Wildgroei GSM-
masten
cLz har an Pr dl Park.
8. Verstoord landschap
Telkens duiken in het landschap nieuwe elementen op, maar niet
altijd naar de zin van de bewoners. Het laatste nieuwtje op dit
gebied: GSM-zendmasten.
Jan- Eelco Dijk
Als paddestoelen schieten ze uit de Zeeuwse grond: de
GSM-masten. Geen plek is veilig voor de installaties van
Dutchtone, Ben en andere mobiele belbedrijven. De mees
te zijn te vinden op flatgebouwen in de stad, maar soms
heeft men een creatievere oplossing gevonden. In
Vogelwaarde is de kerktoren behangen met masten en
her en der in Noord-Beveland zijn afgedankte hijskranen
ingezet om antennes te dragen.
verwerkend bedrijf: de lap grond is
bestemd voor handel, nijverheid en
ambacht. Ook in die bestemming hoort een
GSM-antenne niet thuis. In beide gevallen
hebben omwonenden het gemeentebestuur
verzocht het bestemmingsplan te handha
ven. De gemeente Hontenisse aarzelt nog
over de kerktoren; Noord-Beveland lijkt
van plan de hijskraan in Kortgene te laten
verwijderen.
Gedaante
Niet alleen het bestemmingsplan biedt
mogelijkheden de wildgroei van GSM-mas
ten aan te pakken. Als er antennes zijn
neergezet op het dak van een flatgebouw
kunnen huurders de verhuurder aanspre
ken als deze de masten heeft toegestaan
zonder hun toestemming. De verhuurder
mag namelijk de gedaante en/of inrichting
van het gehuurde niet wijzigen zonder toe
stemming van de huurder. In de praktijk
nemen verhuurders dit risico meer dan
eens: er staat tenslotte een grote zak geld
tegenover.
frLeirt ÏC k/6L
noor £N esc/re* d^/vp
Voor de mobiele bellers is het een zegen:
de GSM-aanbieders hebben met de rijks
overheid afgesproken dat ze voor 2000 een
landelijk dekkend netwerk realiseren, en
het lijkt erop dat ze in hun opzet slagen.
Omwonenden zijn minder gelukkig: de
installaties ontsieren het landschap, de
apparatuurkasten maken lawaai en er
bestaat nog altijd onzekerheid over de
schadelijke effecten op de gezondheid van
mensen. Er is onderzoek nodig om echt te
kunnen vaststellen of GSM-masten al dan
niet een schadelijk effect hebben. (Bij het
meldpuntennetwerk 'Gezondheid en
milieu' komen klachten binnen na plaatsing
van GSM-masten. Als klachten worden
genoemd: verminderd concentratievermo
gen, slecht slapen, onwel voelen.) Verband
tussen radiofrequente straling en bijvoor
beeld kanker is tot op heden niet bewezen.
Bouwvergunning
Omwonenden staan niet machteloos in hun
strijd tegen oprukkende GSM-masten. In
hun haast Nederland van een mobiel bel-
net te voorzien, hebben de telefoniebedrij
ven hun masten vaak lukraak neergezet,
zonder zich om de benodigde vergunnin
gen te bekommeren. Voor veel GSM-instal-
laties is echter wel een bouwvergunning
nodig, en die kan alleen worden verleend
als de mast past in het bestemmingsplan.
De kerktoren in Vogelwaarde staat op een
perceel met als bestemming openbare en
bijzondere doeleinden. De grond mag
enkel worden gebruikt ten dienste van het
openbaar bestuur, het sociale en culturele
leven en de godsdienstuitoefening. In zo'n
bestemming past geen commercieel telefo
niebedrijf. Een hijskraan met GSM-mast in
Kortgene staat op het terrein van een hout-
Kortom, omwonenden hoeven
niet machteloos toe te zien als
hun omgeving wordt volgeplempt
met GSM-masten. Het vergt vaak
wel een hoop inspanning om
instanties in beweging te krijgen
om de illegaal geplaatste masten
te laten verwijderen. Toch begint
bij een aantal bestuursorganen
zelf ook een belletje te rinkelen.
Hier en daar wordt inmiddels
gemeentelijk beleid gemaakt om
ongecontroleerde wildgroei van
GSM-masten aan banden te leg-
gen
Jan-Eelco Dijk is milieujurist bij bet Bureau voor
Rechtshulp Zuid-Holland-Zuid in Dordrecht dat in
samenwerking met de ZMF mensen die met milieupro
blemen kampen, juridisch helpt.
15 WANTIJ december '99
