Materialen, goed en fout
Forest Stewardship Council, het keurmerk
voor ecologisch en sociaal verantwoord
geteeld hout. Foto: Peter verdurmen
Waterbesparing
Dan de waterbesparing. Simpel is het ver
vangen van de douchekop door een water
besparende, of het aanbrengen van een
perlator (soort zeefje) op de kraan. Er komt
wat meer handigheid kijken bij het plaatsen
van een nieuwe stortbak, die tegenwoordig
standaard is voorzien van een spoelonder-
breking. Wie houdt van grote klussen
brengt in of buiten het huis een voorzie
ning aan om regenwater op te vangen, met
de bijbehorende leidingen naar de wc, was
machine en een tappunt voor de schoon
maak en de tuin.
Aan het keurmerk
Laag Verbruik
herkent U waterbe
sparende producten.
De Twaalf Ambachten
De Twaalf Ambachten in Boxtel werkt al
jaren aan de ontwikkeling van ecologische
technieken voor toepassing door o.a. doe-
het-zelvers. Tegelkachels, warmtemuren,
helofytenfilters en composttoiletten zijn
enkele paradepaardjes van de 'Iwaalf
Ambachten. Deze milieuhoogstandjes kun
nen overigens ook door gespecialiseerde
bedrijven geleverd worden. De Twaalf
Ambachten maakt mensen enthousiast voor
milieusparende technieken via hun tijd
schrift, heeft diverse werkmappen samenge
steld en levert op verzoek advies.
De top-drie van veel gebruikte milieuon
vriendelijke materialen wordt gevormd
door (in willekeurige volgorde) tropisch
hardhout, oplosmiddelen en PVC. Vooral
bij de twee eerste wordt er gewerkt aan het
terugdringen van het gebruik.
Hardhout
Vermijden van tropisch hardhout voor het
binnenwerk is makkelijk, want het heeft
daar technisch gezien geen voordeel boven
ander hout. Als het hout ongeverfd blijft, is
b.v. kersen een mooi alternatief voor me-
ranti en merbau. Als hout wordt geverfd ligt
vuren het meest voor de hand, en is altijd
nog het goedkoopst. Overigens is er ook
vuren met FSC keurmerk.
Aan hout dat aan weer en wind wordt
blootgesteld moeten hogere eisen worden
gesteld. Maar dat betekent nog niet dat er
beslist tropisch hardhout moet worden
gebruikt. De milieu-onvriendelijke alterna
tieven PVC en aluminium laten we voor wat
ze zijn, want hout biedt voor buitenkozij
nen en betimmering nog genoeg mogelijk
heden.
Eén daarvan is (vooral uit Oost-Europa
afkomstige) robinia. Verder maken technie
ken als lamineren en vingerlassen het ook
mogelijk om van wat zachtere houtsoorten
als lariks, vuren en grenen kozijnen te
maken die, als ze goed worden onderhou
den, lang meegaan. Voor betimmering is
met name red cedar een tijdlang aangepre
zen als milieuvriendelijke mogelijkheid.
Maar helaas komt ook dit hout vooral uit
(zij het niet-tropische) oerbossen, dus het
wachten is op verantwoorde teelt met bij
behorend FSC-keurmerk.
De kritieke plekken bij buitenkozijnen zijn
vooral de aansluitingen van onderdorpels
en stijlen. Als die geregeld geïnspecteerd
en onderhouden worden kan ook zacht
hout jarenlang mee.
Wie toch tropisch hardhout wil gebruiken
kan proberen FSC-hout te bemachtigen. De
aanvoer hiervan begint langzamerhand op
gang te komen. Op het ogenblik heeft 3%
van het geïmporteerde tropische hout het
FSC-keurmerk. Het is duidelijk dat het niet
mogelijk is om voor al het hardhout dat nu
wordt gebruikt dan maar FSC-hout te
gebruiken; als hardhout niet echt nodig is,
is het gebruik van ander hout wel zo wen
selijk. Overigens is het wel goed dat er veel
naar FSC-hout wordt gevraagd: dat zal uit
eindelijk ook het aanbod stimuleren.
Oplosmiddelen
De problemen met oplosmiddelen worden
langzamerhand duidelijk: schilders die
jarenlang oplosmiddelen inademen maken
Foto: Peter Verdurmen
kans op OPS (Organo-Psycho-Syndroom),
wat hun leven behoorlijk verziekt.
Daarnaast leveren oplosmiddelen een bij
drage aan het ontstaan van zomersmog, die
curieuze combinatie van prachtig weer en
luchtverontreiniging.
De traditionele alkyd-verf bevat 40 tot 60%
oplosmiddel. Andere mogelijkheden zijn
high-solid verf (dikke verf, met een veel
lager percentage oplosmiddelen), waterge
dragen verf (meestal acrylverf, waarin naast
ongezonde chemische hulpstoffen en pig
menten toch ook nog wat oplosmiddelen
zitten)
Het neusje van de zalm op verfgebied is
natuurverf. Het meest milieuvriendelijk is
kookverf, waarin zowel de oplosmiddelen
als giftige chemische bestanddelen ontbre
ken. Deze verf is echter alleen geschikt
voor ruw hout. Het assortiment natuurver
ven bevat nog een paar oplosmiddelvrije
verven. In lijnolieverf zitten bijna alleen
maar natuurlijke, herwinbare grondstoffen.
Dat zit dus wel goed, maar op het gebied
van oplosmiddelen staat deze verf op één
lijn met alkydverf. In lijnolieverf zit welis
waar plantaardige citrusolie en gomterpen-
tijn, maar die hebben dezelfde schadelijk
werking als het chemische terpentine.
Wie alleen gewerkt heeft met 'gewone'
(alkyd)verf, zal moeten wennen aan de
andere verven: ze drogen langzamer (lijno
lieverf, high solid) of juist veel sneller
(acrylverf), strijken anders uit (acryl, high
solid) en geven een ander effect (acryl).
Beroepsschilders mogen vanaf het jaar
2000 voor binnenschilderwerk alleen nog
maar watergedragen verven gebruiken.
Doe-het-zelvers hebben de vrije keus, maar
houden daarbij hopelijk rekening met het
milieu en hun eigen gezondheid.
Oplosmiddelen zitten nog in verschillende
andere materialen: kitten, lijmen, afbijtmid-
delen, verfverdunners, vulmiddelen. Voor
een deel zijn deze inmiddels ook verkrijg
baar in een oplosmiddelvrije versie.
2 Vouwblad Wantij oktober '99
