Gemeentelijk bomenbeleid:
de beuk erin!
Handhaving
Jan-Eelco Dijk
De oude rode beuk op het pleintje in Sas van Gent had al
vele decennia het straatbeeld gesierd. Weer en wind had
de stoere boom getrotseerd, maar tegen de uitbreidings
plannen van de plaatselijke RABO-bank bleek de fiere
natuurreus niet bestand.
n Nadat het gebrul van de motorzaag
was verstomd, restte er niets anders
dan een stomp stukje stam. De
plaatselijke actiegroep vroeg zich vertwij
feld af of de boom zomaar, zonder enige
aankondiging van de gemeente vooraf,
gekapt had kunnen worden.
Kapvergunning
De wetgeving met betrekking tot het kap
pen van bomen is behoorlijk complex. In
de eerste plaats zijn er bomen die zonder
meer gekapt kunnen worden. Een voor
beeld zijn de fruitbomen in een boom
gaard. Als de eigenaar vindt dat ze niet vol
doende vrucht meer voortbrengen, kan hij
de bijl erin zetten. In de tweede plaats zijn
er de bomen die onder de Boswet vallen.
Zij kunnen niet zomaar omlaag gehaald
worden; als men ze wil kappen moet dit
gemeld worden aan de minister van
Landbouw. Tot het regime van de Boswet
behoren onder andere bossen die in
beheer zijn bij Staatsbosbeheer. In de derde
plaats zijn er de bomen die vallen onder de
gemeentelijke kapverordeningen. In deze
kapverordeningen wordt het vellen van
bomen alleen toegestaan als daarvoor ver
gunning is verleend door burgemeester en
wethouders.
Publicatie
Ook voor het kappen van de rode beuk op
het Zeeuws-Vlaamse plein was een vergun
ning vereist. Het probleem waarmee de
actiegroep geconfronteerd werd, was ech
ter dat er in de plaatselijke verordening
niets is geregeld omtrent het publiceren
van de vergunning. In zov n geval gelden de
publicatie-regels die voor ieder besluit van
de overheid gelden, en die zijn opgenomen
in de Algemene Wet Bestuursrecht. Als een
besluit is gericht tot één of meerdere
belanghebbenden -en de verlening van een
kapvergunning is gericht tot degene die de
vergunning heeft aangevraagd- hoeft het
alleen te worden toegezonden aan deze
belanghebbenden. Het besluit, hoeft derhal
ve niet in een huis-aan-huisblad gepubli
ceerd te worden. Zo kon de vergunning
verleend worden zonder dat de actiegroep
hiervan op de hoogte was.
Direct
De actiegroep werd nog met een ander
juridisch probleem geconfronteerd. Een
besluit treedt in werking, direct nadat het is
genomen. De dag nadat de kapvergunning
aan de aanvrager ervan was verzonden, kon
deze dus legitiem de zaag in de stam zet
ten. Normaal gesproken is het niet verstan
dig om direct met een zojuist verleende
vergunryng aan de slag te gaan. Andere
belanghebbenden kunnen tegen de ver
leende vergunning immers een bezwaar
schrift indienen en eventueel het oordeel
van de rechter vragen. Neem het voorbeeld
van een bouwvergunning: als iemand met
de vergunning in z'n zak direct aan het
bouwen slaat, en de rechter bepaalt dat de
vergunning onrechtmatig verleend is, dan
zal de bouwer op eigen kosten gedwongen
kunnen worden z'n bouwwerk weer tot de
grond toe af te breken. Bij een kapvergun
ning ligt het in de praktijk anders. Je kunt
iemand moeilijk dwingen een eenmaal
gevelde boom weer op te richten. Hij is
voorgoed verloren, ook al zou blijken dat
het actiecomité juridisch volledig in z'n
recht staat.
Politiek
Het probleem bij deze gemeente zit hem in
de manier waarop de kapverordening is
geformuleerd. Had er een plicht ingestaan
om de kapvergunning te publiceren in een
huis-aan-huisblad, dan was het actiecomité
tijdig op de hoogte geweest. Had in de ver
ordening daarnaast een bepaling gestaan
dat de vergunning pas na de bezwarenter-
mijn in werking treedt, dan hadden de
bezwaren van de actiegroep op een serieu
ze manier behandeld kunnen worden. De
groep heeft dan ook besloten om niet
alleen bezwaren aan te tekenen tegen de
kapvergunning, maar ook te proberen de
politiek te bewerken om de gemeentelijke
verordening aan te passen. Zij is van
mening dat in ieder geval oude, monumen
tale bomen in de gemeente een betere
bescherming verdienen.
Nu gemeenten de vrijheid hebben
zelf de inhoud van een kapveror
dening op te stellen, is de kans
groot dat er in de provincie
Zeeland meer waardevolle bomen
verdwijnen, zonder dat de plaat
selijke bevolking van te voren
wordt ingelicht. Voor milieugroe
pen is het daarom van belang
zich eens te laten informeren
over de rechtsbescherming tegen
kapvergunningen in hün gemeen
te. Wellicht is er in meer plaatsen
actie nodig, voordat andere rode
beuken het slachtoffer worden
van de expansiedrift van het
bedrijfsleven.
Foto: Lucien Ca lie
Jan-Eélco Dijk is als milieujurist verbonden aan bet
Buro voor Rechtshulp in Dordrecht.
12 WANTIJ december'96
