die in de eigen omgeving steeds schaarser
wordt.
"Laat het Zeeuwse landschap niet verrom-
melen," zegt Sijmons. "Juist door de rela
tief late bevrijding,uit het isolement, is er
in Zeeland nog een keuzemogelijkheid.
Ga je dan mikken op havens, op bedrij
ven, op migranten zodat Zeeland wordt
als de rest van Nederland en Vlaanderen?
In onze visie moet het kapitaal op een
andere wijze ingezet worden, óp recreatie
en toerisme bijvoorbeeld. Maar dan moet
het landschap wel van het slot."
Daarmee bedoelt hij dat grote delen van
het land nu alleen voor de boer bereik
baar zijn. De ruilverkavelingen hebben het
landschap onbereikbaar gemaakt. Dat
moet weer veranderen.
Texel
Hij noemt het eiland Texel als voorbeeld:
"Daar dragen de polders veel meer bij aan
het toerisme dan in Zeeland omdat ze
opengelegd zijn door een fijnmazig net
van fiets- en wandelpaden. Het toerisme,
economisch de grootste sector ter wereld,
richt zich in Zeeland te eenzijdig op de
kust. Het platteland moet voor de recre
ant open. Als de boeren bereikbaar zijn,
kunnen ze bijvoorbeeld bijverdienen met
de verkoop aan huis van streekeigen en
milieuvriendelijk geteelde gewassen en
inspelen op de wensen van de toerist.
Ook de ruimte die voor waterberging in
de toekomst nodig is, past in deze visie.
Maak er natuur van waar je met de kano
doorheen vaart. Gebruik de Europese gel
den die voor de vitalisering van het platte
land naar Zeeland komen, om zulke pro
jecten uit te voeren."
Kwaliteit
Met nadruk zegt Sijmons dat Zeeland zich
veel meer op kwaliteit moet richten.
"Kwaliteit in alles wat men onderneemt!
Wil men een windmolenpark, prima, maar
dan moet het wel het mooiste van Europa
worden. Wil men eventueel meer inwo
ners trekken, dan geen matje huizen door
een projectontwikkelaar laten uitrollen,
maar zorgen voor een fraaie inpassing in
het landschap. Alles in het landschap
moet absoluut top zijn.. Nogmaals, laat
Zeeland niet verrommelen. De rust en
openheid is hét kapitaal van de provincie.
Daarin onderscheidt Zeeland zich van de
omliggende geïndustrialiseerde en verste
delijkte gebieden. Dat moet je behouden
en versterken, voor het te laat is."
Aanbevelingen en acties
In aansluiting op het rapport stellen de
ZMF en Het Zeeuws Landschap in samen
spraak met andere Zeeuwse natuur- en
milieu-organisaties voor de uitvoering de
volgende aanbevelingen en acties voor:
Begrens de open ruimte van
Zeeland als Nationaal Landschap.
De aanduiding 'Nationaal Landschap' is
opgenomen in de pas verschenen 5e Nota
Ruimtelijke Ordening. Het biedt kansen
voor investeringen en vitalisering van het
landelijk gebied.
Schep landschappelijk, ecologisch
en recreatief waardevolle netwerken.
Het dijkenstelsel, de kreken en watergan
gen vormen een netwerk dat verbreed,
natuurlijk aantrekkelijk en toegankelijk
gemaakt moet worden voor wandelaar,
fietser en kanovaarder. Voor het beschik
baar stellen van de grond en het onder
houd van het landschap ontvangen de
boeren een vergoeding.
Zeeland natuurlijk zoet en zout.
De van oorsprong natuurlijke overgangen
van zout naar zoet water moeten waar
mogelijk hersteld worden. Het (schone)
rivierwater moet weer in Oosterschelde en
Grevelingen kunnen uitmonden. De
Westerschelde mag niet verder verdiept
worden zolang niet vaststaat of de natuur
lijkheid wordt aangetast. Voor veiligheid
en natuur worden 21e-eeuwse varianten
van de aloude Zeeuwse inlagen ontwor-
pen.
Bescherm en ontwikkel grootschali
ge natuurlandschappen.
De versnippering van natuurgebieden is
een belangrijke oorzaak van het verdwij
nen van planten- en dierensoorten in
Nederland. In Zeeland zijn diverse moge
lijkheden voor de ontwikkeling van groot
schalige, gevarieerde natuurgebieden.
Zeeland eilandenrijk: combineer
ruimte voor water met herstel van
grootschalige kreken en geulen.
Meer ruimte voor de berging van zoet
water is goed voor natuur, landschap en
landbouw en maakt het mogelijk de eilan
dengeschiedenis van Zeeland zichtbaar te
maken door herstel van oude grote kre
ken en geulen.
Zeeland: donkere vlek in het
omringende met licht vervuilde
Noordwest-Europa.
Satellietfoto uit rapportage
Landschapsvisie Zeeland. H+N+S
maart 2001-06-02.
Inzetten op verbreding en ecologi-
sering van de landbouw.
De veranderingen van de landbouw
mogen niet ten koste gaan van het land
schap. Ecologisering betekent herstel van
kringlopen op regionale schaal en forse
vermindering van bestrijdingsmiddelen.
'Rood voor groen' dient een vast
beginsel te zijn dat voor elke vorm
van verstening wordt gehanteerd.
Met deze term wordt bedoeld dat waar
gebouwd wordt gelijktijdig investeringen
moeten plaatsvinden in natuur en land
schap. Rood betaalt hierbij voor groen.
Concentreer landschappelijke stoor
zenders en beperk hun ruimtebeslag.
Er zijn weinig ontwikkelingen in de pro
vincie die zoveel afbreuk doen aan het
landschap als de overal verstrooide bedrij
venterreinen. Efficiënter en intensiever
gebruik van bedrijventerreinen gaat voor
aanleg van nieuwe. Bedrijventerreinen
moeten landschappelijk ingepast worden.
Ook voor windmolens geldt dat concen
tratie geboden is.
Houd de horizon schoon.
De weidsheid van Zeeland is heel kwets
baar. Zeeland is, als eilandenrijk, ook een
provincie van 'overkanten'. Om de hori
zon schoon te houden, moet hoogbouw
in de steden geconcentreerd worden, is
clustering van windmolens nodig en moet
nagegaan worden of hoogspanningsleidin
gen niet ondergronds kunnen, zeker in
gebieden als de Zak.
Aandacht voor dorps- en stadsran
den.
Om Zeeland open te houden verdient
inbreiding de voorkeur boven uitbreiding
met nieuwbouwwijken. In het algemeen
geldt dat aandacht voor de details in het
landschap positief werkt. Voorbeelden zijn
de aanplant van solitaire bomen in de pol
der, passende erfbeplanting en richtlijnen
voor de vormgeving van nieuwe boerderij
en#
Willem de Weert is eindredacteur van Wantij.
5 WANTIJ juni '01
