Voor echte bescherming i is meer nodig dan Belvedere Jan-Eelco Dijk Ik moet denken aan al die zwoegende milieugroepen, al jaren strijdend tegen allerhande activiteiten die de leefomge ving in hun gemeente aantasten. In het ene dorp heeft de plaatselijke fabriek plannen om een dertig meter hoge loods te bouwen, elders staat een trappelende varkenshouder klaar om megastallen neer te zetten. De vraag is of je met de nota in de hand al die ongewenste ontwikkelin gen in cultuurhistorisch waardevolle ge bieden kunt tegenhouden, of ze aan stren ge voorwaarden kunt binden. Met andere woorden: breken er voor actiegroepen drukke tijden aan? Plannen De nota biedt geen hapklare brokken, die linea recta in het gemeentelijk beleid moeten worden ingepast. De uiteindelij ke verantwoordelijkheid ligt bij de provin cie en de gemeenten. De provincie moet de doelstellingen vertalen naar het streek plan, en de gemeenten hebben de taak om in hun bestemmingsplannen de doel stellingen van de nota een plek te geven. Vooral de vertaling naar het bestem mingsplan is belangrijk, want dit plan geeft aan welke activiteiten wel en welke niet zijn toegestaan. Verplichting De rijksoverheid biedt de randvoorwaar den. Die zijn niet alleen in de Nota Belvedere geformuleerd, maar ook in planologische kernbeslissingen zoals de VINAC (de geactualiseerde Vierde Nota op de Ruimtelijke Ordening Extra, deVINEX). Alle overheden hebben op grond van de VINAC de verplichting cultuurhistorie op een volwaardige wijze bij hun planvor ming te betrekken. Ruimtelijke ingrepen die cle wezenlijke kenmerken van natuur gebieden en karakteristieke landschappen kunnen schaden, mogen niet dan in geval van zwaarwegende maatschappelijke belangen in uitvoering worden genomen. Geen garantie De doelstellingen van de Nota Belvedere bieden goede uitgangspunten voor bescherming, maar voor burgers en milieugroepen is er nog een hoop werk te verrichten. Er zijn gemeenten die hele maal geen haast maken met het vernieu wen van hun bestemmingsplannen. Hier en daar wordt nog gewerkt met bestem mingsplannen van twintig of dertig jaar oud; daar zal weinig Belvedere in terug te vinden zijn. Voorts is het van belang ook nieuwe plannen aan een kritische blik te onderwerpen. Niet alle gemeenten zullen de doelstellingen van Belvedere even enthousiast begroeten, zeker niet als de economische ontwikkeling in het geding is. Waar gemeenten ingrijpen in het karak ter van waardevolle landschappen, is het zaak in de gaten te houden of wel echt sprake is van zwaarwegende maatschappe lijke omstandigheden. Tenslotte is zelfs een goed bestemmingsplan geen garantie voor behoud van cultuurhistorische waar den. Maar al te vaak blijkt het droevig gesteld met cle handhaving van de plan voorschriften. Werk te over dus voor bewoners- groepen en milieuverenigingen. Belvedere is een mooie aanzet tot een volwaardige plaats van cul tuurhistorie in de Zeeuwse ruim te. Maar voor de bescherming van de vliedberg om de hoek en het behoud van de weel een eindje verderop, daarvoor is meer nodig dan alleen deze nota Jan-Eelco Dijk is milieujurist bij bet Bureau voor Rechtshulp Zuid-Holland Zuid in Dordrecht dat in samenwerking met de ZMF mensen die met milieupro blemen kampen, juridisch helpt. De Nota Belvedere heeft een nobele doelstelling: het rijk wil voorwaarden scheppen voor een sterkere rol van de cultuurhistorie in de inrichting van de ruimte in Nederland. Geen enkel gebied is cultuurhistorisch waar deloos, zegt de nota. Een aantal gebieden is naar het oor deel van de Haagse beleidsmakers van bijzonder belang. In deze Belvedere-gebieden is sprake van hoge cultuurhis torische waarden; behoud en herstel van die waarden heeft een hoge prioriteit. In Zeeland kregen zes gebieden en twaalf steden het stempel: cultuurhistorisch waarde vol. Toeristische spoorlijn met coupure in de Zak. Foto: Peter van Weerlee. 16 WANTIJ juni'00

Tijdschriftenbank Zeeland

Wantij | 2000 | | pagina 20