Zzzuvfb 'V'iigelbier
Edïïïjk blrdï JlJ/J
Zee UW5S bodem
Daar ligt de uitdaging voor de natuur- en
landbouworganisaties: zij kunnen geza
menlijk het begrip plattelandsvernieuwing
inhoud geven. Daar ligt ook een grote rol
voor het provinciebestuur. Door de decen
tralisatie van taken van het ministerie van
LNV wordt met name het provinciebe
stuur verantwoordelijk voor het landelijk
gebied.
Deeloplossingen
Wat staat ons in het kader van plattelands
vernieuwing te doen?
Allereerst een zoektocht ondernemen naar
de kansen en mogelijkheden voor de land
bouw in Zeeland. Waarschijnlijk zal de
conclusie zijn dat DE oplossing niet
bestaat. Meer voor de hand ligt dat er ver
schillende deeloplossingen zijn. Voor een
aantal boeren zal dat schaalvergroting
inhouden, voor anderen juist intensive
ring op een kleinere oppervlakte.
Streekeigen produkten kunnen een deel
van de oplossing zijn, zeker gezien de lig
ging van Zeeland. De provincie wordt
omringd door verstedelijkt gebied: een
potentiële afzetmarkt. Part-time landbouw
behoort ook tot de mogelijkheden, in som
mige gebieden gecombineerd met recre
atie. Boeren kunnen ook ingeschakeld
worden bij het beheer van de natuurgebie
den en een taak krijgen bij het in stand
houden van het landschap. Een deel van
het landbouwareaal kan een andere func
tie krijgen. In het kader van het Natuurbe
leidsplan krijgen enkele duizenden hecta
res de komende jaren al een natuurfunc
tie. Er kan ookgedacht worden aan de aan
leg van enkele nieuwe grote recreatie- en
natuurgebieden.
Bestrijdingsmiddelen
Hoe het ook zij, een groot deel van het lan
delijk gebied blijft bij voorkeur landbouw
gebied. De grote uitdaging is om die land
bouw duurzaam te maken. Dat betekent
zowel een rendabele als ook een milieu
verantwoorde landbouw.
De twee cruciale milieuproblemen waar
mee de landbouw worstelt, zijn het
gebruik van bestrijdingsmiddelen en de
bemesting. Wat er wel en niet mag wor
den gespoten wordt vooral door de centra
le overheid bepaald. De milieufederaties
hebben met hun rapport "Leve de sloot"
een pleidooi gehouden om een strook
langs de sloot vrij te houden van bespuitin
gen. Dan zal er minder gif in het water
waaien. De landbouworganisaties zien ons
rapport echter niet zitten. Om greep te
krijgen op deze problematiek is er in
Zeeland een werkgroep gevormd waaraan
ook de-Zeeuwse Waterschapsbond mee
doet.
Bemesting
Bij bemesting is het beleid gericht om op
niet al te lange termijn 'evenwichtsbemes-
ting' te realiseren. Dit betekent dat er net
zoveel meststoffen worden toegediend als
het gewas opneemt. Een 100% evenwicht
zal in de praktijk buitengewoon lastig zijn.
Wat acceptabel verlies is, hangt deels af
van de plaatselijke situatie. Dat is bijvoor
beeld in Zeeland met zoute kwel en zware
klei iets heel anders dan op de zandgrond
in Brabant. Ook hier ligt een taak voor het
provinciebestuur. Dat moet snel duidelijk
heid verschaffen over wat evenwichtsbe-
mesting in Zeeland moet inhouden.
Kringloop
In een duurzame landbouw past het niet
om op grote schaal kunstmest te gebrui
ken. Bij de productie van kunstmest wordt
een ongelooflijke hoeveelheid energie
gebruikt. Mest moet dus vooral organische
mest zijn. Of dat bij voorkeur kippe-, var
kens- of koeiemest is, hangt af van de
invulling van het begrip 'evenwichtsbe-
mesting' op Zeeuwse schaal.
In een duurzaam scenario past dat die
mest ook in Zeeland wordt geproduceerd.
Zo ontstaat de mogelijkheid om een kring
loop op regionale schaal te ontwikkelen.
Er moet dan uitgerekend worden hoeveel
mest en van welke soort er in het kader
van de evenwichtsbemesting per regio
nodig is. Het veevoer kan dan door de
Zeeuwse akkerbouwer zelf worden
geteeld. Zo snijdt het mes aan twee kan
ten.
Provinciebestuur
Plattelandsvernieuwing in Zeeland bete
kent dus primair: invulling geven aan het
begrip duurzame landbouw. Maar platte
landsvernieuwing veronderstelt ook een
andere bestuurlijke aanpak. Het valt op dat
niemand zich verantwoordelijk voelt voor
het landelijk gebied als geheel. Hier ligt
een taak voor het provinciebestuur, zeer
zeker na de decentralisatie van taken van
het ministerie van LNV. Een provincieap
paraat dat aan het reorganiseren is, moet
de kans benutten de structuur mede op
deze uitdaging aan te passen. Dat wil niet
zeggen dat de provincie alles moet gaan
bepalen. Integendeel, een benadering van
onderaf heeft de voorkeur. Goede initiatie
ven van boeren moeten gestimuleerd wor
den, vooral samenwerkingsprojecten tus
sen boeren en milieuorganisaties. Niet met
meer regels, maar waar nodig juist met
minder regels om initiatieven de ruimte te
geven.
Tijdens de Zomeruniversiteit
werd het idee geopperd van een
'permanente prijsvraag': een bud
get voor plattelandsvernieuwing
dat aan goede ideeën voorrang
geeft. Het geld voor zo'n prijs
vraag hoeft geen probleem te
zijn. In Zeeland zijn er subsidie
stromen genoeg die voor de plat
telandsvernieuwing ingezet kun
nen worden.
Thijs Kramer is stafmedewerker van de
ZMF.
Streekeigen produkten van een duurzame landbouw. Illustratie: Stichting Zeeuwse Vlegel
4 WANITII OKTORFR 1QQR
