Kwaliteit milieujaarverslagen bedrijven
verschilt (te) veel
Milieufederaties willen eisen aan inhoud
Henk de Groote
Steeds meer bedrijven in Nederland stellen een milieu
jaarverslag op: beschrijvingen van de milieuprestaties
van het afgelopen jaar, bedoeld om werknemers, omwo
nenden, investeerders en milieu-organisaties te informe
ren over de milieu-inspanningen. De inhoud van het
milieujaarverslag is echter vrij. Er is een wetsvoorstel in
ontwikkeling dat ongeveer 330 bedrijven verplicht om
een milieujaarverslag op te stellen. Stichting Natuur en
Milieu en de Milieufederaties hebben eisen waaraan een
milieujaarverslag moet voldoen, wil het bruikbaar zijn
voor de buitenwacht.
hHet schrijven van milieujaarver
slagen zit in de lift. In 1994
waren er in Nederland circa 70
bedrijven die vrijwillig een
milieujaarverslag schreven. Voor 1996
wordt verwacht dat ongeveer 110 bedrijven
hun groene inspanningen aan het papier
toe zullen vertrouwen. In Zeeland schrijven
onder meer de raffinaderij Total, Dow
Benelux en Hoechst Holland al enkele
jaren een verslag.
We hebben het hier over de zogenaamde
publieksverslagen, bedoeld om alle ande
ren dan de overheid te informeren over de
stand van zaken. Dit publiek omvat een
scala aan doelgroepen: omwonenden,
werknemers, aandeelhouders, investeer
ders, milieu-organisaties en consumenten.
Voor al deze doelgroepen dient het verslag
relevante en betrouwbare informatie te
bevatten.
Onderzoek federaties
Wat tot nu toe ontbrak was een goed beeld
van de kwaliteit en betrouwbaarheid van de
verslagen. Is de informatie die gepresen
teerd wordt relevant en volledig en worden
geen halve waarheden verteld? De milieufe
deraties hebben daarom een steekproef van
30 verslagen over 1995 genomen en die
beoordeeld op een achttal thema's.
Er is gekeken naar de beschrijving van de
bedrijfsactiviteiten, strategische visie,
milieuzorg, de huidige milieubelasting,
plannen om die te verminderen en de
financiële onderbouwing. Tenslotte is
steeds een oordeel gegeven over de contro
leerbaarheid en communicatieve aspecten.
Bij controleerbaarheid is bijvoorbeeld gelet
op tegenstrijdige informatie en op toetsing
van het verslag door een extern bureau
(verificatie)
Resultaten
De resultaten laten een divers beeld zien:
op het ene punt kan een bedrijf een goede
beschrijving geven, terwijl het het op een
ander punt geheel laat afweten. De versla
gen zelf variëren van enkele A4-tjes met
cryptische informatie tot fraai uitgevoerde
verslagen met veel détailgegevens.
Een overzicht van de bevindingen:
Bij de beschrijving van de bedrijfsactivitei
ten worden vooral de kwantitatieve gege
vens over de grondstofwinning en stromen
binnen het bedrijf gemist. Op het onder
deel "strategische visie" scoren de verslagen
voor de helft redelijk tot goed: dit betekent
vaak het noemen van vage intenties in een
milieubeleidsverklaring zoals "het continu
verbeteren van de milieuprestaties" of het
"streven naar duurzame ontwikkeling". Ook
geven sommige bedrijven aan dat zij het
milieu betrekken bij productontwikkeling
en procesaanpassingen of dat zij aan pre
ventie of hergebruik doen. Het beste sco
ren de bedrijven die concrete initiatieven
bundelen in een overkoepelend plan voor
de lange termijn.
Moeilijk beoordelen
Wat de milieuzorg betreft valt op dat de
inhoud van interne controles niet weerge
geven wordt. De meeste verslagen geven
een goed beeld van de emissies van het
bedrijf. Helaas wordt daarbij meestal geen
link gelegd met de normen of vergunning-
eisen, zodat het moeilijk is om te beoorde
len of het bedrijf het inderdaad goed doet.
De milieubelasting door transport en door
de producten zelf komt zelden aan bod.
Op het onderdeel "plannen" scoort de helft
van'de verslagen onvoldoende: de doelstel
lingen zijn vaak niet duidelijk of het is
onbekend hoe de maatregelen bijdragen
aan de doelen. Inzicht in de financiën
geven de meeste bedrijven niet. Blijkbaar
mag niet duidelijk worden hoe het verloop
in milieu-investeringen over de jaren is.
Mede gezien de toenemende belangstelling
vanuit de financiële wereld voor milieujaar
verslagen is dit een manco.
Toetsen
Om de controleerbaarheid te toetsen is
gelet op externe verificatie van de gege
vens: voor een buitenstaander is het
immers moeilijk om na te gaan of alle rele
vante stoffen genoemd zijn en of de emis-
siegegevens kloppen. Bij een aantal versla
gen was een externe verificatie uitgevoerd,
maar bij het merendeel niet.
Ten slotte is bij de communicatie een aan
dachtspunt dat de samenvatting een goede
afspiegeling van de inhoud moet zijn. Maar
al te vaak bleek dat in de samenvatting de
knelpunten onvoldoende aan bod kwamen.
Wetsvoorstel
Op basis van de uitkomsten van het onder
zoek zijn aanbevelingen gedaan ter verbete
ring van het wetsvoorstel: onder meer is
13 WANTIJ maart'97