De praktijk
Speelgoed
Spelen is leren. Daar is niet juist veel of
duur speelgoed voor nodig: baby's kunnen
heel lang zoet zijn met het bekijken, voelen
en proeven van hetzelfde speeltje. En als
kleuters een overvloed van speelgoed heb
ben houden ze zich vaak vluchtig met eerst
het een en dan het ander bezig, zonder
zich te concentreren. Het uitpakken van
cadeautjes is wel spannend, maar bevredigt
Foto: Marianne de Jong, Joop van Veen
vaak meer (het plichtsgevoel van) de gever
dan dat het kind er gelukkiger van wordt.
Speelgoed is goed tweedehands te krijgen.
Van bekenden, maar ook in kringloopwin
kels. Ook kun je lid worden van een Speel-
o-theek, en daar speelgoed lenen. Als de
kinderen het speelgoed niet leuk vinden, of
ze zijn er op uitgekeken: geen nood, het
kan zo weer geruild worden.
Speelgoed kan leuk zijn, maar ook gevaar
lijk. Speelgoed met batterijen is niet alleen
slecht voor het milieu en laat vaak te weinig
aan de kinderfantasie over, maar levert ook
nog gevaar op als kinderen de (knoop)bat-
terijtjes inslikken.
Aiider gevaar voor gezondheid én milieu
schuilt in plastic speelgoed dat z'n felle
kleur o.a. aan zware metalen (chroom, cad
mium, lood) te danken heeft, en in zacht
PVC-speelgoed met weekmakers. Als kinde
ren van dat laatste iets naar binnen krijgen
lost het maagzuur de weekmakers op en
wat overblijft is een scherp, gevaarlijk stuk
je plastic.
Nog één gezondheid-en-milieu kwestie:
heel wat kinderen hebben tegenwoordig
last van aandoeningen aan de luchtwegen.
Een mogelijke oorzaak is de aanwezigheid
van fijn stof en allerhande schadelijke stof
fen in de lucht. Maar de oorzaak kan ook
liggen in alle stofbronnen in een modern
huis, in de vloerbedekking, alle gestoffeer
de meubels en niet te vergeten de talloze
knuffels waarmee kinderen omringd zijn.
Niet overdrijven dus, met al die beren,
konijntjes en poezen.
Meer informatie over kinderen en
milieu is te vinden in het boekje 'Een
groen begin' van Milieudefensie.
Sommige milieubewuste ouders ver-
S zuchten dat het ze pas echt goed lukt
om milieuvriendelijk te leven als de
kinderen de deur uit zijn. Weggaan en het
licht aan laten, deuren open laten staan ter
wijl de verwarming brandt, lang onder de
douche staan; met speelgoed, kleren en op
een gegeven moment ook met de brommer
vooral niet achter blijven bij vriendjes en
vriendinnetjes: het zal menige ouder
bekend voorkomen.
We gingen langs bij Marianne de Jong en
Joop van Veen in Middelburg, ouders van 5
kinderen in de leeftijd van één tot veertien
jaar, om te zien hoe de praktijk van de
milieuvriendelijke kinderopvoeding eruit
ziet.
Om een globaal idee te geven van de leef
stijl van het gezin De Jong/Van Veen: ze
hebben geen auto, eten biologisch en over
wegend vegetarisch en hebben een interi
eur dat goed tegen kinderen bestand is.
Kleding
Doen ze veel concessies?
Marianne vertelt om te beginnen dat ze
katoenen luiers en wollen luierbroekjes
gebruikt. Het wassen vindt ze geen pro
bleem, en de (billetjes van de) kinderen
hebben er ook niet onder geleden.
Concessies zijn de wegwerpluier die de
jongste 's nachts om heeft (anders moet hij
's nachts verschoond worden, en die opof
fering is iets te groot) en de wasdroger, die
wordt gebruikt wanneer de was aan de lijn
niet droog wordt.
Kledingwinkels hebben geen goede klanten
aan de kinderen Van Veen. Binnen de fami
lie- en kennissenkring is een kledingruil-cir-
cuit, zodat kleren nog een paar keer
gebruikt kunnen worden wanneer een van
de kinderen er uit is gegroeid. De oudsten
vinden niet alles meer leuk, en dat hoeven
ze dan ook niet persé te dragen, maar op
deze manier is er toch al heel wat textiel en
geld bespaard. Ook het speelgoed is vaak
niet nieuw. Marianne vindt dat speelgoed
het beste, waar de kinderen zelf wat bij
kunnen fantaseren. "Overigens hebben
onze kinderen veel met huishoudelijke
voorwerpen gespeeld, en met het kippen
voer hebben ze werkelijk van alles gedaan"!
2 Vouwblad Wantij juni '98
Vlees en snoep
Vóór ze kinderen hadden, aten Marianne
en Joop geen vlees. Dat bleef zo, tot de
tweede, Maite, toen ze twee was bij haar
opa en oma zo onweerstaanbaar door de
gehaktbal werd aangetrokken, dat ze haar
niet wilden verbieden die op te eten.
Sindsdien wordt er zo n twee keer per
week vlees gegeten, maar wel biologisch-
dynamisch. En Jelmer van 14 heeft zelf het
besluit genomen vegetariër te worden. "We
dwingen de kinderen niet, want dat werkt
waarschijnlijk alleen maar averechts, maar
we laten zien hoe het kan, en we vertellen
waarom. En tot nu toe pakt dat heel goed
uit".
Zoals de aanpak bij het snoepen. "We
nemen alleen een koekje bij de thee, en
verder kunnen ze snoep kopen van hun
(bescheiden) zakgeld. In het begin was dat
meteen op, maar nu vinden ze dat toch
jammer, en ze denken wat langer na voor
ze wat kopen, of ze sparen voor iets gro-
ters. En we kopen bijvoorbeeld nooit toet
jes uit de supermarkt, maar de kinderen
weten natuurlijk wel dat zoiets bestaat. Dus
mochten ze dat zelf eens kopen, maar na
een paar keer hadden ze er al genoeg van".
Erop uit zonder auto
Vijf kinderen hebben en geen auto, gaat
dat? Volgens Joop lukt dat wel. "Ze volgen
niet vlak op elkaar, dus de oudsten kunnen
zelfstandig fietsen, terwijl de jongsten bij
ons voor- of achterop gaan. Voor grotere
afstanden nemen we de trein.
"Bijvoorbeeld naar mijn ouders in Drachten
en dat vinden de kinderen leuk. Als
Cartoon: Fietsersbond enfb
