Handhaving
Jan-Eelco Dijk
Toen een handelsonderneming in granen en zaden te 's-
Heerenhoek in 1991 een milieuvergunning aanvroeg om
het bedrijf te kunnen uitbreiden, vochten omwonenden in
de eerste plaats deze vergunning aan. Maar ze onder
zochten ook of het bestemmingsplan de uitbreiding wel
toestond. Na vele jaren van procederen lijken omwonen
den nu hun zin te krijge?i. Niet omdat voor de nieuwe
bedrijfsactiviteiten geen milieuvergunning kan worden
verleend, maar omdat ze niet passen in het bestemmings
plan.
hHet bedrijf, dat aan de rand van
het dorp staat, wilde een uitbrei
dingsvergunning om oud brood te
drogen ten behoeve van de vee
voederindustrie. Al gauw waren de broden
niet meer aan te slepen, maar de omwo
nenden betaalden de prijs van het succes.
Vanaf de dag dat het drogen begon, zijn
stank en geluidhinder ondraaglijk.
Bovendien rijden vrachtwagens af en aan
langs de dijkhuisjes van de buurtbewoners.
Bestemming
De lokatie van het bedrijf heeft een agrari
sche bestemming. Volgens het bestem
mingsplan houdt dit onder meer in dat het
geoorloofd is een bedrijf te exploiteren dat
is gericht op de verwerking van agrarische
producten, mits de activiteiten geen indus
triële omvang hebben. De gemeente was
aanvankelijk van oordeel dat de onderne
ming moest worden gezien als een gewoon
agrarisch verwerkingsbedrijf. Dit stond lijn
recht tegenover de mening van omwonen
den: zij vonden dat het bedrijf een indus
triële omvang had gekregen. Het verzoek
tot sluiting van de onderneming dat de
buurtbewoners in 1992 indienden, werd
door het gemeentebestuur afgewezen.
Pas in 1996 stelde de Raad van State omwo
nenden in het gelijk. Het bedrijf was zo fors
uit de kluiten gewassen dat er wel degelijk
sprake was van een industriële onderne
ming. De gemeente moest van de rechter
opnieuw een beslissing nemen op het slui-
tingsverzoek van omwonenden.
Stil
Een jaar lang bleef het stil op het gemeen
tehuis. Het Bureau voor Rechtshulp moest
de rechter er opnieuw bijhalen om de
gemeente te dwingen een beslissing op het
in 1992 ingediende sluitingsverzoek te
nemen. In december 1997 (vijf jaar nadat
de omwonenden hun verzoek hadden inge
diend!) kregen ze eindelijk de beslissing
waarop ze zo lang hadden gewacht. B en W
besloten dat het bedrijf het brooddroogpro-
ces zou moeten stopzetten. Ze zagen geen
kans om via een wijziging van het bestem
mingsplan het terrein waarop de fabriek
staat, een industriële bestemming te geven.
Gedeputeerde Staten zouden daarvoor
geen toestemming geven, omdat in het pro
vinciale streekplan is opgenomen dat grote
ondernemingen in principe op een bedrij
venterrein thuishoren. Bovendien waren B
en W eind 1997 ook zelf van oordeel dat
zo'n groot bedrijf niet meer past aan de
rand van de dorpskern.
Laatste woord
Het laatste woord over het gedroogde
brood is nog lang niet gesproken; de ver
wachting is dat nu de onderneming naar de
rechter zal stappen om te voorkomen dat
de werkzaamheden moeten worden stopge
zet. De oorlog is nog niet gewonnen, een
belangrijke slag wel: voor het eerst in al die
jaren heeft de gemeente onmiskenbaar dui
delijk gemaakt dat ze achter omwonenden
staat.
Uit de juridische strijd van de omwonen
den tegen de overlast van de brooddrogerij
wordt duidelijk, dat procedures tegen over
last vaak een hoop geduld en een lange
adem vergen. Niet alleen is over de bestem
ming van het terrein het laatste woord nog
niet gesproken, ook over de in '91 aange
vraagde milieuvergunning is nog geen
definitieve beslissing door de rechter geno
men.
Het is nog maar de vraag of
omwonenden er uiteindelijk in
zullen slagen de milieuvergun
ning tegen te houden. Maar het
's-Heerenhoekse bedrijf is zo
groot, dat het planologisch gezien
aan de rand van de dorpskern
niet past. Het is eigenlijk een
trieste zaak dat het ruimtelijke
ordeningsrecht in dit en veel
andere gevallen meer soelaas
biedt tegen milieuvervuiling dan
het milieurecht.
Jan-Eelco Dijk is als milieujurist verbonden aan hel
Bureau voor Rechtshulp Zuid-Holland-Zuid dat in
samenwerking met de ZMF mensen die met milieupro
blemen kampen, juridisch helpt.
16 WANTIJ maart '98