Natuurvriendelijk binnen de
vijandelijke linie
-r
I [F «v - -I
Belvedere gebied West Zeeuws-Vlaanderen
""Mm..
Cultuurhistorische karakteristiek:
Pleistocene zandopduikingen met bewoning vanaf het Mesolithicum;
Romeins castellum Aardenburg
Vroegmiddeleeuwse ringwalburg van Oostburg;
De historische verdedigingsinfrastructuur op de Staats-Spaanse grens met
vier linies, forten en schansen, vestingsteden en omwalling;
Fraai klein stadsgezicht van St.-Anna ter Muiden;
Landschappelijke samenhang van polders, dijken, wegen, wateren en bebouwing.
Stapeling van cultuurwaarden in Aardenburg. Foto: R Maat
De cultuurhistorie is aan een inhaalslag bezig. Het doet
denken aan de natuurbescherming die vanuit een moei
zaam defensief, vanaf de jaren '90 met het Natuur
beleidsplan aan een offensief begon.
'lussen Oostburg en Sluis zijn al con
crete resultaten van het
Natuurbeleidsplan te zien. Nederland
is aan het werk, van alles gaat letter
lijk op de schop. Natuurontwikkeling in
de Sophiapolder, maar ook Euregiotuinen
bij Oostburg en nieuwe koeienstallen in
het open polderlandschap met gierkelders
tot diep in de ondergrond. Veel staat er
ons nog te wachten. Een rondweg langs
Aardenburg, een bredere N6l, waterbas
sins voor opvang zoet water, Kust in
Kleuren, kleine zoetwaterpoelen voor
opvang van amfibieën en het ambitieuze
project: Sluis aan zee.
Aanvulling
Een mooi landschap met zichtbare sporen
uit het verleden, wie wil dat niet?
Belvedere is een waardevolle aanvulling
op het Natuurbeleidsplan.
Cultuurhistorische elementen en patro
nen in het landschap hebben meestal ook
een ecologische waarde en dragen bij aan
het behoud van de verschillende levens
vormen. In dat opzicht is Belvedere een
nieuwe bondgenoot.
Archeologen
Maar de nota kan de natuurbescherming
ook aardig in de weg zitten. Zomaar het
cultuurlandschap op de schop nemen,
dat kan niet. De archeologen kijken mee.
Liefst bij iedereen die een schop de grond
- -F',- v.--
in steekt, al zijn ze tot nu toe afhankelijk
van de 'goodwill' van degene die de
grond beroert. Hun filosofie is op het eer
ste gezicht vreemd, maar wel begrijpelijk:
de grond is de beste conserveermethöde,
dus laat zitten wat zit. In het uiterste geval
eerst onderzoek doen alvorens het graaf
werk de sporen uitwist.
Bij natuurontwikkelingsprojecten, groot
of klein, gaat per definitie de spade in de
grond. Goed om dit van te voren met de
archeologen en heemkundigen door te
spreken en Belvedere bij de plannen te
betrekken. Een mooi voorbeeld van het
opfrissen van het landschappelijk geheu
gen is het uitgraven en herstellen van een
oude kreek.
Boomkikkers
Soms is het lastiger, maar niet onmogelijk.
Boomkikkers hebben een laatste bolwerk
in West Zeeuws-Vlaanderen. Wil deze aan
dachtssoort uit het Natuurbeleidsplan nog
een kans maken, dan zal er binnen de
huidige leefgebieden snel veel moeten
gebeuren. Neem de unieke 13e eeuwse
wallen van Aardenburg: daar bevinden
zich volop mogelijkheden om kleine kik
kerpoelen aan te leggen. Aardenburg is
boomkikker-hot-spot. Maar Aardenburg is
ook Belvedere-hot-spot. Hier ligt voor
beide partijen de uitdaging. Een natuur
vriendelijke oever aanleggen binnenin de
vijandelijke linies? Dat kan! Zo graven dat
het origineel profiel van de gracht
gehandhaafd blijft en dat er toch open
water ontstaat.
Zo vangen we drie vliegen in een
klap. De boomkikker is blij met
zijn leefplekje. De toerist is blij
omdat er meer historie te zien is.
En de archeologen zijn blij omdat
het bodemarchief ongeschonden
blijft
Peter Maas is medewerker van de Stichting Landschaps
beheer Zeeland.
14 WANTIJ juni '00
