Convenant
Is het toeval dat de Zeeuwse eensgezind
heid juist rond de Zak van Zuid-Beveland
zo duidelijk naar voren treedt? Een voor
bode van deze coalitie was het convenant
over de bloemdijken. Hoe zat dat ook
weer? De landbouworganisaties zagen het
niet zitten dat de bloemdijken in de zoge
naamde ecologische richtlijn opgenomen
werden. Dat zou betekenen dat er extra
strenge regels komen voor veehouderij
bedrijven in de buurt van bloemdijken.
Ook natuurbeschermingsorganisaties had
den zo hun twijfels over het nut van deze
regeling. Deskundigen stelden dat een
goed beheer belangrijker voor de planten
groei op de dijk is, dan de ammoniakuit-
stoot van een nabijgelegen veehouderijbe
drijf. Zeker als je weet dat er toch al heel
wat ammoniak van elders uit de lucht
komt vallen. Vandaar dat in gezamenlijk
overleg besloten werd om de bloemdijken
niet in de ecologische richtlijn op te
nemen, maar om een convenant te sluiten.
In dit convenant wordt een goed beheer
van de dijken gestimuleerd en is aangege
ven welke ontwikkelingsmogelijkheden
de veehouderij in de Zak nog heeft.
Cultuurlandschap
Het vertrouwen tussen landbouw- en
natuurbeschermingsorganisaties, dat de
laatste jaren gegroeid is door de vele land
inrichtingsprojecten en het
Natuurbeleidsplan, vormde de basis voor
een gezamenlijk streven naar de status van
Waardevol Cultuurlandschap. Om als
gebied voor de status van Waardevol
Cultuurlandschap in aanmerking te
komen, moet aan een aantal criteria vol
daan worden. Allereerst moeten er duide
lijke natuur- en landschapswaarden in het
gebied aanwezig zijn. Die natuur- en land
schapswaarden moeten verweven zijn met
de landbouw. De landbouw behoort in
zo'n gebied dus de drager van het land
schap te zijn. Dat betekent dat de land
bouw een belangrijk onderdeel én de
bestaansvoorwaarde voor dat landschap
moet zijn. De boeren horen daarbij een
deel van het beheer van de groene ruimte
voor hun rekening te nemen. Daarom heet
het ook een cultuurlandschap en geen
natuurlandschap. Een andere belangrijke
voorwaarde is dat er in het gebied behoef
te bestaat aan landinrichting. Verder moet
het gebied aantrekkelijk zijn vanuit het
oogpunt van recreatie en toerisme.
Profiel
Het is duidelijk dat de Zak prima in dit
profiel past. Het is een cultuurlandschap:
de inrichting van het landschap getuigt
van de manier waarop het gewonnen
werd op de zee en daarna voor de land
bouw werd ingericht en beheerd. Aan de
andere kant legt het landschap ook beper
kingen op aan de manier van landbouw
kundig gebruik. Met de status van
Waardevol Cultuurlandschap kan er
gezocht worden naar het goed op elkaar
afstemmen van een moderne landbouw en
van de aanwezige natuur- en landschaps
waarden. Hoe milieuvriendelijker de land
bouw, hoe beter de natuur gedijt.
Toerisme
De Zak van Zuid-Beveland leent zich bij
uitstek voor het ontwikkelen van wat
tegenwoordig "plattelandstoerisme" heet.
Het autoluw maken van de Zak zal de
recreatie in het gebied aantrekkelijker
maken. Meer wandel- en fietsvoorzienin-
gen, toegankelijke informatie over dit
boeiende landschap, een NS-dagtocht als
de meidoorns in bloei staan, kunnen er toe
bijdragen dat Zeeland meer betekent voor
de toerist dan zon, strand en zee.
Herstel
Uit natuurbelang kan het een en ander
ondernomen worden voor het herstel van
de beplanting in de Zak. De beplanting
heeft sterk geleden onder de bestrijding
van bacterievuur en iepziekte. Met de sta
tus van Waardevol Cultuurlandschap kan
een goed beheer van de bloemdijken in de
Zak geregeld worden. Financiële steun
wordt mogelijk, want concrete projecten
kunnen geld uit de pot voor de
Waardevolle Cultuurlandschappen krij
gen. Er is per jaar zo'n 1 miljoen gulden
beschikbaar. Een belangrijk deel van het
geld zal naar de landbouw gaan, maar wel
vanuit het achterliggende idee dat de land
bouw de drager van het te behouden
waardevolle cultuurlandschap is.
Als de Tweede Kamer positief
over de status van de Zak als
Waardevol Cultuurlandschap
beslist, kan het werk aan een
nieuwe toekomst voor de Zak
Schaapskudde bij Nisse
Foto: H.J. van Oosten
beginnen. De Zeeuwse
Milieufederatie wil daar haar
steentje aan bijdragen, eensge
zind, samen met de andere
natuurbeschermingsorganisaties.
In het werkplan van de ZMF is er
de tijd al voor ingeruimd.
Thijs Kramer is stafmedewerker van de
Zeeuwse Milieufederatie.
4 WANTIJ DECEMBER 1993
