Museum en de geringe samenwerkingsbehoefte op het vlak van educatie bij de
terreinbeherende organisaties.
Samen met het Consulentschap Natuur- en Milieuedukatie werd gereageerd op
de provinciale recreatienota (PBRT-2).
3.2. Milieu
3.2.1. Provinciaal Milieubeleid
Het provinciebestuur betrekt de ZMF in toenemende mate als belangenbeharti
ger voor natuur en milieu bij vooroverleg en advisering over beleidszaken.
Zo participeert de ZMF in de Provinciale Milieuraad en in verschillende,
provinciale milieubeleidsplanningwerkgroepen.
Bij diverse gelegenheden heeft de ZMF zich verzet tegen vertraging van de
uitvoering van Kerend Tij. Het ontbreken van meetbare milieudoelstellingen
is een voortdurende beperking bij de beoordeling van het milieu-uitvoe
ringsprogramma
Op verzoek van de ZMF zijn studenten van de Erasmusuniversiteit gestart om
de effectiviteit van het Zeeuwse milieu-uitvoeringsprogramma te onderzoeken
in relatie tot die in andere provincies.
3.2.2. Industriebeleid/visie
Er zijn contacten gelegd met verschillende bedrijven in verband met vergun
ningprocedures. In twee gevallen heeft dit ertoe geleid dat de ZMF geen
bezwaar heeft gemaakt tegen de aanvragen.
Er zijn bezoeken gebracht aan Hoechst en DOW in verband met vergunningaan
vragen door beide bedrijven. De gesprekken verliepen moeizaam, ondanks de
open opstelling.
Over industriële zaken zijn er met diverse gemeenten contacten geweest. Met
de gemeente Vlissingen is er een periodiek overleg.
Verder is er een begin gemaakt met het formuleren van een ZMF-industrievi—
sie. Deze visie moet in 1993 gereed komen.
- Zwarte en grijze lijststoffen
Met hulp van een stagiaire van de Hogeschool West-Brabant zijn de emissies
van bedrijven in het Sloegebied en in de Kanaalzone geïnventariseerd. De
resultaten geven inzicht in de Zeeuwse situatie. De studie zal als handvat
worden gebruikt om het reductiebeleid van provincie en bedrijven te
toetsen.
- Olieraffinaderijen
Samen met de Zuidhollandse Milieufederatie en de Stichting Natuur en Milieu
zijn de emissies van de Nerefco raffinaderijen vastgelegd en voorstellen
gedaan om te komen tot emissiereducties. De Zeeuwse Total raffinaderij is
eveneens onder de loupe genomen. Voorstellen tot verbetering komen in 1993.
3.23. Afval
Het samenwerkingsverband NME (ZMF, ZBM, KNME) is in januari met een groots
afvalpreventieproject gestart dat uit diverse onderdelen bestaat. Onder het
motto "Kiezen voor minder afval" worden bedrijven, overheden en burgers
opgeroepen de geproduceerde hoeveelheid afval te verminderen.
In voorbereiding op het afvalpreventieproject is door de Wetenschapswinkel
van de Erasmus Universiteit een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden
voor een Zeeuws afvalpreventiebeleid. Tevens zijn adviezen gegeven om
belemmeringen die optreden bij het uitvoeren van afvalpreventie bij
gemeenten en midden- en kleinbedrijf op te heffen. Dit onderzoek is op
verzoek van de ZMF uitgevoerd en is begeleid door een klankbordgroep die is
samengesteld uit: vrouwen-, consumenten-, en milieugroepen, Kamers van
koophandel, Innovatiecentrum en overheden. In maart konden de resultaten
van de afvalstudie van de Wetenschapswinkel gepresenteerd worden. De
resultaten van de studie worden geïntegreerd in het deelproject waarvoor de
5
ZMF verantwoordelijk is, namelijk afvalpreventie bij bedrijven.
