Kaart: Veldproeven met genetisch gemanipuleerde gewassen door Van der Have.
1996. Bron: BCGO-vergunningen 93/01 t/m 96/04. Kritisch consumeren, uitgave van
de Alternatieve Consumentenbond, november 1996.
de insectenbestrijding? Een gemanipuleer
de maïsplant bezit een eiwit dat afkomstig
is van een voor insecten gevaarlijke bacte
rie. De maïsboorder krijgt zo geen kans
meer om schade aan te richten. Dat
bespaart vele tonnen bestrijdingsmiddel.
Dit komt dan niet meer in het grondwater
terecht en doodt ook geen andere insecten
meer. Goed voor het milieu....
Nadelen
De suikerbietenteler is afhankelijk gewor
den van dé leverancier van het specifieke
bestrijdingsmiddel. Niet gemanipuleerd bie
tenzaad wordt stilaan van de markt ver
drongen. Op den duur is ook de boer in de
derde wereld genoodzaakt het dure gema
nipuleerde bietenzaad aan te schaffen, mét
het bijbehorende bestrijdingsmiddel. Het
gebruik van bestrijdingsmiddel in de derde
wereld kan fors toenemen als gevolg van de
introductie van genetisch gemanipuleerde
soja.
Een ander gevaar is dat insecten vrij makke
lijk resistentie opbouwen tegen het bacte
riegif dat in maïs geïntroduceerd is. De
ingebouwde eigenschap, resistentie tegen
bestrijdingsmiddelen, kan uitgekruist wor
den met wilde plantenrassen. In Frankrijk
werd na een veldproef waargenomen dat
eigenschappen uit transgeen koolzaad
terug te vinden waren in een aan koolzaad
verwante heriksoort. Hiermee loop je de
kans dat ongewild eigenschappen zich gaan
Proefvelden in Zeeland
In heel Nederland zijn tot nu toe zoNn
tachtig vergunningen verleend voor proef
nemingen in het veld. Een tiental vérgun
ningen heeft betrekking op veldexperimen-
ten in Zeeland, voornamelijk rond Rilland.
Hier is Van der Have B.V., bekend verede-
verspreiden door de gehele natuur. Volgens
de COGEM is dit geen probleem omdat de
geïnfecteerde planten hier geen voordeel
van hebben, dus ook niet kunnen verwilde
ren.
Maar niet alle eigenschappen zijn van te
voren heel precies bekend. Daarom zijn de
veldproeven onontbeerlijk, om de zoge
naamde genexpressie te controleren op
ongerechtigheden. Want per slot van reke
ning is de genetische manipulator niet 100
procent zeker van zijn zaak: er kan altijd
een gen tot expressie komen dat per onge
luk in het recombinant DNA gebracht is.
Het is ook maar te hopen dat het tot
expressie komt
Want Hoop was het laatste dat
achterbleef in de doos van
Pandora. Hoop op verstand en
bezinning, bijvoorbeeld voor de
makers van wetten en regels.
Zodat je als consument bewust
kunt blijven kiezen uit gewoon en
transgeen, en niet ook op dit
gebied gemanipuleerd wordt.
laar, actief. Deze firma heeft in de afgelo
pen jaren vooral experimenten uitgevoerd
met tegen Basta en Roundup resistent
gemaakte suikerbietplanten. Ook hebben
experimenten met tegen dezelfde bestrij
dingsmiddelen resistent gemaakt koolzaad
plaatsgevonden. Recentelijk is nog vergun
ning verleend voor veldproeven met gene
tisch gemodificeerd maïs. Van der Have
heeft vergunning verkregen voor veldproe
ven die over heel Nederland verspreid zijn.
Daarmee is het Zeeuwse bedrijf een van de
belangrijkste genetische manipulators van
het land. In Rilland is ook aardappelkweker
Meijer B.V. actief met genetische manipu
latie van aardappelen.
Bezwaarmakers
De aandacht van de bezwaarmakers gaat
uit naar Van der Have, omdat die zich het
verst heeft ontwikkeld met proefveldexpe
rimenten. Vijf Rillandse boeren hebben
steeds weerwoord geboden op de vergun
ningen die door Van der Have werden aan
gevraagd, vooral gericht op de veldproe
ven met bloeiende suikerbieten. De reden
is dat de boeren geen vertrouwen hebben
in de wijze waarop Van der Have zijn veld
proeven uitvoert. Dit wantrouwen komt
voort uit de periode eind jaren '80 waarin
zij als suikertelers gedupeerd waren door
de ronduit Slordige wijze waarop Van der
Have omsprong met vergelingsziekte in
zijn suikerbietenzaadcultures. Deze ziekte
sloeg toen over naar hun percelen. Dit
geeft te denken voor de omgang met
genetisch gemanipuleerde bloeiende sui
kerbieten.
Genetisch gemanipuleerde soja in de
supermarkt
Sojabonen zó genetisch manipuleren dat
ze tegen een bepaald soort gif kunnen.
Dat is interessant voor de producent van
dat bestrijdingsmiddel: Monsanto in
Amerika. De eerste pindakaas, sauzen en
soepen waarin genetisch gemanipuleerde
soja uit Amerika is verwerkt, staan in de
schappen van de supermarkt. Aan de eti
ketten is niet te zien dat er gemanipuleer
de soja is verwerkt. Dat hoeft pas vanaf 1
april en dan alleen voor genetisch gemani
puleerd soja-eiwit, niet voor soja-olie.
Unilever zegt dat "wie honderd procent
zekerheid wil geen producten met soja
moet kopen en beter boodschappen kan
doen in de ecologische winkel." Waarvan
akte (noot redactie).
Bron: FNV Magazine 27-1-1997 en
Brabants Nieuwsblad 23-1-1997.
Patrick de Visscber is lid van de KNNV milieu- en plano
logiewerkgroep.
4 WANTIJ maart'97
