Natuur in en om
de boomgaard
Landschap
bomen kan men vanaf de zomer spontane
kruidengroei toestaan of bloemrijke krui
den inzaaien.
Een aantal simpele, maar niet minder waar
devolle maatregelen is: het laten liggen van
valfruit voor vlinders en vogels en het plaat
sen van nestkasten en vleermuiskasten. En
natuurlijk schept een zo laag mogelijk
gebruik van chemische gewasbeschermings
middelen een betere milieukwaliteit voor
Moderne productieboomgaar-
c^en bestaan uit rijen laagstam-
H fruitboompjes, van elkaar
- Ji gescheiden door kort gemaaide
grasstrokenDe bodem eronder is kaal. De
boompjes worden jaarlijks gesnoeid en
regelmatig bespoten. De boomgaarden zijn
dikwijls omgeven door smalle'windsingels
van elzen of Italiaanse populieren. Voor de
natuur zijn ze weinig interessant zou je zo
denken, maar als groene eilandjes in een
kaal polderland verschaffen ze toch schuil-,
broed- en voedselmogelijkheden aan een
aantal dieren. Een deel van het jaar zijn het
oases van rust. Bovendien kan met een aan
tal maatregelen de waarde voor de natuur
vermeerderen.
Windsingels
Vooral met windsingels valt veel eer te
behalen. Een singel met een gevarieerd
assortiment aan rijk bloeiende en besdra-
gende struiken en bomen trekt veel dieren
I aan. De bessen zijn voedsel voor vogels. Als
I een groot deel van het jaar verschillende
I struiksoorten bloeien lokt dat veel insecten.
I Die worden weer gegeten door vleermui-
I zen en vogels. Sommige vogels nestelen op
I hun beurt weer in de struiken. Voor de
I natuur moet, als de ruimte dat toelaat, de
singel zo breed mogelijk aangelegd wor
den. Met een ruige ondergroei en het laten
liggen van dood hout en strooisel, is er een
prima leefomgeving voor tal van dieren
gemaakt. In de ruigte broeden vogels en
schuilen egels en padden. Allemaal vinden
zij er een gedekte tafel, want op zulke
plaatsen wemelt het van de kleine bodem-
dieren. Deze dieren kan men een extra
handje toesteken door snoeihout tot tak-
kenrillen of-hopen te verwerken. Hierin
Foto: S.L.Z.
Winant Halfwerk
De waarde van de natuur in een moderne productie
boomgaard is marginaal. Daar is echter van alles aan te
doen. Met allerlei maatregelen in en om een boomgaard
kan de waarde voor de natuur worden opgekrikt.
Naar veel van deze maatregelen
wordt door verschillende instan
ties en fruittelers onderzoek
gedaan. Voortdurend is men op
zoek naar de optimale balans tus
sen het vergroten van natuur
waarden en inpasbaarheid binnen
de bedrijfsvoering. Zeer interes
sant is het onderzoek naar de bij
drage die de natuur kan leveren
aan de bestrijding van ziekten en
plagen (natuurlijke vijanden) en
de bestuiving in de boomgaard.
Er zijn inmiddels voldoende aan
wijzingen dat meer natuur in de
boomgaard een positief effect op
het welzijn van de boomgaard
zelf heeft.
Winant Halfwerk is medewerker van de Stichting
Landschapsbeheer Zeeland (SLZ).
Maaien
Andere maatregelen ten behoeve van de
natuur zijn: overhoeken en slootkanten pas
maaien in de nazomer. Eventueel gaat een
deel ongemaaid de winter in. Op rijbanen
en kopakkers kan het maaibeheer worden
aangepast: het midden van de rijbaan niet
meemaaien, de rijbanen afwisselend om en
om maaien, of de kopakkers niet iedere
maaibeurt meenemen. Een andere optie is
het inzaaien van overhoeken, kopakkers en
middengedeeltes van rijbanen met bloem
rijke kruiden of klavermengsels. Onder de
vinden ze een perfecte schuil-, overwinte
ring-, of broedplaats.
Natuurvriendelijk onderhoud betekent: niet
spuiten, klepelen of schoon maaien en
gefaseerd snoeien of dunnen en dan alleen
buiten het broedseizoen. Als men langs de
singel ook nog een strook rijk bloeiende
ruigtekruiden schept, dan is de voor de
natuur meest optimale windsingel gereed.
15 WANTIJ juni'99
