van de algenbloei. De belangrijkste maatre
gel in het kader van het project werd dan
ook: het verwijderen van het slib van de
bodem. Verder werd het waterpeil in de
Zwaakse Weel verhoogd om de kwel te ver
minderen. Ook verscheen er een natuur
ontwikkelingsvisie op papier. Het hele pro
ject werd in 1996 afgerond en kostte ander
half miljoen gulden. Om het leven in de
schone kreek weer op gang te brengen
zette men een actief biologisch beheer in
met het inbrengen van waterplanten en het
uitzetten van vis.
Afval
Vroeger had de waterkwaliteit van de kreek
te lijden van een zware belasting door de
uienfabriek te 's-Gravenpolder. Dit verve
lende fenomeen werd echter jaren geleden
opgelost, zodat niets een zonnige toekomst
voor de kreekrest in de weg leek staan.
Maar dat was maar schijn. Op het land
bouwbedrijf van Van I., dat aan de kreek
ligt, werd de hand gelicht met tal van
milieubepalingen. Veel overtredingen tegen
het milieu zijn moeilijk te controleren,
maar op dit bedrijf kost het maar weinig
moeite. Allerlei organisch afval wordt open
en bloot op het erf opgeslagen en het vocht
dat uit de hopen lekt, stroomt de kreek in.
Op 23 februari 1996 vindt een integrale
controle plaats door gemeente, politie,
waterschap en AID. Er worden verschillen
de overtredingen geconstateerd. De rechter
veroordeelt van I., maar weigert een straf
op te leggen. Hij meent dat de overtredin
gen al zo lang bekend zijn bij de gemeente,
dat er in dit geval eerder sprake is van
falend toezicht.
Boetes
Op 17 oktober 1996 vindt een massale vis
sterfte plaats in de kreek. Het waterschap
neemt poolshoogte, ziet het afstromend
vuil naar het water en maakt proces verbaal
op. Een boete volgt, maar op het land
bouwbedrijf verandert niets. Op 10 juli
1997 wordt opnieuw vervuiling geconsta
teerd en opnieuw moet Van 1. een boete
betalen.
En zo suddert het maar door tot de fatale 5
december. Een zeer ernstige waterveront
reiniging treedt op. Het waterschap hoeft
niet ver te zoeken, op het bedrijf van Van I.
is er alleen nog maar meer afval opgesta
peld. Maar in dit geval is er een complice
rende factor. Op de uienfabriek heeft er
zich in dezelfde periode een incident voor
gedaan, waardoor er in korte tijd een hele
boel afvalwater in de Zwaakse Weel terecht
is gekomen. Er zijn nu dus twee schuldi
gen.
Proces
ZMF en Natuurmonumenten trokken aan
de bel en eisten van de bevoegde instanties
dat er nu toch eindelijk eens iets aan de
onduldbare situatie veranderd moet wor
den. Waterschap, politie en gemeente kwa
men tijdens een bezoek aan het bedrijf tot
de conclusie dat er op verschillende pun
ten regels zijn overtreden. Deze varieerden
van het niet voldoen van de mestopslag,
het afstromen van vloeistoffen naar de
kreek, het verkeerd gebruik van een loods
tot de aanwezigheid van meer vee dan toe
gestaan.
De aanschrijvingen zijn de deur uit, de
bevoegde instanties verwachten een lang en
slepend proces om de boer te bewegen zijn
bedrijf in orde te maken. Van I. heeft
ondertussen advocaat Van Groningen in de
arm genomen om hem bij te staan in het
juridisch gevecht dat zal volgen. Van
Groningen is ondertussen geen onbekende
meer in Zeeland. Hij is de pleitbezorger van
de varkensondernemers.
Uit de hand gelopen
Ondanks de forse inspanning om van de
Zwaakse kreekrest weer een prachtig
natuurgebied te maken, lukt dit niet door
het gedrag van één enkele boer. Het water
wordt telkens weer verontreinigd.
Natuurmonumenten wordt gefrustreerd in
het beheer van de oeverlanden. Ondanks
alle inspanningen zal het gewenste resul
taat zo nooit bereikt worden. "Het water
schap heeft gedaan wat het kon, maar de
boetes waren blijkbaar te laag om Van I. tot
een ander gedrag aan te zetten", meent
Gert van der Slikke. "De gemeente had eer
der op moeten treden; nu is het bijzonder
lastig om de uit de hand gelopen zaak weer
te herstellen".
Van der Slikke ziet twee mogelijk
heden voor dé toekomst. Of de
landbouwer brengt zijn bedrijf in
orde zoals de andere boeren rond
de Weel, of hij maakt van de
mogelijkheid gebruik om het te
verplaatsen. Omdat het bedrijf
binnen het begrensde gebied ligt
van het natuurbeleidsplan heeft
de Dienst Landelijk Gebied de
mogelijkheid het bedrijf op basis
van vrijwilligheid te verplaatsen.
Daarover is in het verleden al
met de eigenaar onderhandeld,
maar werd helaas geen accoord
bereikt.
Thijs Kramer is stafmedewerker van de ZMF.
8 WANTIJ maart '98
