe en het opbouwen
van een afzetmarkt daarvoor. De Zeeuwse Vlegel was
geboren. Hoe boeren weer het plezier in hun vak terug
kregen en het Zeeuws milieu er beter van werd. De
tekst is een inleiding op de Zomeruniversiteit Zeeland.
Van revoluties die van bovenaf
V bedacht en uitgevoerd zijn, is
nooit veel goeds gekomen. Het
debat over wat er in de landbouw
anders moet, is nu vooral in handen van
technocraten. Die zien boeren als object
en niet als subject van verandering. Dat
leidt niet tot mobilisatie van goede wil,
maar tot een hoop gedoe met regels, ver
boden, beperkingen en veel letters op
papier. De Zeeuwse Vlegel biedt niet dé
oplossing voor de landbouw of het milieu.
Maar het initiatief laat misschien wel de
contouren zien van een coalitievorming
en een strategie, die op den duur effectie
ver zal zijn.
Afbraak
Boeren hebben veel terrein verloren,
zowel op politiek en economisch gebied,
als bij de zeggenschap over de inhoud van
hun vak. De lanbouwproductie is steeds
meer bepaald door de eisen van de ver
werkend industrie. Toelevering, zoals de
bestrijdingsmiddelenindustrie en voorlich
ting spelen daarop in. Voor boeren res
teert het werk en het risico. De achteruit
gang in sociaal-economisch opzicht is
vooral in de akkerbouw de laatste jaren
versneld door de grove afbraak van de
marktbescherming door de Europese
Gemeenschap. Boeren zijn boos en teleur
gesteld en dan krijgen ze ook nog eens
onder de neus gewreven dat ze het milieu
helpen verpesten. Toch ontstaat er in dit
klimaat ook nog ruimte voor nieuwe
ideeën. Die komen voort uit de trots over
wat er nog over is van het boerenvak en
strijdbaarheid om dat te verdedigen en de
sociaal-economische positie te verbeteren.
Deze instelling, een goede onderlinge ver
standhouding en de nodige daadkracht
vormden de voedingsbodem voor het ont
staan van de Zeeuwse Vlegel: milieuvrien
delijk tarwe telen en dat zelf als brood op
de markt brengen op een voor iedereen
zichtbare, te controleren manier.
Wachtlijst
Sinds het begin hebben de initiatiefne
mers de nodige hobbels moeten nemen.
De weg lag bezaaid met twijfels en scepsis.
Bij de deelnemende telers zelf: "Kan dat
wel? Goede tarwe telen zonder kunstmest
en bestrijdingsmiddelen?" Ondermeer
door de overtuiging en ervaring van ecolo
gische akkerbouwers is die drempel geno
men. Onder bakkers was er ook de nodige
scepsis: "Zou dat wel goed meel zijn?"
Toch waren er nog net genoeg enthousias
telingen over om van start te kunnen gaan.
Inmiddels heeft de Vlegel vaste grond
onder de voeten in de landbouw zelf. Er is
een flinke wachtlijst van telers die ook
Vlegeltarwe willen verbouwen.
Gevestigde instituten als de keurings
dienst, de proefboerderij, de coöperatie
en de voorlichtingsdienst werken positief
mee.
Maar het mooist is misschien de
goede samenwerking die rond de
productie van eerlijk brood is
gegroeid: boeren, bakkers, mole
naars en de milieufederatie.
Pandabrood en Waddenbrood
worden verkocht met de sugges
tie dat het goed voor de natuur is.
Zeeuwse Vlegel eet je omdat het
Naast brood komt de Zeeuwse
Vlegel ook met bier op de markt.
FotoStichting Zeeuwse Vlegel
lekker is en omdat het een belo
ning is voor daadkracht en demo
cratische gezindheid op het
gebied van landbouw en milieu in
Zeeland.
(W.d.W.)
Joop de Koeyer
Foto: ZMF
J.P.A. de Koeyer is deelnemer aan het
Zeeuwse Vlegelproject. Voor meer informa
tie: Zeeuwse Vlegel, Cereshof 4, 4463 XH
Goes.
9 WANTIJ OKTOBER 1993
