br6^M
CHÈslE
In Duitsland en Zweden zijn broomhou-
dende brandvertragers aangetroffen in
moedermelk. In Zweden is de concentratie
van bepaalde broomhoudende brandvertra
gers in moedermelk de afgelopen 25 jaar
zelfs elke vijf jaar verdubbeld.
Bij de recycling van afgedankte elektroni
sche producten komen veel broomhouden
de brandvertragers vrij. 'Iwee onderzoeken
onder Zweedse werknemers van een recy
clingbedrijf voor elektrische apparaten
laten zien dat de concentratie broombrand-
vertragers in hun bloed 50 tot 70 keer
hoger is dan bij de rest van de bevolking.
Producenten
Broomhoudende brandvertragers worden
gemaakt door multinationale bedrijven. De
bekendste zijn: Dead Sea Bromine Group,
Great Lakes Chemicals, Albemarle en
Atochem. Sommige van deze bedrijven heb
ben ook vestigingen in Europa:
Broomchemie in Terneuzen (dochteronder
neming van Dead Sea Bromine Group),
Great Lakes Chemicals en Albemarle in
Engeland en in Frankrijk Atochem.
Brandvertragers worden verwerkt in kunst
stof voor een scala aan apparatuur die vaak
intensief in het huishouden of op kantoor
worden gebruikt. De laatste jaren zijn er
steeds meer bedrijven die geen broomhou
dende brandvertragers gebruiken in hun
producten. Helaas kunnen consumenten in
de winkel niet zien of producten schadelij
ke broomhoudende brandvertragers bevat
ten.
De Europese milieuministers hebben
beloofd dat consumenten beter geïnfor
meerd worden over chemische stoffen,
maar concrete maatregelen blijven tot nu
toe uit. Overheid en industrie hebben vrij
willig afspraken gemaakt om het gebruik
van broomhoudende brandvertragers dóór
en vóór de Nederlandse industrie terug te
dringen. Deze overeenkomst wordt onvol
doende door de industrie nageleefd en is
bovendien veel te beperkt.
Alternatieven
In de loop der tijd hebben verschillende
typen broomhoudende brandvertragers de
markt gedomineerd. Telkens werd een gifti
ge, moeilijk afbreekbare stof ingeruild voor
een andere met toch weer nare eigenschap
pen. Het is mogelijk over te gaan op echt
milieuvriendelijke alternatieven. Een aantal
producenten maakt brandvertragers die
geen broom of chloor bevatten.
Milieuvriendelijkere brandvertragers zijn
bijvoorbeeld: fosforesters zonder broom of
chloor, magnesium hydroxide en alumini
um trihydraat. Verschillende fabrikanten
ontwikkelen tegenwoordig toepassingspeci-
fieke kunststoffen die brandvertragend wer
ken, doordat bij brand een afdekkende laag
ontstaat. Hierdoor zijn chemische brandver
tragers helemaal niet nodig.
Greenpeace voert een wereldwij
de campagne tegen POP's zoals
broomhoudende brandvertragers.
Greenpeace wil:
Een overstap op milieuvriende
lijke alternatieven, zodat in de
toekomst geen nieuwe proble
men ontstaan met gifstof
fen die producten beschermen
tegen ontbranding.
Een verbod op het maken en
gebruiken van brandvertragers
met broom
POP's hopen zich op in de
voedselketen en worden
o.a. in aangespoelde pot
vissen aangetroffen.
Foto: Greenpeace/Monsecour
Top vijf van POP's in Europa
dioxines, o.a. afkomstig uit verbran
dingsinstallaties en chloorfabrieken
tributyltin, een aangroeiwerend bestrij
dingsmiddel dat in veel soorten scheeps
verf zit
8 chloorparaffine, gebruikt in smeerolie en
als brandvertrager in plastic
8 lindaan, een bestrijdingsmiddel met
chloor
8 broomhoudende brandvertragers, deze
zitten in allerlei elektronische apparaten
zoals computers.
Bron: Greenpeace.
Hebben we dan niets geleerd van het
PCB-dossier?
Om redenen van veiligheid worden aan
kunststoffen gebromeerde brandvertragers
toegevoegd. Niemand twijfelt aan hun
nut, maar het gebruik kent wel een keerzij
de: gebromeerde brandvertragers zijn
tegenwoordig overal in het milieu aanwe
zig. En ze zijn net zo schadelijk als PCB's.
Maar waar PCB's aan banden zijn gelegd,
groeit het gebruik van brandvertragers
met het jaar.
Bron: de Water, nieuwsbrief voor inte
graal waterbeheer, september 1999.
Moedermelk minder brandbaar
"Vlamvertragende stoffen beperken de
gevolgen van kortsluiting of een omgeval
len kaars. Maar steeds meer hopen ze zich
op in het natuurlijk milieu: in vissen en vis
eters, bijvoorbeeld. En in moedermelk."
Bron: de Volkskrant, 9 oktober 1999.
Marlijn Beekman is medewerker van Greenpeace.
8 WANTIJ december '99
