i/Vat kan Belvedere voor Zeeland betekenen? deden om de woeste schorren bewoon baar te maken, een dijkje, een verhoging in het schor om de schapen op het droge te houden bij storm en hoogtij. Zo is door de eeuwen heen, dijk na dijk, polder voor polder gewonnen op de zee. Af en toe werd dit noeste werk wreed ver stoord door een stormvloed, zodat nieu we geulen ontstonden. Maar het werk was niet voor niets. De vruchtbare akkers en de strategische ligging aan het water zorg de voor welvaart, maar niet altijd voor pais en vree. Oorlogen teisterden regelma tig het gebied, polders werden weer onder water gezet en verdedigingswerken opgericht. Geschiedenis Dijken vertellen het verhaal van de inpol deringgeschiedenis, kreken herinneren aan de diepe geulen uit het voormalige schor of herinneren aan de plek waar om Oorlogsherinnering: fort Ellewoutsdijk. Foto: ZMF. oorlogsredenen een dijk werd doorgesto ken. Oude verkavelingpatronen kom je nog tegen in de Yerseke Moer of de Koudekerkse inlaag. Vliedbergen, karrevel- den, inlagen, ze zijn er nog. Uitgebreide verdedigingslinies, met schansen en wal- lencomplexen, ze herinneren aan de vele oorlogen in het grensgebied met Vlaan deren. Naast cultuurhistorische zijn er ook nog aardkundige waarden, zoals de duinen, Er zijn weinig plaatsen op de wereld waar het begrip cul tuurlandschapzo op van toepassing is als op Zeeland. Ten minsteals we Zeeland beperken tot het gedeelte land. Gelukkig zijn de Wester- en Oosterschelde getijdengehie- den geblevenzodat we af en toe op de dijk kunnen gaan kijken naar hoe het ooit geweest is. Lang geleden voordat onze verre voorvaderen aan die immense klus begonnen: het omtoveren van schor en slik in een modern cultuur landschap. De nota Belvedere is uitgebracht onder verantwoording van de Rijksoverheid om aandacht te vra gen voor de cultuurhistorische rijkdom die in ons landschap nog aanwe zig is. De bedoeling is dat dit gedachte goed doorwerkt in de 5e nota Ruimtelijke Ordening. Dat is geen overbodige luxe, gezien de grote ruimtelijke ingrepen die Nederland te verduren krijgt, zoals cle aanleg van nieuwe spoorlijnen, wegen en stadsuitbreidingen. Zeeland lijkt deze dans nog aardig te ont springen, maar niemand zal ontkennen dat ook het Zeeuwse landschap de afgelo pen decennia behoorlijk veranderd is. En dat daarbij niet al te kieskeurig met ons erfelijk materiaal is omgesprongen. Een bezoek aan het heggenreservaat van Nisse maakt pijnlijk duidelijk, hoe de ruilverka veling van enkele decennia geleden heeft toegeslagen. Ook voor Zeeland is er dus alle aanleiding om de nota Belvedere serieus te nemen. Willen we de cultuurhistorische rijkdom die Zeeland nog bezit, goed beheren, dan zal er meer moeten gebeuren dan nu het geval is. Er is een extra inspanning nodig. In dit artikel wordt hiervoor een aanzet gegeven. Een aanzet voor een actiepro gramma Belvedere Zeeland. Woest Het Zeeuwse landschap laat zich lezen als een geschiedenisboek. Veel van de onstui mige ontstaansgeschiedenis van Zeeland is nog terug te vinden in het landschap. Zoals het vroeger ooit geweest is: de pla ten, slikken en schorren van Saeftinghe. Je waant je er echt in de tijd van de eerste bewoners van het kustgebied waar zee en rivier elkaar troffen. Je ziet de schaapher ders voor je die een moeizame poging 5 WANTIJ juni '00

Tijdschriftenbank Zeeland

Wantij | 2000 | | pagina 5