Help de vleermuizen
de winter door
Nanning-Jan Hortin
Vleermuizen overwinteren omdat er in dit koude jaarge
tijde geen insecten rondvliegen. Ze overwinteren in bun
kers omdat deze 'kunstwerkeneen goed klimaat bieden:
het is er vochtig (80-90%) en niet koud (4-10°C).
Watervleermuis Foto: uit Folder "Vleermuizen, het mysterie ontrafeld."
Voor het eerst zijn er tellingen van vleer
muizen verricht in een aantal bunkers die
vrijwilligers van de Stichting Landschaps
beheer Zeeland (SLZ) hebben ingericht als
winterverblijf voor vleermuizen. In bun
kers in Buttinge vonden we in elke bun
ker twee grootoorvleermuizen. Dit is een
zeldzame soort die in Nederland in aantal
hard is achteruitgaan. Ze zijn makkelijk te
herkennen doordat ze gedurende de win
terslaap hun grote oren naar achteren
vouwen. In een bunker bij Biggekerke
vonden we twaalf watervleermuizen.
Sommige hingen alleen aan de wand; een
groot deel zat gezellig bij elkaar in een
lange pijp die meters in het plafond
omhoog gaat. Deze pijpen hebben vroe
ger gediend als luchtkoker. De vleermui
zen hebben een duidelijke voorkeur voor
deze pijpen. De pijpen hebben een goed
binnenklimaat en bieden de vleermuizen
een goede bescherming tegen bijvoor
beeld muizen of ratten die wel eens dur
ven knabbelen aan de vleermuis in winter
slaap. We moeten nog eens bedenken hoe
we de pijpen die bij veel bunkers nog
open zijn, van boven kunnen afsluiten.
Watervleermuizen
De reden dat watervleermuizen bij elkaar
kruipen kan zijn dat een deel van de
kraamkolonie bij elkaar wil zitten (moeder
en kinderen) of dat een mannetje een
harem om zich heen verzamelt voor de
koude winternachten. Ook in de andere
bunkers werden overwegend watervleer
muizen gevonden. Dat komt omdat veel
bunkers langs een watergang liggen. De
watergang dient als verbindingsweg waar
langs de watervleermuizen trekken. Ook
lijnvormige (weg)beplantingen dienen als
verbindingsweg.
Vleermuizen paren in de herfst en winter.
De geslachtskenmerken konden we, ter-
Vliegge-
drag van
de water
vleermuis
in haar
jacht-
biotoop
Uit: Atlas
van de
Neder
landse
vleer
muizen
wijl we krom gedraaid met spiegeltje en
zaklamp achterover hingen en onze laar
zen langzaam met koud water volliepen,
niet met zekerheid vaststellen.
Kelders
Stichting Landschapsbeheer Zeeland wil
de komende tijd weer twee bunkers aan
pakken, een bij Koudekerke en een in
Zeeuws - Vlaanderen. Er is een initiatief
om in samenwerking met de Stichting
Bunkerbehoud een complex bij West-
Souburg voor vleermuizen aantrekkelijk te
maken. En in Zeeuws-Vlaanderen worden
ook een paar voormalige aardappelkelders
ingericht voor vleermuizen.
Op Zuid-Beveland zijn tijdens de aanleg
van een drinkput op drie erven vleermuis
kelders aangelegd. Hiervoor zijn oude
rioolelementen gebruikt. Hetzelfde willen
we doen op een aantal boerenerven op
Schouwen-Duiveland. Op een terrein van
het Havenschap Zeeland Seaports is ook
een grote kelder van deze elementen
geplaatst. Verder zijn er plannen om in
samenwerking met het Waterschap
Zeeuwse Eilanden een aantal sluisjes in
binnendijken te restaureren en geschikt te
maken als winterverblijf voor vleermuizen.
Op deze manier helpen we de vleermui
zen de winter door.
Of de vleermuizen nu dankzij
onze inspanningen in de bunkers
zijn gaan zitten of dat ze daar
door in aantal toenemen, valt nu
nog niet te zeggen. Maar we leren
wel langzamerhand wat de wen
sen en eisen van deze diertjes
zijn, zodat we daarmee rekening
kunnen houden. Het feit dat we
in de meeste bunkers vleermui
zen aantroffen, maakt het werken
eraan een stuk leuker en zinvol
ler
Nanning-Jan Honingh is medewerker soortenbeheer van
Stichting Landschapsbeheer Zeeland en lid van de
Zoogdier Werkgroep Zeeland (Z.W.Z.)
17 WANTIJ december '00
