1
De toekomstreis
111
Willem de Weert
Het verkeer loopt vast. Het milieu is de klos. Daar lijkt de
overheid in te berusten. Een aantal milieu- en verkeers-
organisaties denkt daar anders over. Zij vinden dat er
vernieuwingen moeten worden gevonden in nieuwe voer
tuigen, nieuwe soorten infrastructuur en in het slim orga
niseren van verplaatsingen. De ideeën staan gepresen
teerd in "de toekomstreis".
dacht voor gezond leven heeft bijvoorbeeld
geleid tot skeelerpaden naast trottoirs en
fietspaden. Het leukst zijn wel de nieuwe
slimme 'fun' voertuigen zoals fietsen met
een zeil, overdekte fiets met zonnepaneel
en maffe voertuigen die je in stijl naar een
pretpark brengen (berenboot naar Artis)
De auto is technisch flink veranderd: de
snelheid wordt door zenders langs de weg
beïnvloed van buitenaf, bijvoorbeeld auto
matisch verlaagd in woonwijken waardoor
drempels e.d. uit het straatbeeld verdwe
nen zijn. de aandrijving is hybride, zowel
elektrisch als op benzine. De wegen leveren
energie doordat het zwarte asfalt als zonne
collector werkt en de geluidsschermen met
zonnepanelen bekleed zijn. Nieuwe grach
tenstelsels in de steden voor het vervoer
over water hebben het oer-Hollandse beeld
weer teruggebracht. Geen stad meer zon
der transferium aan de rand. In de lucht is
de zeppelin terug als alternatief voor vlieg-
verkeer dat tot 1000 km afstand niet meètf
JUi -
is toegestaan.
Mobiliteit is vrijheid, een van
de verworvenheden van de
moderne samenleving. Maar de
mobiliteitsexplosie van de laat
ste jaren heeft een schaduwzijde: ongeluk
ken, aangetaste landschappen, een vervuild
milieu en een toenemende ongelijkheid.
Ongelijkheid omdat onze samenleving is
ingericht op de auto. Mensen die niet wil
len of kunnen autorijden, zoals kinderen,
ouderen en mensen met een smalle beurs,
zien hun mogelijkheden tot verplaatsing
afnemen. Aan de andere kant staat de fer
vente weggebruiker steeds vaker stil in de
file. Het lijkt wel of de overheid de moed
om dit te veranderen heeft opgegeven.
Kunnen mobiliteit en een duurzaam ver
keerssysteem samengaan? Organisaties als
Rover, Kinderen Voorrang en enkele milieu
federaties staken de koppen bij elkaar, rie
pen hun leden tot brainstormen op en kwa
men met "de toekomstreis", een bonte ver
zameling ideeën onder het motto: "Logica
brengt je van A naar B, maar verbeelding
brengt je overal" (vrij naar Albert Einstein).
Trendwatchers
Om een idee te krijgen over hoe het ver
voer er over 30 jaar uitziet, moet je inschat
ten hoe mensen dan leven. Trendwatchers
voorspellen de leefstijlen van de toekomst.
Dit is meer dan koffiedikkijken, getuige het
feit dat grote bedrijven, ministeries, marke
tingbureaus gebruik maken van hun des
kundigheid. Een selectie van steekwoorden
voor de toekomst: 24-uurs economie, com
putertijdperk, thuis werken, internationali
sering maar ook meer oog voor de eigen
streek, meer keuzemogelijkheden, kwaliteit
in plaats van kwantiteit, genieten als levens
kunst, weer behoefte aan een groep, tijd
perk van de senioren, sneller aanpassen
aan vernieuwing. Meest opvallend is mis
schien dat toekomstvoorspellers denken
dat "de wet van behoud van reistijd en ver
plaatsingen" in stand blijft. Dat betekent
dat mensen evenveel tijd blijven besteden
aan zich verplaatsen als nu. Vroeger trok-
■ken mensen bijvoorbeeld een dag reizen
uit voor hun vakantiebestemming en dat
bracht hen dan op Vlieland. Nu besteden ze
ook een dag aan het reizen, maar staan dan
wel in Indonesië.
Vervoermiddelen
De toekomstreis voorspelt dat de traditio
nele indeling voetganger, fiets, auto, open
baar vervoer, achterhaald wordt: er zullen
meer tussenvormen ontstaan. Voor de korte
verplaatsing (tot 5 km), gebruikt men indi
viduele vervoermiddelen, waaronder (nog
steeds) fiets en benenwagen, maar ook klei
ne elektrische auto's. De toegenomen aan
Slim bouwen en organiseren
De studie barst van de creatieve ideeën, te
veel om op te sommen. Zo zijn er hoofd
stukken over slim bouwen en organiseren
die ingrijpend zijn voor de ruimtelijke
ordening. Voorbeelden zijn overslagcentra
voor goederen aan de rand van de stad,
transportwegen ondergronds, transferia om
van vervoer te wisselen en winkelcentra op
mobiliteitsknooppunten. Zeker zo interes
sant zijn ook de ideeën om transportstro
men te beperken.
"De toekomstreis", 91 pag., is een
uitgave van Stichting Natuur en
Milieu. Mensen of groepen men
sen die met het thema aan de slag
willen, kunnen een exemplaar
aanvragen bij Stichting Natuur en
Milieu, secretariaat Verkeer en
Vervoer, Donkerstraat 17, 3511
KB Utrecht, tel. 030-2331328
Willem de Weert is eindredacteur van Wantij.
18 WANTIJ oktober'99
