Gratis met de bus in Hasselt
en Renesse
Ook een idee voor Walcheren?
Erik Ottens
Sinds enkele maanden is de droom van gratis openbaar
vervoer werkelijkheid. Niet alleen s zomers in het
Zeeuwse Renesse, maar heel het jaar door in het Vlaamse
Hasselt. Op Walcheren zijn mogelijkheden voor een expe-
riment om deze twee voorbeelden te volgen.
In de gemeente Hasselt (68.000 inwo
ners) zijn tot eind 1998 de stadsbus
sen voor iedereen gratis en de streek
bussen voor de Hasselaren. Het expe
riment lijkt zeer succesvol. In oktober 1997
was het aantal reizigers vernegenvoudigd
vergeleken met het jaar daarvoor! En dan te
bedenken dat het aandeel van het openbaar
vervoer in Nederland, ondanks alle inspan
ningen van het ministerie van Verkeer en
Waterstaat, maar niet wil stijgen.
Stunt
Sommige bewoners zien het als een politie
ke stunt van de nieuwe socialistische burge
meester. Dat is natuurlijk mogelijk. In elk
geval speelt het gratis "bussen" een rol in
het vervoersbeleid dat de leefbaarheid en
bereikbaarheid van Hasselt moet vergroten.
De strippenkaart is afgeschaft en het busnet
uitgebreid. Er rijden meer bussen op meer
lijnen. Ook wordt het autoverkeer terugge
drongen. Daartoe legt de gemeente langs
de belangrijkste toegangswegen tot de bin
nenstad transferia aan. Daar kan men gratis
en bewaakt de auto stallen en overstappen
op de bus. Het aantal parkeerplaatsen in de
binnenstad wordt tot een derde vermin
derd.
Geld
Waar komt het geld vandaan? De betrokken
gemeente-ambtenaar M. Verachtert zegt:
"Gemiddeld verdient busmaatschappij De
Lijn slechts 12% van de kosten terug via de
kaartverkoop. Met De Lijn is afgesproken
dat dit percentage voor onze rekening
komt. Het gaat dan om een bedrag van 35
miljoen frank (±2 miljoen gulden) waar
door het busvervoer anderhalf jaar gratis
wordt." Het Vlaamse gewest financiert de
investeringen in nieuwe bussen en de uit
breiding van lijnen.
Ringweg om Hasselt wordt eenrichtings
verkeer met een "groene boulevard" voor
wandelaars en halteplaatsen voor gratis
busvervoer.
Foto: Erik Ottens.
Ringweg
Verachtert laat voortaan de auto thuis staan
en neemt de bus naar zijn werk. De hoop is
dat veel Hasselaren zijn voorbeeld volgen.
De noodzaak van een derde ringweg, om
het doorgaande verkeer om de stad heen te
leiden, verdwijnt daardoor. Dit scheelt een
uitgave van miljarden franken. Nog sterker:
in plaats van een nieuwe ring verdwijnt een
deel van de bestaande ring om de binnen
stad! Wat nu nog een snelweg is van twee
maal twee rijstroken, moet over een jaar
eenrichtingsverkeer zijn met een "groene
boulevard" voor wandelaars.
Transferium
Zeeland kent sinds afgelopen zomer ook
een initiatief met gratis openbaar vervoer.
Strandbezoekers kunnen in Renesse op het
transferium hun auto bewaakt en onbetaald
neerzetten. Vervolgens kan men gratis met
de bus of paardentram naar het strand.
Veel recreanten maakten gebruik van het
transferium en ze waren ook enthousiast
over de kwaliteit. Het transferium maakt
deel uit van een gebiedsgewijze aanpak van
Schouwen-West om de kwaliteit van het toe
risme, de natuur en de leefbaarheid van het
gebied te vergroten
Walcheren
Koppelen we de ervaringen van Hasselt en
Renesse, dan ligt in Zeeland een idee dat
het onderzoeken waard is: gratis openbaar
vervoer op Walcheren, s Zomers zit het
verkeer op het eiland door de vele toeris
ten regelmatig vast. Daarnaast zien we dat
in het stadsgewest het busvervoer onder
druk staat. Tegenover een uitgave van zeven
miljoen gulden staat voor dit jaar nog geen
twee miljoen aan inkomsten begroot.
Er is op Walcheren een nieuwe N57 (de
dammenroute) gepland en rondwegen bij
Oostkapelle, Serooskerke, Koudekerke en
Zoutelande. Het is de moeite waard om de
maatregelen die nu worden voorgesteld
eens te onderzoeken naar Hasselts voor
beeld. Het uitstel van de nieuwe N5"7 op
Walcheren biedt een onverwachte kans.
Besparing
Het idee van Hasselt leert dat met gratis
openbaar vervoer een belangrijke drempel
voor de reiziger vervalt. Een van de rede
nen om niet met het openbaar vervoer te
gaan, is de prijs. Gratis openbaar vervoer
krijgt de mensen misschien wel uit de auto,
waardoor nieuwe wegen overbodig zijn. De
financiële besparing die dat oplevert, kan
vervolgens in het openbaar vervoer worden
genvesteerd waardoor nog meer mensen de
overstap maken.
De voorbeelden van Hasselt en
Renesse verdienen minstens een
nadere studie voor Walcheren.
Wie pakt de handschoen op?
Erik Ottens is stafmedewerker van de ZMF voor o.a.
mobiliteitsproblemen.
8 WANTIJ december '97
