Hooilanden
Ltmascnap
Peter Maas
Maaien en hooien waren vroeger een agrarische
bezigheid bij uitstek. Op de meest vochtige gronden
werd wintervoer voor het vee geoogst, gedroogd en
afgevoerd. Hooilanden waren het voorbeeld voor
een belangrijke vorm van natuurbeheer. De boer
van vandaag kent ook hooilanden, alleen zijn ze
van een totaal ander karakter.
dDe moderne hooilanden zijn
zwaar bemest om een hoge
opbrengst te krijgen. Ze liggen
zeker niet op de natste gronden,
want de zware tractoren zouden er hope
loos in wegzakken. Nee, de "echte" hooi
landen moeten we nu meer zoeken in
eigendom en beheer bij natuurbeherende
instanties. Die zagen al lang geleden in dat
die ouderwetse boer onbedoeld een fan
tastisch stukje natuur gecreëerd had.
Bemesting was afwezig, sterker nog, het
gebruik leidde tot een steeds schralere en
voedselarmere situatie. Mét het maaisel
werden immers ook de voedingsstoffen
uit het gebied afgevoerd en zo kon een
heel eigen ecosysteem tot ontwikkeling
komen.
Blauwgraslanden
Het meest spectaculair waren de zoge
naamde blauwgraslanden met een onge
kend hoge soortenrijkdom. Zijn moderne
graslanden monotoon gifgroen, een
blauwgrasland is een waar mozaïek van
allerlei kleuren: het blauw van het
Moerasvergeet-mij-nietje, het lila van de
Pinksterbloemen, rood van de Spaanse rui
ter tot felgeel van de Dotterbloemen.
Groen was er ook natuurlijk, maar dan wel
in allerlei schakeringen. Waarom dacht u
anders dat Rood zwenkgras, Zeegroene
rus of Blauwe zegge juist deze namen heb
ben gekregen?
Echte blauwgraslanden zult u overigens
tevergeefs zoeken in Zeeland. Daar is de
Zeeuwse klei van nature te voedselrijk
voor. Neemt niet weg dat maaien een zeer
belangrijke vorm van natuurbeheer vormt.
Door verschraling dring je allerlei ruige,
dominante soorten terug en wordt er
plaats gemaakt voor veel meer soorten die
kritischer zijn, kleiner zijn of domweg niet
zo'n sterke concurrentiekracht bezitten.
Daarbij moet je bedenken dat de huidige
milieu-omstandigheden dusdanig zijn dat
enkele zeer algemene soorten in de kaart
worden gespeeld. Verzuring, vermesting
en verdroging hebben daar alles mee te
maken. Maaien van natuurterreinen is
daarom vaak alleen al noodzakelijk om een
sluipende achteruitgang van natuurwaar
den enigszins te stoppen, voordat je nog
maar aan het ontwikkelen van natuurwaar
den kunt gaan denken!
Vrijwilligers
Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en
Het Zeeuwse Landschap hebben ieder
hooilanden onder hun beheer. Maar derge
lijke stukjes natuur kun je ook op heel klei
ne schaal tot ontwikkeling laten komen. Er
zijn dan ook verschillende vrijwilligers-
groepen in de provincie die wat maaiwerk
op kleine schaal doen. Bij de Rietput of de
Zwaakse weel op de Bevelanden bijvoor
beeld, of bij de Dries Arendskreek en de
Groese duintjes in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Ook worden verschillende stukken dijk
gemaaid want laten we niet vergeten dat
ieder stukje (binnen)dijk een typisch stuk
je Zeeland is, met typische plantensoorten
als Agrimonie, Marjolein, Aardaker, Ruige
anjer of Donderkruid en, zeer zeldzaam,
de Mantelanjer, Wollige distel of Vlaamse
peterselie. Het gaat dan soms om heel klei
ne stukjes waar snel een goed resultaat
geboekt kan worden, zeker bij steile stuk
jes zanderige dijk op het zuiden.
Gazon
Op nog kleinere schaal kan maaien zelfs in
tuinen tot heel leuke resultaten leiden. U
kunt, al hebt u maar enkele vierkante
De oude vertrouwde zeis om hooilanden
te maaien.
Foto: SLZ
meter tot uw beschikking, .uw eigen
natuurontwikkelingsgebied laten ontstaan.
Verlos u zelf van de sleur om het gazon
iedere week te moeten maaien, want
slechts een of twee keer maaien per jaar is
al voldoende! Bij een dergelijk maairegime
kunnen veel, vaak zeer fraai bloeiende
kruiden tot ontwikkeling komen. Zorg wel
vóór goed gereedschap, een maaibalk of
veel beter nog de oude vertrouwde zeis,
en ervaar, waarom het heerlijke Reukgras,
Reukgras heet.
Voor meer informatie:
Stichting Landschapsverzorging
Zeeland
Postbus 286
4460 AR Goes
Tel. 01100-30936.
Peter Maas is regiomedewerker bij de
Stichting Landschapsverzorging Zeeland.
5 WANTIJ JUNI 1994