Veel werk is verricht voor de selectie van bedrijven die een voorbeeldfunc
tie kunnen vervullen voor het afvalpreventieproject. De beloofde subsidie
van de provincie bleef helaas lang uit, zodat het afvalpreventieteam dat
het project begeleidt pas in september van start kon.
In november zijn onder begeleiding van de Erasmus Universiteit twee
workshops gehouden over het invoeren van afvalpreventie bij bedrijven.
Aanwezig waren de leden van het preventieteam en de voorbeeldbedrijven. De
bedrijven die met het project meedoen zijn: een kantoor, een grafisch
bedrijf, een suikerwerkfabriek, een agrarisch verwerkingsbedrijf, en een
horecabedrij f
Een ander onderdeel van het afvalproject betreft het geven van voorlichting
en educatie aan de bevolking over het afvalvraagstuk. De volgende activi
teiten zijn in dit verband ontplooid.
In mei organiseerde de ZMF een voorlichtingsavond over afvalpreventie voor
de medewerkers van het MIC-MEC Middelburg.
In juni werden diverse voorlichtingsavonden gehouden over afvalpreventie
bij verenigingen en milieugroepen.
Een tentoonstelling en leskisten over afvalpreventie worden vervaardigd.
Het derde onderdeel van het afvalpreventieproject betreft de boodschappen
tasactie als vervanger voor de plastic draagtas. De ZMF biedt in het kader
van de afvalpreventie een duurzame boodschappentas aan met voorlichtingsma
teriaal over het voorkomen van afval.
De actie startte met enige publiciteit op 4 juni in samenwerking met de
Milieuwinkel Middelburg. Na stagnatie is tussentijds overgegaan tot een
intensieve werving en mailing. Dit heeft geleid tot een grotere bekendheid
van de actie en een toename van het aantal deelnemers. Er zijn posters en
vouwbladen vervaardigd met achtergrondinformatie. Zo kwam in november het
totaal aantal verkochte tassen met verspreide voorlichtingsmaterialen op
700. De gemeenten Goes, Vlissingen en Borsele hebben op zich genomen om
afspraken te maken met middenstanders over de tassenactie en het terugdrin
gen van verpakkingen. Daarnaast houden vele lokale groepen zich bezig met
de actie boodschappentas.
3.2.4. Energie
- Kernenergie
In samenwerking met Groen-Links Goes en de gemeente Borsele werd begin 1992
een goed bezochte informatie- en discussieavond in Heinkenszand gehouden
over het rampenbestrijdingsplan Borsele. Afspraak is dat de gemeente
Borsele in de kerkdorpen aanvullende informatieavonden zal houden.
In november werd op verzoek van de ZMF een kostenstudie verricht om inzicht
te krijgen in het verschil tussen open houden en sluiten van de kerncentra
le. Sluiten blijkt aanzienlijk goedkoper. De informatie is doorgespeeld
naar de verantwoordelijke minister en de Tweede kamer.
- Covra
In juni bereidde de ZMF met het platform tegen kernenergie de beroepszaak
tegen COVRA voor. Deze diende in juli bij de Raad van State. De ZMF
pleitte met anderen tegen de te ruime vergunning en tegen de onnodige ver
branding van laag- en middelactief besmet radio-actief afval.
- Gebruikersadviesraad
In de verbruikers adviesraad van Delta Nutsbedrijven stelde de ZMF diverse
onderwerpen aan de orde, zoals: de verlaagde terugleververgoeding voor
windenergie, het bedrijfsmilieu-actieplan van Delta Nutsbedrijven en het
waterbeleid.
- Zeeuwind
Ook gedurende het verslagjaar leverde de ZMF de secretaris voor het bestuur
van Zeeuwind. Het bestuur stak tijd en energie in de problemen met Nedergie
en de realisatie van een windpark op Noord-Beveland-Oost. In mei vond de
feestelijke in gebruikname van de twee windmolens te Westkapelle plaats.
Verder is gesproken met gedeputeerde Dek en Delta Nutsbedrijven over de
inbreuk op het contract met Zeeuwind.
