Geen
reden
sluitings
regime
kering
te
herzien
gebruikt om het overtollige water naar af te
leiden. Dat is onder andere gebeurd in de
kreken van Ouwerkerk en de Schelphoek.
Het is de vraag of dat een gelukkige keuze
is, omdat met dat water ook allerlei voe
dingsstoffen (zie blz. 7 en 8) meekomen en
wie weet allerlei gifstoffen, zoals uitge
spoelde bestrijdingsmiddelen. Er is door
Staatsbosbeheer aan het waterschap
gevraagd om dit punt ook bij de evaluatie
te betrekken.
Integraal
Nog beter is dat de problematiek van de
wateroverlast wordt meegenomen in een
integrale studie naar het toekomstig water
beheer van de polders. Want er zijn nog
wel meer problemen die een aanpassing
van het waterbeheer vragen, zoals de water
vervuiling door het uitspoelen van mest
stoffen en de problematiek van de verdro
ging van de natuur- en landbouwgebieden.
Het ligt voor de hand op zoek te gaan naar
een waterbeheer dat recht doet aan al deze
problemen. Er zijn bijvoorbeeld combina
ties denkbaar als een boezemgebied met
helofytenfïlters (zie blz. 12 en 13) die een
deel van de meststoffen uit het water filte
ren.
Natuurschade
De deskundigen van Rijkswaterstaat schat
ten in dat de natuurschade door de sluiting
van de kering beperkt is geweest. Het ging
per slot van rekening alleen over het aftop
pen van het hoge water. Terugkijkend op
de situatie in september kunnen we dat
standpunt wel beamen. Maar het blijft een
gegeven dat gebruik van de stormvloedke
ring schadelijk voor de natuur kan zijn, al
is dat misschien niet direct zichtbaar. Hoe
groot de schade is, hangt af van verschillen
de zaken, zoals het seizoen, de frequentie
en de tijdsduur van sluiten. Wat de gevol
gen voor de natuur zijn, is altijd moeilijk te
achterhalen in zo'n complex en dynamisch
ecosysteem als de Oosterschelde. De beste
Zwaardweg op Schouwen tijdens de wateroverlast.
Foto: P de Koeijer
kering in de Oosterschelde uitbleef. 4 uur
is 1/6 van een dag, zodat een simpele
rekensom uitwijst dat het gebruik van de
kering 1/6 van 9% van 11 mm 0,16 mm
van de regenval extra wegwerkt. Op de
meer dan de 100 mm regen die is gevallen
is dat niet bar veel.
Waarschijnlijk valt er op zo'n berekening
wel wat af te dingen, maar het rechtvaardigt
op z'n minst de vraag om bij de evaluatie
van de wateroverlast het nut van de kering
aan de orde te stellen. We wachten die eva
luatie op dit punt met spanning af. Maar als
de conclusie luidt dat het gebruik van de
kering nauwelijks of niet helpt, dan moet
men ook de durf hebben om te zeggen:
"Dan maar niet".
garantie voor het beperken van de natuur
schade is nog steeds de kering zo weinig
mogelijk gebruiken. Per slot van rekening is
de Oosterschelde een van de belangrijkste
natuurgebieden van Nederland.
Zinvol
Wat heeft het gebruik van de kering gehol
pen? Op basis van informatie die door
medewerkers van het waterschap werd ver
strekt, hebben we een poging gewaagd om
dat in beeld te krijgen. De gemalen hebben
een capaciteit om 11 mm regenval per dag
weg te werken. Het gebruik van de storm
vloedkering heeft die capaciteit met onge
veer 9% vergroot gedurende de 4 uur dat
de vloed als gevolg van het gebruik van de
Maatregelen
In dit licht bezien is het voor het water
schap veel interessanter om te kijken of er
aanleiding bestaat om het waterbeheer van
de polders aan te passen. De sloten, kreken
en kanalen hebben gezamenlijk een buffer
capaciteit van meer dan 50 mm regenval.
Dat is duidelijk van een andere orde dan de
0,16 mm extra bij het gebruik van de
kering. De buffercapaciteit kan verder ver
groot worden. Bijvoorbeeld bij de aanleg
van natuurvriendelijke oevers, door het
inrichten van speciale boezems of door het
aanwijzen van gebieden die onder mogen
lopen omdat de schade daar toch beperkt
blijft (graslandgebieden bijvoorbeeld). In
september werden soms natuurgebieden
Momenteel vindt de evaluatie van
het provinciale waterhuishou
dingsplan plaats. Dit plan is het
kader waarin de waterschappen
moeten opereren: een uitgelezen
moment om de lessen van de
wateroverlast voor het waterbe
heer in de polders daarbij te
betrekken.
Thijs Kramer is hoofd Groene Ruimte van de Zeeuwse
Milieufederatie.
6 WANTIJ december'98
