Wissen
Rudi Geus
Wissen is de Zeeuwse naam voor eenjarige twijgen van
bindwilgen. Elders in Nederland noemde men deze tak
ken vaak teentwijg of band. In het rivierengebied en de
Biesbos zijn nog grote percelen waar men jaarlijks of om
de twee jaar de takken van wilgen oogst: de oude bin-
nendijkse snijgrienden. Deze eenjarige takken worden
voor vlecht- en bindwerk gebruikt. Ook in Zeeland treffen
we nog enkele perceeltjes aan waar jaarlijks of om de
twee jaar de wilgentakken worden geoogst.
Zeeland is er rond Kapelle ook een
ort snijgriendcultuur van bindwilg
geweest. Het betreft hier een vorm van de
gele bindwilg, Duitse Dot of een krui-
singsvorm, de zogenaamde "boerendot".
In het gebied rond Kapelle zijn nog enke
le restanten terug te vinden van kleine
snijgriendjes, hier "wissenbossen"
genoemd. In het boek "de geschiedenis
van Kapelle" W van IJsseldijk, 1968) is
hierover een en ander terug te vinden:
Rond 1800 was een belangrijk deel van
het gemeentelijk grondgebied van de
oude gemeente Kapelle benut als wissen-
bos en gaf deze teelt aan vele mensen
arbeid en brood. In de eerste plaats aan
de telers en handelaars. Daarnaast waren
in deze cultuur tal van arbeidskrachten
werkzaam, vooral vrouwen en kinderen,
die in de winter de wissen moesten "ree
den". Dit werk bestond in hoofdzaak uit
het snoeien van de kleine zijtakjes, om de
wissen voor de handel gereed te maken.
Afhankelijk van de lengte van de wissen
onderscheidde men diverse soorten wis
sen: eenband, tweeband, dektenen en
kleinhout. De prijsbepaling geschiedde
per aantal stuks van 100, 500 of per bos
van 1000 (de allerdunste).
Hakhout
Naast de wissenbossen waren ook diverse
bospercelen in gebruik voor de teelt van
hakhout, waarbij het hakhout om de 3 tot
7 jaar werd afgezet. Naast de wilgen x
waren hier ook vaak iep, els, es en popm
lier te vinden. De wissenbossen en hak
houtpercelen besloegen ongeveer 130 jaar
geleden nog een grote oppervlakte. Het
kaartje geeft de situatie weer van 1867
waarbij het merendeel van de bospercelen
uit wissenbossen bestond. Na 1920 is de
teelt van wissen sterk verminderd,
momenteel zijn nog maar enkele schaarse
restanten van de wissencultuur rond
Kapelle te vinden.
Huidige situatie
Langs de oude provinciale weg bij de
Caisson, Biezelinge) is nog een doorge
schoten wissenbosje te vinden. Door
gebrek aan onderhoud zijn de wilgen flink
uitgegroeid en zijn er ook diverse andere
soorten in het terrein gekomen zoals
enkele populieren en meidoorns.
Her en der zijn er rond Kapelle nog enke
le percelen met klein fruit bramen, fram
bozen) te vinden. Aan de rand van deze
percelen staan vaak nog stobben met wis
sen. Deze wissen worden nog jaarlijks
gesnoeid en gebruikt om de bramen en
frambozentakken aan draden vast te bin
den, vandaar ook de naam bindwilg.
Ook elders in Zeeland komen we gele
bindwilgen wissen) tegen, o.a. rond de
Rotweel te Ovezande en aan de rand van
enkele elzenmeten op de Kop van
Schouwen.
Afgelopen jaren heeft de Stichting
Landschapsbeheer Zeeland op
Zuid-Beveland enkele perceeltjes
aangeplant met wissen. Zo probe
ren we te voorkomen dat alle
sporen van de wissen gewist wor
den
Rudie Geus is medewerker van de Stichting
Landschapsbeheer Zeeland.
17 WANTIJ maart '00