- Windmolens
De ZMF coördineerde een gezamenlijke reactie van de natuurorganisaties in
Zeeland op de concept beleidsnota Windenergie van de provincie Zeeland. Een
gezamenlijke reactie was gewenst omdat er soms de indruk bestaat dat er
verschillende geluiden bestaan t.a.v. windenergie, met name dan de land
schappelijke aspecten. Over deze problematiek werd een speciaal natuurbe-
schermingsoverleg belegd. Een ieder kon zich vinden in een reactie, die
uiteindelijk door Natuurmonumenten en het Zeeuwse landschap werd 'medeonder-
tekend.
In maart had de ZMF een discussie met Delta Nutsbedrijven over de plaatsing
van windmolens rond spaarbekkens in de Braakman. Naar aanleiding van vogel-
trekonderzoek vond de ZMF plaatsing niet verantwoord; ook uit landschaps-
overwegingen zijn er bezwaren.
Op verzoek van de Universiteit van Gent werd commentaar gegeven op de
studie naar de vogelaspecten van dit windmolenplan in de Braakman.
De ZMF werd door Delta Nutsbedrijven, Energy Connection en Zeeuwind
geconsulteerd over de landschappelijke en ornithologische aspecten van
windmolenprojecten in voorbereiding.
3.2.5. Verkeer en vervoer
In het kader van het landelijk Verkeers Milieu Kaarten project VMK) werd
de cursus verkeer en milieu gegeven. De cursus telde zeven bijeenkomsten.
De cursus heeft een verbreding van de achterban opgeleverd. Leden van ENFB-
groepen uit Goes, Middelburg en Vlissingen en bewonersgroepen uit Heinkens
zand en Nieuw- en St. Joosland werden in het kader van het VMK-project door
de ZMF gesteund in hun activiteiten.
3.2.6. (Water)bodems
Het provinciale bodemsaneringsprogramma 1993 was aanleiding om in een
reactie opnieuw te wijzen op het ontbreken van een integraal lange termijn
beleid. Het bodemsaneringsprogramma heeft een lage prioriteit bij het
provinciebestuur
Het waterbodembeleid kreeg ruime aandacht mede vanwege de steun van de ZMF—
waterbodemwerkgroep
Daarbij kwam met name de problematiek van de zoute specie in beeld. Met SNM
en Nederland Gifvrij is hierover regelmatig overlegd. Een work-shop
hierover bij Nederland Gifvrij is voorbereid en bezocht. Als vervolg hierop
is opnieuw het tekortschietend beleid van Rijkswaterstaat (RWS) t.a.v. de
Westerschelde aangekaart. Naar het oordeel van de ZMF gaat RWS te ruimhar
tig om met het verstrekken van WVO-vergunningen voor het uitbaggeren van de
havens. Het aanwenden van licht vervuilde baggerspecie voor natuurbouw door
RWS bleek een nieuw aandachtspunt.
Verder zijn baggerspeciedepotvergunningen en de ontwikkelingen rondom de
MER voor een grootschalig baggerdepot in Zeeland op de voet gevolgd.
Een enquête onder de waterschappen over hun onderwaterbodembeleid gaf
inzicht in de diversiteit in dit beleid bij de waterschappen. De enquête
kon in nauwe samenwerking met de waterschappen tot stand komen.
3.2.7. Beleid waterschappen
De ZMF volgt de ontwikkelingen binnen de waterschapswereld met grote
belangstelling. Dat heeft te maken met het feit dat sinds de nieuwe
Waterschapswet waterschappen een bredere verantwoording hebben
en ook aangesproken kunnen worden op hun verantwoordelijkheid voor natuur-
en milieu aangelegenheden. De vraag is actueel of de natuur- en milieuorga-
7
nisaties zich actief in de verkiezingsstrijd moeten begeven. In maart 1994
vinden er waterschapsverkiezingen plaats, gekoppeld aan de gemeenteraads
verkiezingen. Het is nog onduidelijk hoe die verkiezingen er precies uit
komen te zien.
