Een toekomst voor het
Zeeuwse landschap
Netwerk voor natuur, wandelaar, fietser en kanovaarder
Willem de Weert
Zeeuwen valt het zelf misschien niet meer of minder op.
De rustde ruimte, een verademing als je vanuit andere
deleft van Nederland de provincie binnenkomt. Het
Zeeuwse landschap kent twee hoofdrolspelers: de grote
wateren en de akkerbouw. Beide zorgen voor een land
schap van grote maten en prachtige vergezichten. Itt dat
landschap zijn de details ook belangrijk: de met riet
omzoomde kreken, met bloemen bedekte dijken, een ver
stild dorpsplein. Maar is er voor dit landschap wel een
toekomst
open te houden ten gunste van de visserij
en de natuur was niet alleen nationaal een
omslag in het denken, maar ook in
Zeeland. Daar hadden veel gemeenten aan
de Oosterschelde grote plannen voor
jachthavens aan 'het Zeeuwse Meer' in
gedachte."
Later is hij op allerlei plaatsen in
Nederland met het landschap in de weer
geweest, vooral voor de overheid en semi-
overheid zoals waterschappen, maar
opvallend weinig in Zeeland. "Daarom
was ons bureau blij met de opdracht, met
name omdat deze keer de natuur- en
milieubescherming het verzoek deed. Een
landschapsvisie voor Zeeland ontwikkelen
lag in het verlengde van de visie die we
voor de Hoekse Waard gemaakt hebben.
Die baarde opzien omdat we, tegen de
stroom in van havenuitbreiding en verste
delijking voor Rotterdam, de landbouw als
drager van het landschap kozen. Realiseer
je eens wat het voor het landschap in
Zeeland betekent als de akkerbouw door
zijn hoeven gaat! Zeker in een tijd waarin
de overheid niet meer het voortouw
neemt en de rol aan de markt laat.
hHet typisch Zeeuwse landschap
wordt bedreigd. Met dingen die
overal in Nederland oprukken:
de 'witte schimmel' van nieuw
bouwwijken aan de rand van dorpen en
steden, de bedrijventerreinen op 'zichtlo-
caties' langs de rand- en invalswegen, de
hoogspanningsmasten (en windmolens)
in de open polders. Nu is Zeeland op de
satellietfoto nog een donkere vlek tussen
de verlichte stedelijke gebieden van
Rotterdam en Antwerpen. Maar de vlek
wordt kleiner en steeds minder donker.
Veranderingen
De dragers van het landschap ondergaan
structurele veranderingen. De grote wate
ren zijn -op de Westerschelde na- geen
ontmoetingsgebicd meer van zout en
zoet. Ze zijn verdeeld in vakken, zoet,
brak of zout, gescheiden door dammen.
De dammen hebben de provincie ontslo
ten voor de rest van Nederland (en het
buitenland). Economisch profijtelijk:
bedrijven en massatoerisme vonden de
weg; maar voor natuur en landschap een
achteruitgang. De akkerbouw verkeert in
een crisis en dreigt de vitaliteit van het
platteland in zijn val mee te sleuren.
Tegelijkertijd ontstaan nieuwe uitdagin
gen. Er is door het stijgen van de zeespie
gel en de toename van de neerslag meer
ruimte op het land nodig voor waterber
ging. De landbouw is op zoek naar nieu
we bestaansmogelijkheden. Voldoende
aanleiding voor de Zeeuwse Milieufede
ratie en Stichting Het Zeeuwse Landschap
om de landschapsarchitecten van het
bureau 'H+N S' te vragen een visie op te
stellen.
Omslag
Landschapsarchitect ir. Dirk Sijmons was
om meerdere redenen verguld met de
opdracht. Zeeland kwam op zijn netvlies
toen hij in de jaren zeventig op het minis
terie van CRM betrokken was bij de
Oosterscheldewerken. "Het besluit van
het kabinet Den Uyl om de Oosterschelde
Daarom is het goed dat belangenorganisa
ties initiatieven nemen en een visie ont
wikkelen."
Landbouw
In de visie van H+N+S blijft ook in
Zeeland de landbouw een hoofdrolspeler.
Omdat de landbouw, samen met de grote
wateren, dé drager van de open ruimte is.
Die donkere vlek op de satellietfoto bij
nacht, is een blauw-groene oase bij dag
licht: het kapitaal van de provincie.
Schaarste maakt kostbaar, zegt de econo
mie. De stedelingen uit de omgeving van
Zeeland gaan op zoek naar ruimte en
vooral naar een kwaliteit van de ruimte
Het platteland
openleggen voor
wandelaar, fietser
en kanovaarder.
Foto uit rapportage
Landschapsvisie
Zeeland. H+N+S
maart 2001-06-02.
4 WANTIJ juni '01
