Concurrentieslag tussen waterbedrijven
met natuur als mogelijk
slachtoffer
Marktwerking in de watersector?
Willem de Weert
Tussen de waterleidingmaatschappij Noord-West-Brabant
en de Zeeuwse Delta Nutsbedrijven woedt een concurren
tieslag. Achtergrond is bet landelijke plan tot introductie
van marktwerking in de watersector. Wordt de natuur
daarvan de dupe
Als je de waterleidingenkaart van
a Delta Nutsbedrijven bekijkt, valt op
dat het verzorgingsgebied zich uit
strekt over de grenzen van de pro
vincie Zeeland. Ook de gemeente Woens-
drecht en het kerkdorp Halsteren in West-
Brabant worden door de Zeeuwse maat
schappij van drinkwater voorzien. De ver
klaring ligt in het verleden. t)e Zeeuwse
bodem bevat - met uitzondering van de dui
nen en de Zeeuws-Vlaamse zandrug - zout
water dat ongeschikt is als drinkwater.
Zeeland is op bronnen buiten de provincie
aangewezen.
Brabantse Wal
Begin 1900 wierp het Zuid-Bevelandse
waterleidingbedrijf een begerig oog op de
zandgronden van het aangrenzende
Brabant om van daaruit Goes en omgeving
van drinkwater te voorzien. De dorpen op
de Brabantse Wal (de hoge zandrug van de
Belgische grens tot voorbij Bergen op
Zoom) verwelkomden het Zeeuwse initia
tief. Zij hadden zelf geen waterleiding en
zagen een kans om op de, voor die tijd,
moderne voorziening aangesloten te wor
den. Het Zeeuwse drinkwaterbedrijf ver
wierf "eeuwigdurende" concessies op
grondwater uit de Brabantse Wal en nam de
bewoners er als klant bij. Alleen Bergen op
Zoom had een eigen waterleidingmaat
schappij die later opging in het West-
Brabantse drinkwaterbedrijf. Een eeuw latei-
is cfeze situatie ongewijzigd, maar niet zon
der conflicten.
Waterprijs
De eerste slag is door de Brabanders
gewonnen. Het was de bewoners van
Halsteren en Woensdrecht een doorn in het
oog dat zij de Zeeuwse prijs voor "hun"
grondwater moesten betalen. In Zeeland is
water een stuk duurder dan in Brabant. Dat
komt omdat het Zeeuwse waterleidingnet
relatief kostbaar is: een lang aanvoernet,
een dunbevolkt gebied en extra capaciteit
voor de piekbelasting in het toeristensei
zoen. Onder druk van de gemeenten op de
Brabantse Wal, die mede-aandeelhouder
van Delta zijn, liet het Zeeuwse nutsbedrijf
het solidariteitsbeginsel varen. Tot dan toe
gold dat iedere waterafnemer, ongeacht zijn
woonplaats, evenveel per nT betaalt. Voor
de afnemers in Brabant geldt nu een lagere
prijs, gelijk aan wat de rest van Brabant
voor water betaalt.
Verdroging
De tweede slag is volop bezig. De Bra
bantse zandgronden hebben ernstig te lij
den van verdroging. De provincie Brabant
heeft een plan van aanpak opgesteld om
die verdroging te bestrijden. Een van de
actiepunten is bestrijding van de verdro
ging van de Brabantse Wal: het waterwinge
bied van Delta. Overigens is wetenschappe
lijk (nog) niet aangetoond dat de verdro
ging gevolg is van de waterwinning.
Volgens hydrologen heeft de Brabantse Wal
een zeer ingewikkelde bodemstructuur. De
verdroging zou ook het gevolg kunnen zijn
van de versnelde afvoer van het oppervlak
tewater door bijvoorbeeld diepere sloten
en verharding van het bodemoppervlak.
Ook de vele putten die particulieren en
boeren in de loop der jaren geslagen heb
ben en water uit ondiepe lagen trekken,
kunnen tot de verdroging leiden.
Partner
Toch leeft in brede kring de gedachte dat
de miljoenen kubieke meters water die op
grotere diepte (ca. honderd meter) voor de
Het grensgebied tussen Delta Nutsbedrijven (don
kergrijs) en de Waterleidingmaatschappij Noord-
West-Brabant is bron van conflict.
Kaart: Waterleidingmaatschappij Noord-West-Brabant
drinkwatervoorziening gewonnen worden,
mede de oorzaak van de verdroging zijn.
De waterleidingbedrijven maken daar geen
punt van; ze zijn partner in het plan van
aanpak op de Brabantse Wal. Volgens J.
Haarlem, hoofd Staf sector gas en water van
Delta Nutsbedrijven, is er ook van Zeeuwse
kant alle bereidheid om aan lokale herstel
projecten mee te werken. Delta pompt,
naar eigen zeggen, al minder Brabants
grondwater op dan voorheen (zie de tabel).
Maar of dat genoeg is? Voorzitter M.
Augusteijn van de Benelux-commissie
natuur en milieu, bezig met de oprichting
van een grensoverschrijdend natuurpark op
de Brabantse Wal, drong onlangs op nieuw
overleg met de nutsbedrijven aan om min
der grondwater te onttrekken.
Oppervlaktewater
Delta ziet een prima mogelijkheid om min
der grondwater op te pompen, namelijk
door meer oppervlaktewater, met name
voor de industrie, in te zetten. Er loopt een
leiding van de Brabantse Biesbosch, waar
Maaswater wordt ingenomen, via een
pompstation in Bergen op Zoom naar het
Sloegebied en de Kanaalzone. Het chemie-
14 WANTIJ juni '98
