's*
Een glazen stad zo
groot als Goes
- - 'H n :1 A 1
l' m I? 16* {I I r ii
JU 11 Lil ;ïu:
li I W J j
t
i K f>
J'. i' p'
Ata een doorwaakte nacht werd het BÖRIS: Behoud de
f '3 i
Oüe>2 Ruimte In 't Sloe. Geestelijk vader van Boris is
Joban de Jonge uit Letvedorp: "BORIS klinkt dan weisboef-
ach tig, maar het mag geen vals. beest worden. Dal is in
strijd met onze gezdgsgetrouwe Zeeuwse aard. We zullen
niet bijten, niks vernielen, niet kraken zoals bij de
Betuwelijn. Dat zou ons onmiddellijk de steun van de
plaatselijke bevolking kosten"Hij ziet BORIS meer als een
terriër die de tanden zet in taaie papieren kost. Want
taaie kost is het; de ambtelijke papierpulp die grootscha
lige glastuinbouw in Zeeland mogelijk moet maken.
Waarom moeten er eigenlijk
W kassen in Zeeland komen?
Omdat Zuid-Holland meer
woningen wil. Omdat er daar
door in het Westland tweeduizend hectare
aan kassen moet verdwijnen. Toen de
Hoekse Waard als locatie voor de glastuin
bouw afviel, kwam Zeeland in beeld,
onder meer omdat de al aanwezige indus
trie warmte en CO2 kan leveren. De pro
vincie Zeeland wil met de komst van de
kassen de economie versterken en startte
in 1998 een onderzoek naar de milieu
effecten van grootschalige glastuinbouw.
Gedacht werd aan 500 tot 700 hectare.
Het onderzoek richtte zich op drie loca
ties: Reimerswaal, Borsele en Sas van
Gent.
Verzet
In het begin buigen zich ambtenaren -
beroepshalve - en enkele 'vrijwilligers' uit
bezorgdheid over die plannen. In het
voorjaar van 1999, tijdens een bijeen
komst voor de bewoners van Lewedorp en
Nieuwdorp, hoort de Provincie geen enke
le wanklank. Omdat volgens Johan de
Jonge zich in Reimerswaal en Sas van
Gent wel een paar mensen zich kritisch
hadden uitgelaten, is in de MER een zin
snede terug te vinden over het draagvlak
voor de plannen in Borsele.
Pas als de PZC, in juni 2000, paginagroot
in beeld brengt wat Lewedorp en
Nieuwdorp te wachten staat, voelen veel
bewoners iets van dreiging. In een mum
van tijd worden in Nieuwdorp 500 hand
tekeningen verzameld tegen de komst van
de glazen stad. Daar is volgens Johan de
Jonge alleen de voorzitter van de dorps
raad nog vóór de komst van de kassen.
Wanneer de Stichting Leefbaar Zeeland
het verzet uit Lewedorp en Nieuwdorp bij
elkaar brengt, ontstaat daaruit BORIS.
Johan de Jonge heeft zich dan al tiental
len, zo niet honderden uren verdiept in
het dossier. Omdat het milieu en het
Zeeuwse landschap hem nauw aan het
hart gaan. Omdat hij in Borsele geboren
en getogen is. Omdat zijn familie er al
vierhonderd jaar woont. Omdat hij zijn
land niet wil opofferen voor de economi
sche waan van de dag. Hoewel hij 'import'
niet per definitie wantrouwt, valt hem op
dat BORIS vooral een diep gewortelde
Zeeuwse aangelegenheid is.
Nieuwdorp:
het Doel van Nederland
BORIS voorziet dramatische gevolgen;
"Nieuwdorp wordt het Doel van
Nederland. Het is op zijn minst ironisch
dat de mensen die de zware industrie, de
kerncentrale en de COVRA al moeten ver
dragen, nu 'beloond' dreigen te worden
met een verdere aantasting van hun leef
omgeving."
Johan de Jonge erkent dat, wanneer de
glastuinbouw gebruik kan maken van de
(rest)warmte en koolstofdioxide (C02) die
de al aanwezige industrie uitstoot, er een
reëel milieuvoordeel ontstaat. Toch vraagt
hij in maart 2000 de ZMF zich niet blind
te staren op dat milieuvoordeel. Hij vraagt
ook oog te hebben voor landschappelijke
waarden, voor het verlies van de open
ruimte en het waardevolle landschap. De
ZMF is als lid van de klankbordgroep
betrokken geweest bij de totstandkoming
van de Milieu Effect Rapportage (MER).
Johan de Jonge omschrijft de
Quarlespolder, waar volgens de provincie
(en de ZMF) de kassen moet verrijzen als
een groene corridor; als de landschappe
lijke overgang tussen Walcheren en Zuid-
Beveland. De Quarlespolder is, dankzij de
dijken, de kreekresten en de boomgaar
den ook een ecologisch waardevol gebied
waar in het najaar bijvoorbeeld veel
kramsvogels en koperwieken op het fruit
afkomen. Tijdens een rondritje door het
gebied laat hij zien dat het om een
immens gebied gaat: "Met een oppervlak
te van bijna 700 hectare krijgt Zeeland er
een stad bij, qua oppervlakte gelijk aan
Goes of Middelburg. Twaalf kilometer in
omtrek. Ja, de term glazen stad is hier vol
strekt van toepassing."
MER
Net zoals de Consumentenbond in een
vergelijkend warenonderzoek plusjes en
minnetjes uitdeelt, zo zijn in de MER ook
de drie Zeeuwse locaties vergeleken.
Volgens Johan de Jonge is, door creatief
met de feiten uit de MER om te gaan, de
indruk gewekt dat de drie locaties min of
meer gelijkwaardig zijn. Op grond van de
MER kiest in juni 2000 de Provincie
Zeeland voor de locatie Zuid-Beveland
West. In een reactie op die keuze laat
voorzitter Ginjaar van de Provinciale com
missie Milieubeheer weten dat de afwegin-
3 WANTIJ oktober '00