Splijter en smelter
in Sloegebied
1. Kerncentrale Borssele en aluminiumfabriek Pechiney
^/ODELÖO^
ir^
In 1969 nam de regering een voor Zeeland ingrijpend dubbelbesluit: zowel de bouw van een kerncg
een aluminiumfabriek als de grootste stroomafnemer. De nadelige gevolgen zullen vele eeuwp
zijn. Daarom de kerncentrale op nummer 1.
De komst van een kerncentrale (de splijter) en van een
aluminiumfabriek (de smelter) naar Zeeland behoren U
- K' '*^8faS'
--
de grootste missers op milieugebied in deze eeuw.
Tegenstander van het eerste uur, Hans Bannink, zet de
problemen op een rijtje.
Bij het maken van elektriciteit met kern
energie komt nogal wat kijken. De splijtstof
-uranium 235- ondergaat veel behandelin
gen in wat wel de splijtstofcyclus wordt
genoemd. In veel van die stappen schuilen
problemen. De meest bekende zijn wel de
risico's van ongelukken, de onoplosbaar
heid van het afvalprobleem, de mogelijk
heid van misbruik van de technologie en
van verrijkte splijtstoffen voor de productie
van atoombommen en de kans die macht
hebbers of onderwereldfiguren krijgen om
rampen te veroorzaken of daarmee te chan
teren.
Straling
Het uranium wordt in mijnen gewonnen en
daarna gezuiverd. In de kerncentrale wordt
het uranium-235 gespleten. Daarbij komen
grote hoeveelheden radioactieve straling en
stoffen vrij, die binnen gehouden moeten
worden. Dat vereist een speciale manier
van bouwen. Desondanks komt er altijd
enige straling vrij. Bij normaal bedrijf in de
vorm van gasvormig afval, afkomstig uit het
centrale deel van de reactorkern. In de ver
gunning volgens de Kernenergiewet is de
maximaal toegestane lozing van de hoeveel
heid edelgassen en jodium 131 vastgelegd
(7.9 millirem op 250 m afstand van de cen
trale). De belangrijkste voorziening is de
koeling van de reactor, die in elk geval
moet functioneren. Veel kleine problemen
met kernenergie zijn in de loop der jaren
tot ongelukken geworden door menselijke
fouten en verkeerd ingrijpen, onderschat
ting van signalen en slordigheid.
trie als vTTf
BEW. EX.
Hans Bannink
T
tot
Kosten
Aan kernenergie hangt een flink prijskaart
je, als je tenminste alle kosten in rekening
brengt.
De kerncentrale Borssele (KCB) is in 1973
door Siemens-KWU gebouwd. De oorspron
kelijke investeringskosten bedroegen 300
miljoen gulden. Sinds 1981 zijn er aanvul
lende voorzieningen getroffen en is er flink
verbouwd voor 340 miljoen gulden. De
kosten van de atoomstroom uit de KCB
werden voor het jaar 1986 door de exploi
tant (NV PZEM) berekend op 13,5
cent/kwh. De prijs voor de kleinverbruiker
was in 1989 inmiddels gestegen tot 17,3
centkwh.
Een kerncentrale heeft een economische
levensduur van ca. 20 jaar, zo werd in
november 1977 door de EEG vastgesteld.
In de verwachting dat het opwekken van
elektriciteit met de kerncentrale ook tien
jaar langer veilig kan plaatsvinden, werd in
1993 besloten tot een nieuwe investering
van een kleine 500 miljoen gulden voor
vernieuwing en verbetering van o.a. de vei
ligheidsvoorzieningen. Opgeteld is er dus
meer dan 1 miljard gulden aan de toepas
sing van kernenergie in Zeeland besteed.
Maar we zijn er nog niet.
Afbraak
In het jaar 2004 zal de KCB buiten bedrijf
worden gesteld, hoewel voorstanders van
het nóg langer doordraaien, zich nu laten
horen. Zouden die zich voldoende realise
ren dat een kerncentrale in 30 jaar bedrijfs
Kerncentrale Borssele gaat in 2004 dicht.
Foto: Jaap Wolterbeek.
tijd zelf radioactief is geworden? Wat is er
namelijk aan de hand?
In het reactorvat wordt uranium gespleten,
waarbij neutronen vrijkomen, die op hun
beurt uraniumkernen splijten. Maar sommi
ge neutronen komen terecht in de stalen
structuren die de brandstofstaven vasthou
den, in het koelwater en in het reactorvat
zelf. Van binnen naar buiten gezien is er
eerst een stalen omhulling, waar omheen
een gebouw van gewapend beton is opge
trokken. Neutronen worden ingevangen
door de atoomkernen van ijzer, nikkel en
allerlei andere elementen in staal, ijzer,
beton en water. De meeste hebben een
korte halveringstijd. Toch kan een kerncen
trale niet zo maar afgebroken worden. De
werknemers zouden dan teveel straling krij
gen. Men heeft in Amerika berekend dat
een kerncentrale 100 tot 150 jaar moet
afkoelen voordat deze stukje bij beetje kan
worden afgebroken. De afbraak is een
moeilijke en kostbare zaak. Het is nog maar
de vraag of er voor de afbraak (ontmante
ling) van de KCB, na sluiting in 2004, een
afdoende financiële regeling getroffen is.
3 WANTIJ december '99
