Milieubewuste bouwmaterialen
van Zeeuwse bodem
Schelpen en vlas
Erik Ottens
In Yerseke liggen bergen schelpen huizenhoog
gereed als isolatiemateriaal in de bouw. Een fabriek
in Koewacht verwerkt jaarlijks 18 miljoen kilo vlas
tot vezelplaten. De jonge markt van bouwmateria
len uit regionale vernieuwbare grondstoffen biedt
Zeeland mogelijkheden om én werkgelegenheid te
creëren én de milieubelasting van de woningbouw
sterk te verminderen.
Vlasvezelplaten
In Koewacht maakt Linex Pro-grass van
vlas vezelplaten. Linex Pro-grass is een
typisch voorbeeld van agrificatie: het
gebruik van grondstoffen uit de landbouw
voor andere dan voedseldoeleinden.
Jaarlijks tovert het bedrijf 6.000 hectare
vlas om in 15 miljoen vlasvezelplaten. Dhr.
P.W. Meulblok, adjunct-directeur: "De vlas
vezelplaten worden gebruikt voor vullin
gen in deuren en wanden. In de bouw is
het normaal hiervoor hout te gebruiken
zoals spaanplaat en multiplex. Vlas is ech
ter milieuvriendelijker omdat de aangroei-
snelheid groter is. Ieder najaar kan er vlas
worden geoogst."
Aan de vlasvezelplaten kleeft één niet
onbelangrijk nadeel. Er wordt gebruik
gemaakt van milieubelastende lijmen. Op
dit moment is daarvoor nog geen betaal
baar milieuvriendelijk alternatief voorhan
den. Een reden waarom de vezelplaten
niet de eerste voorkeur hebben.
Als de provincie het concept van de regio
nale vernieuwbare grondstoffen nader uit-
De Zeeuwse bouw gebruikt voor
namelijk bouwmaterialen
gemaakt van niet vernieuwbare
grondstoffen. Zo is bijvoorbeeld
voor beton grind uit Limburg nodig. Naast
uitputting van schaarse grondstoffen zijn
de aantasting van het landschap en de
milieubelasting bij de produktie andere
belangrijke nadelen.
Voor een milieubewuste bouw is het
belangrijk om gebruik te maken van
grondstoffen die niet uitputbaar zijn: ver
nieuwbare grondstoffen. Vernieuwbare
grondstoffen zijn grondstoffen die op
korte termijn (1 tot 100 jaar) en in aan
zienlijke hoeveelheden opnieuw winbaar
zijn. Vanuit milieu-oogpunt gezien is het
bovendien het beste deze grondstoffen
regionaal te winnen: dan blijft transport
beperkt.
Voorbeelden
In Zeeland zijn er twee mooie voorbeel
den van bedrijven die van regionale ver
nieuwbare grondstoffen milieuvriendelij
ke bouwmaterialen maken. Seashell in
Yerseke past zeeschelpen toe in de kruip
ruimte van woningen. Linex Pro-grass in
Koewacht maakt van vlas platen voor de
vulling van deuren en wanden. In de hand
leiding duurzame woningbouw van de
SEV (Stuurgroep Experimenten
Volkshuisvesting) krijgen schelpen de eer
ste voorkeur als bodembedekking van de
kruipruimte. Vlasvezelplaten hebben na
rogipsplaten de voorkeur voor beplating
van wand- en plafondsystemen.
Seashell in Yerseke gebruikt schelpen voor isolatie van kruipruimten. Foto: ZMF
Schelpen
Gezeten voor de bedrijfsvlag vertelt dhr.
D.G. Oppenhuizen, directeur van Seashell,
enthousiast over de voordelen van schel
pen. "Door schelpen in een laag van 23 cm
te spuiten op het zand in de kruipruimte
ontstaat een warmte isolerende laag (R
1,33). Deze laag laat geen vochtige lucht
door, waardoor de kruipruimte droog
blijft. Onze boten zuigen de (dode) schel
pen op in de Noordzee en Waddenzee.
Nadat ze zowel op het schip als op het
land zijn gewassen en op grootte gesor
teerd, kunnen ze naar de kruipruimten
van woningen worden gereden."
Blijven er in de zee op deze manier nog
wel schelpen over? Oppenhuizen: "In de
Noordzee zuigen wij al 40 jaar lang op
dezelfde bank. Van de Waddenzee is
bekend dat daar jaarlijks door stromingen
200.000 ton schelpen wordt afgezet. Wij
hebben vergunning om daar 150.000 ton
van op te zuigen. De voorraad schelpen
neemt daar dus ieder jaar nog steeds toe."
werkt, zal zij ontdekken dat het veel per
spectief biedt. Er zijn in Zeeland meer
mogelijkheden voor lokaal gewonnen
materialen die in de bouw kunnen wor
den toegepast: zeezand en -grind, riet voor
dakbedekking, stro voor platen, schelpen
voor kalk.
Dc verwerking van deze grond
stoffen in bouwmaterialen levert
werkgelegenheid op.
Bouwmaterialen die gemaakt zijn
op basis van landbouwgewassen
bieden de Zeeuwse boeren een
nieuwe toekomst. Bovendien
levert gebruik van zulke materia
len een minder milieubelastende
woningbouw op.
Erik Ottens is medewerker bouw- en sloop
afval van de Zeeuwse Milieufederatie. Met
dank aan Peter Fraanje. Peter Fraanje doet
aan de Universiteit van Amsterdam onder
zoek naar regionaal vernieuwbare grond
stoffen.
11 WANTIJ DECEMBER 1995
