Ver-thema's
De oorzaak van de achteruitgang van de
natuur is bekend: de gestage afname van
de landschappelijke verscheidenheid en
de gevolgen van de bekende ver-thema's.
Daarmee worden bedoeld vervuiling, ver
snippering en verzuring. Voor Zeeland is
daar nog zo n ver-thema aan toe te voegen:
"verdamming". Dit slaat op het opknippen
van het Deltagebied in compartimenten
door de Deltawerken. Vroeger was het
Deltagebied één groot dynamisch getijde
systeem. Nu is het opgesplitst in afzonder
lijke delen zoals het Veerse Meer, het
Grevelingenmeer, de Oosterschelde en het
Krammer-Volkerak. De Delta werd om zijn
natuurwaarden internationaal geroemd.
Het verlies aan getijdegebieden is een klap
voor de natuurwaarden die internationaal
van belang zijn. Argumenten te over om
een overdosis enthousiasme te temperen.
Natuurbeleidsplan
Aan een eindoordeel over de nieuwe weg
die met het Natuurbeleidsplan is ingesla
gen, zijn we nog niet toe. Voor de realisa
tie van het Natuurbeleidsplan is 25 jaar uit
getrokken. Er zijn nog maar een paar jaar
voorbij. Juist de bijzondere natuurwaar
den hebben tijd nodig om zich te ontwik
kelen. De verwachting is dat in de komen
de jaren de negatieve trend, het verlies aan
natuurwaarden, omgebogen wordt als er
meer ruimte komt voor de natuur. Het
Natuurbeleidsplan is voor een groot deel
van Zeeland uitgewerkt. Er staat precies
aangegeven waar die nieuwe natuur komt.
De plannen worden in de landinrichtings
projecten opgenomen. Zo hier en daar
gaat voor nieuwe natuur de spa al de
grond in. Zie de zuidkust van Schouwen
en Neeltje Jans. Dat zal de komende jaren
in heel Zeeland het geval zijn, ongetwijfeld
tot veler verrassing en plezier!
Schoon milieu
Maar nieuwe natuur maken alleen is niet
genoeg. Een bloeiende natuur kan niet
zonder een schoon milieu. Daarom is een
goed lucht-, bodem- en waterbeleid hard
nodig. Geen zure regen meer, geen over
bemesting in sloten en vaarten, een scho
ne Schelde, zijn harde voorwaarden om de
investeringen in de natuur lonend te
maken. Laten we niet vergeten dat er ook
buiten de natuurreservaten waar
Natuurmonumenten en het Zeeuwse
Landschap hun best doen, nog volop
natuur aanwezig is: de kleine landschaps
elementen zoals knotbomen, veedrinkput
ten, meidoornhagen, sloot- en wegber
men. Het is van groot belang dat burgers,
maar ook waterschappen en gemeentes,
daar blijvend werk van maken.
Samenwerking zoeken
Het valt op dat natuurorganisaties de laat
ste jaren enorm zijn gegroeid. De zorg
voor de natuur leeft onder de bevolking.
Maar die groei heeft niet geleid tot veel
politiek succes. Simpele zaken als een ver
bod op kievitseieren-rapen, een betere
jachtwet of wat meer financiën voor de
uitvoering van het Natuurbeleidsplan
halen het niet in de Tweede Kamer. Ook al
zijn we groot, we zijn nog niet machtig.
Als we echt
iets willen
bereiken moet
dat met breed
gedragen
projecten.
In alle gevallen dus winst wanneer met
andere belangengroeperingen wordt
samengewerkt. Het Natuurbeleidsplan
speelt daarin de hoofdrol: vroeger moest
steeds gevraagd worden om alsjeblieft
rekening te houden met natuur en land
schap. Met het Natuurbeleidsplan in han
den is de vraag niet meer of er met de
natuur rekening moet worden gehouden,
maar hoe dat zal gebeuren.
Breed gedragen projecten
Het perspectief voor de natuurbescher
ming is dan ook: samenwerking zoeken.
Samenwerking met de landbouw-, met de
recreatie- en met de visserij-organisaties.
In ons eentje de politiek overtuigen lukt
toch niet. Als we echt iets willen bereiken
moet dat met breed gedragen projecten.
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Voor anderen zijn we niet altijd een voor
de hand liggende partner. Zie de regel
maat waarmee vis- en landbouwvoorman-
nen ons van milieufanatisme beschuldi
gen. Het is overigens een bekende strate
gie om bij gemor van de achterban de pij
len op een vermeende vijand in de boze
buitenwereld te richten. Op het moment
dat projecten gezamenlijk zijn, is die stra
tegie moeilijker te handhaven.
Als er successen behaald zijn, dan is dat
bijna altijd het resultaat van samenwerking
met anderen. Zo ook de Zeeuwse uitwer
king van het Natuurbeleidsplan^ De land
bouw stelt zich daarbij bijzonder coöpera
tief op. Zij hebben het Natuurbeleidsplan
geaccepteerd en zijn bereid aan de uitwer
king mee te werken. Daardoor loopt
Zeeland ten opzichte van de rest van
Nederland met dit plan voorop.
Landinrichting is een succesvol instru
ment voor de realisatie van het
Natuurbeleidsplan. In de ruim 20 landin
richtingsprojecten die Zeeland rijk is, wor
den de plannen voor reservaats- en natuur
ontwikkelingsgebieden uitgevoerd in een
drachtige samenwerking tussen boeren en
natuurbeschermers. De Zak van Zuid-
Beveland heeft de status "Waardevol
Cultuurlandschap" verkregen nadat land
bouw-, recreatie- en natuurorganisaties
daar samen met de gemeente Borsele en
het provinciebestuur voor hebben gepleit.
Investeren in vertrouwen is het
motto. Het is dan onontkoombaar
ook het belang van de ander in
het oog te houden. Een probleem
is dat de natuurbescherming een
breed palet van organisaties kent:
standpunten liggen soms ver uit
een. In overleg met andere belan
gengroepen is dat onhandig. Het
is daarom noodzakelijk om meer
samen te werken en gezamenlijke
standpunten in te nemen, ook op
landelijk niveau.
Dat wil niet zeggen dat de natuur
bescherming duidelijke of harde
standpunten in het vervolg maar
achterwege moet laten. Een dui
delijk standpunt innemen hoeft
niet te betekenen dat er niet met
anderen valt samen te werken. De
succesvolle natuurbeschermer
van de toekomst is daarom
bedachtzaam, genuanceerd, hel
der, goed in overleg en je komt
hem of haar overal tegen.
Thijs Kramer is stafmedewerker van de
Zeeuwse Milieufederatie.
4 WANTIJ JUNI 1994