In het verslagjaar werd met het uitbrengen van een waterschapsbrief meer
aandacht bij de waterschappen gevraagd voor natuur- en milieu items. Een
ander doel van de nieuwsbrief was hep wekken van belangstelling bij de ZMF-
achterban voor de waterschappen. Het eerste exemplaar werd in december aan
de voorzitter van de Zeeuwse Waterschapsbond overhandigd door onze voorzit
ter. Het ligt in de bedoeling deze activiteiten gericht op de waterschappen
ook in 1993 voort te zetten.
Verder werd een inleiding verzorgd op een studiedag van de Zeeuwse Water
schapsbond.
3.2.8. Deltawateren
- Wester(schelde)
De water- en bodemkwaliteit van Schelde en Westerschelde blijven aandacht
vragen^ (zie hiervoor ook het verslag van het thema waterbodems)
In november vond de ondertekening van het beleidsplan Westerschelde plaats.
Daarbij werd in toespraken opvallend veel aandacht gegeven aan ontpolde-
ringsmogelijkheden langs de oevers van de Westerschelde.
Ontpoldering kwam in een studie Oost-West van Rijkswaterstaat naar voren
als een mogelijkheid om de komberging van de Schelde te vergroten, waardoor
het baggeren door een toename van de stroomsnelheid in de geulen kan
verminderen of zelfs achterwege kan blijven. Ontpolderen heeft daarbij het
meeste nut zo ver mogelijk stroomopwaarts, op Vlaams grondgebied dus. Maar
ook gebieden als de Selenapolder en Hedwigepolder komen er voor in aanmer
king. Dit werd in een artikel in wantij nog eens naar voren gebracht,
waarbij ook de Braakman genoemd werd. Met Rijkswaterstaat is uitgebreid van
gedachten gewisseld over deze studie.
Met Rijkswaterstaat is uitvoerig van gedachten gewisseld over de uitwerking
van het beheersplan Rijkswateren.
De inventarisatie van industriële lozingen in het Nederlands deel van het
Kanaal Gent-Terneuzen door de werkgroep "Redt de Schelde" heeft een
compleet beeld gegeven van de voorkomende emissies. De leden van deze
werkgroep hebben gigantisch veel tijd in deze inventarisatie gestopt. Het
eindrapport zal begin 1993 gepresenteerd worden.
De Internationale Scheldewerkgroep, ISW, is slechts 2 maal bijeen geweest.
De contacten met de Belgische deelnemers verlopen zeer moeizaam. Alle
deelnemers tonen slechts een matige belangstelling en een nog lagere
opkomst. In '92 is er voornamelijk informatie uitgewisseld over de Schelde-
conferentie en over belangrijke milieu-knelpunten in de Antwerpse haven.
- Bedrijven en juridische procedures
In 1992 is door de ZMF weer een aantal raaien bezwaar aangetekend tegen
hinderwet- en gedoogvergunningen voor de uitvoering van milieubelastende
activiteiten.
Daarbij was het noodzakelijk om in een aantal gevallen diverse organisaties
en omwonenden te ondersteunen.
Belangrijke vergunningszaken waren ondermeer:
Bezwaren tegen de hinderwetvergunning voor een baggerspeciedepot van de
gemeente Goes aan het Kanaal, tegen de hinderwetvergunning voor een
baggerdepot bij het Zwaakse Weel en tegen de startnotitie voor een MER
baggerdepot Hansweert.
- Bezwaar tegen het gebruik van klasse-2 specie door RWS in het natuur-
bouwproject Dintelse Gorzen en tegen een aanvraag van hetzelfde ministe
rie om klasse 2 specie te gebruiken voor natuurbouw in het Zoommeer. De
effecten zijn niet duidelijk, ondanks de lage concentraties aan giftige
stoffen.
- Beroep tegen de verleende WVO—vergunning aan de Vlaamse Executive om de
6
8
