Groene
boerenerven
Maak^J
je erfgoed
Peter Maas
Natuur in Zeeland vind je uitsluitend binnen de ecologi
sche hoofdstructuur (EHS). Althansdat zou je denken als
je hoort dat alles wat buiten de EHS ligt ook wel het witte
gebied wordt genoemd. En wit is niet groen. Toch liggen in
deze gebieden groene eilanden van natuur: het boerenerf.
de hoek van de wei natuurlijk nog een vee
drinkput met rondom wat knotbomen van
wilg of populier. In onze winderige provin
cie ontbreekt een echte windsingel zelden.
Vaak is het een rij populieren, soms verge
zeld van wat struweel.
Vogels
Er is nauwelijks een plaats te bedenken
waar natuur en cultuur zo nauw verweven
zijn als juist op het boerenerf. Wat dacht u
immers van een kolonie huiszwaluwen
onder de dakgoot van het huis, boerenzwa
luwen in de schuur en een klein spleetje of
gaatje waar vleermuizen huizen? Helemaal
mooi wordt het als de schuur ook nog
bewoond wordt door een koppel kerkui
len. Het is een voorbeeld van een soort die
het de laatste jaren goed doet, onder ande
re als gevolg van het ophangen van nestkas
ten. Er zijn gevallen bekend van nestkasten
welke binnen één week bevolkt werden!
Struiken en bomen op het erf zijn het
domein van tal van vogels. Fitis en tjiftjaf
ontbreken zelden. Is er veel groen dan ver
schijnen ook zwartkop, tuinfluiter en spot
vogel. In de oude boomgaard vliegen grote
Lcinascnap
Degene die de term "witte gebie
den heeft" verzonnen was kleuren
blind of kwam nooit buiten, want
wie rondstruint in onze polders
I weet dat daar heel wat te beleven valt. We
I kunnen het daarom maar beter ons agra-
I risch cultuurlandschap noemen: dat geeft
I meer ruimte aan natuur en landschap.
I Boerenerven binnen dit agrarisch cultuur
landschap kun je als groene eilandjes
beschouwen temidden van het intensief
beboerde gebied. Op en rond het boeren
erf zijn tal van groene elementen te vinden.
Een oprijlaan van essen, leilinden voor het
huis, een kort geknipte meidoornhaag als
afscheiding tussen de moes- en siertuin,
een groot uitgegroeide paardenkastanje als
solitaire boom of misschien wel twee van
deze reuzen als wachters aan het toegangs
hek. In de Zeeuwse polders is voor veeteelt
een bescheiden rol weggelegd, maar wel
was er vaak een huisweitje voor wat éigen
vee of de paarden. Hier staat ook de hoog-
stamboomgaard met allerlei oude appel- en
perenrassen. Rondom de boomgaard een
rij karakteristieke Italiaanse populieren die
ongekende hoogten kunnen bereiken. In
lijster, holenduif en grauwe vliegenvanger
rond en in de knotwilgen broeden pimpel
mees, ringmus en misschien wel een steen
uil. Staan er nog wat andere gebouwtjes op
het erf, zoals een oud varkenshok, dan kun
nen we witte kwikstaart en zwarte rood
staart verwachten.
Vlinders
Rondom het huis is er in de sier- of moes
tuin altijd wel wat te beleven voor hom
mels, zweefvliegen of vlinders. Hartje
zomer wordt een vlinderstruik bezocht
door tientallen vlinders zoals dagpauwoog,
kleine vos, atalanta, distelvlinder of gamma
uiltje. In goede jaren kan zelfs koningin-
nepage verwacht worden, zeker als er wor
teltjes in de moestuin gekweekt worden.Tot
slot mag de veedrinkput niet vergeten wor
den. Het belang voor amfibieën in het alge
meen is bekend; meer specifiek kan hier de
kamsalamander genoemd worden die in
sommige gebieden in Zeeland vooral wordt
aangetroffen rondom het boerenerf.
Maak je erfgoed
Het belang van het groene boerenerf
wordt dit najaar extra onder de aandacht
gebracht via de landelijke actie 'Maak je
erfgoed'. Er wordt onder meer een Open
Boerenervendag georganiseerd op 4 okto
ber (zie agenda) waar het grote publiek en
vooral ook eigenaren van boerenerven, de
gelegenheid krijgen nader kennis te maken
met de mogelijkheden voor natuur en
landschap op het boerenerf.Ook zal een
aantal boerenerven in Zeeland worden
opgeknapt. De uitdaging is om daarbij te
laten zien dat ook een modern agrarisch
bedrijf tal van mogelijkheden kent voor
een groen boerenerf.
Peter Maas is medewerker van de Stichting
landschapsbeheer Zeeland (SLZ).
15 WANTIJ oktober'97
