Kleiputten
iiÉP*; m Wmm
Landschap
Rudie Geus
Eeuwenlang is in Zeeland klei langs de zeedijken
gewonnen. Deze klei werd gebruikt voor het aanleg
gen of verzwaren van dijken. Op sommige plaatsen
in het landschap zijn de kleiputten mooie natuurge
bieden geworden.
Vaak werd de klei gewonnen in het
voorliggende schor. Deze buiten
dijkse kleiputten slibden dan na
verloop van tijd weer vol. Dit in
tegenstelling tot gegraven putten bij bin-
nendijkse kleiwinning. De daar overgeble
ven laaggelegen percelen kregen de naam
karrevelden. De naam duidt op de kipkar
ren waarmee de klei werd getranspor
teerd. Ook in inlagen werd in de regel klei
gewonnen.
Bij sommige Zeeuwse zeedijken zijn nog
enkele zeer smalle karrevelden te vinden,
men spreekt dan van kleiputten. Een voor
beeld van zo'n kleiput ligt ten noorden van
Krabbendijke. Het terrein bestaat uit een
smalle laaggelegen strook grond met
afwisselend vrij intensief gebruikt hooi
land, weiland en verruigd rietland.
andere deel verruigde en werd gebruikt
als stortplaats voor witlofwortels, aardap-
pelgrond, houtafval, vuilnis en tientallen
grote betonelementen (waarschijnlijk
afval van de Deltawerken). Over handha
ving van milieuwetten gesproken.
liSL-
-'■■■ n'
"■'■ié
Vrijwilligers aan het werk in een kleiput
Foto: Gerrit Vink
Wildernis
Een van de fraaiste voorbeelden van klei
putten ligt ten oosten van Brouwershaven,
onderlangs de dijk van de Grevelingen.
Daar ligt een laaggelegen strook grond,
ongeveer 1 km lang en 20 m breed. Voor
de boeren in de polder was dit een rom
melige överhoek met wilde onkruiden. Zo
ontstond waarschijnlijk de naam de
Wildernis". Men vermoedt dat de
Wildernis ontstond bij het herstel van de
dijk van de polder Kijkuit na de storm
vloed van 1682. De benodigde grond is
vlak achter de dijk gewonnen in een
zevental putten, afgescheiden door dam
men.
Door de ligging net achter de zeedijk en
het extensieve beheer ontstond een
natuurgebied met een bijzondere menge
ling van interessante plantesoorten met
o.a. 7 soorten orchideeën.
Tijdens de ruilverkaveling is het meest
interessante stuk (het bijenorchisweitje)
helaas omgezet in akkerland. Een langge
rekte strook bleef liggen en werd gedeelte
lijk in gebruik genomen als weiland. Het
Herstel
In een van de oude kleiputten bevindt zich
nog steeds een interessante vegetatie.
Vorig najaar hebben vrijwilligers van de
Stichting Landschapsverzorging Zeeland
in overleg met de particuliere eigenaar het
oostelijke deel van de kleiput in maaibe-
heer genomen. Het afkomende maaisel
wordt door de gemeente Brouwershaven
afgevoerd in het kader van uitvoering van
het landschapsbeleidsplan.
Het westelijke deel is in het voorjaar opge
knapt door de knotgroep Achtersloot.
Deze groep uit Soest had een weekend op
Schouwen georganiseerd en wilde zich
een dag inzetten voor de natuur. Met 4
bosmaaiers, enkele zeisen, harken, rieken
en een kleine tractor is een groot deel van
de verruigde vegetatie verwijderd.
De tractor is ingezet om enkele staalka
bels, een stalen frame van onbekende her
komst, een kruiwagen en zes betonele
menten van een kubieke meter groot uit
het gebiedje te halen. Door deze werk
zaamheden is ook in het westelijke deel
van de kleiput een redelijk maaibaar ter-
reintje ontstaan. Er liggen nu nog enkele
grote betonplaten en enkele hopen aard-
appelgrond. We streven ernaar in de toe
komst de gehele kleiput in de oude staat te
herstellen en via een goed maaibeheer een
orchideeënrijk graslandje te
verkrijgen. 9
Voor meer informatie:
Stichting Landschapsverzorging
Zeeland
Postbus 286
4460 AR Goes
Tel. 01100-30936
Rudie Geus is medewerker van de Stichting
Landschapsverzorging Zeeland
18 WANTIJ SEPTEMBER 1994
