Schaduwzijden van de
Deltawerken
2. De Deltav
plakt u de Deltawerken op een envelop. De posterijen willen de gebeurtenissen van de eeuw vereeuwi-
i een postzegelreeks. Daarvoor werd de bevolking gevraagd welke gebeurtenissen deze eeuw markeren. De
watersnoodramp en de Deltawerken scoorden hoog. En dat is niet verwonderlijk want de ramp van februari '53
kan beschouwd worden als de grootste natuurramp die Nederland deze eeuw getroffen heeft. Het antwoord op
deze ramp in de vorm van de Deltawerken heeft de hele zuidwestelijke delta van aangezicht doen veranderen. Een
eilandenrijk werd omgetoverd tot een rijk van dammen en dijken. Een project dat zijn weerga in de wereld nauwe
lijks kent. Jaren later blijkt dat de Deltawerken onvermoede schaduwzijden hebben. Daarom op nummer twee.
Een verwoestende noordwester storm en slecht onderhou
den dijken: de gevolgen waren desastreus in februari
1953Geen wonder dat heel Nederland ervan overtuigd
was dat dat nooit meer mocht gebeuren. Het Deltaplan
werd ontwikkeld: voldoende hoge dijken langs de hele
kust en het drastisch verkorten van de kustzone in de
Delta door het afdammen van de zeegaten. Veiligheid
voor alles. Bedenkingen kwamen pas nadat een groot
deel van het Deltaplan was uitgevoerd. Eind jaren zestig
waren het wetenschappers, vissers en natuurbeschermers
die elkaar vonden in hun grote bezwaren tegen het afslui
ten van de Oosterschelde. De eerste golf van milieubesef
ging ook aan het Binnenhof niet voorbij, zodat een kabi
netscrisis een historisch compromis tot gevolg had: de
stormvloedkering.
Zandhonger Oosterschelde door stormvloed
kering enorm toegenomen.
Door de aanleg van dammen, dijken, slui
zen en bruggen is het Deltagebied ingrij
pend veranderd. Alle eilanden werden stuk
voor stuk met elkaar verbonden. De bereik
baarheid van Zeeland nam enorm toe.
Vooral de recreatie profiteerde daar van.
Het had een enorme groei van campings en
zomerwoningen tot gevolg. Voor alle kust
gebieden in Zeeland zijn we (zowel over
heid, recreatiesector als natuur- en milieu
organisaties) tot de conclusie gekomen, dat
die groei voor natuur en landschap en de
leefomgeving kwalijke gevolgen heeft
gehad. Vandaar dat er dure projecten op
stapel staan om campings uit de duinen te
verplaatsen (Schouwen) of een forse injec
tie te geven aan landschapsherstel (West
Zeeuws-Vlaanderen)
Maar nog ingrijpender is de verandering in
de Deltawateren zelf. Van een open dynami
sche estuariene kust, werd het Deltagebied
omgetoverd in een weinig dynamisch
gecompartimenteerd gebied. Zeeland is
veilig achter die dammen, maar of de
watersystemen ook op de lange termijn
ecologisch gezond zijn is zeer de vraag.
Eigenlijk is de conclusie dat je de natuur
niet ongestraft naar je hand kunt zetten op
deze schaal. We zitten nu we met de gebak
ken peren. De weg terug is duur en lastig.
Pijn
Er wordt wel eens gezegd dat het pleidooi
voor herstel van natuur en landschap door
een toenemend aantal mensen niet meer
wordt begrepen, omdat ze zijn opgegroeid
in een tijd van files en uitdijende steden en
niet weten wat ze missen aan natuur in hun
omgeving. Dat geldt ondertussen ook voor
het Deltagebied. Je moet ondertussen de
leeftijd van Hans Warren bezitten om te
weten hoe eindeloos de Kaloot er uit
gezien heeft. Voor een beschrijving van de
gigantische broedkolonies van sterns en
plevieren op het eiland de Beer, opge
offerd aan de Rotterdamse expansie, kom je
al gauw uit bij de artikelen van 'I'hijsse en
Heimans. Alleen Beeftink weet nog te ver
tellen hoe prachtig de schorren langs de
oevers van het Veerse Gat waren, waar nu
5 WANTIJ december '99
