Jaar van de
vrijwilliger
Landschap
Sandra Dobbelaar
Het is warm. Een flauw briesje zorgt voor wat verkoeling.
De zon schittert op het water en behalve de vogels hoor je
niets. Het is een prachtig plekje. Er groeien bijzondere
planten die van een schrale bodem houden. Daarom is er
gemaaid. Al het maaisel wordt op een soort draagbaren
afgevoerd. Langs de kreek is een groepje mensen bezig met
het bij elkaar harken van maaisel.
bomen en struiken gebeurt meestal in het
voorjaar. Een groep vrijwilligers houdt
zich dan ook bezig met het beschermen
van nesten van akker- en weidevogels.
Soms worden er bijzondere klussen aan
gepakt, zoals het maken van een oever-
zwaluwwand.
Vrijwillig landschapsbeheer bestaat al heel
lang. In Zeeland waren vorig jaar bijna
duizend vrijwilligers actief in groepen als
natuurbeschermingsverenigingen, scou
tinggroepen en werkgroepen landschaps
beheer. Meestal wordt er in het weekend
gewerkt. Sommige groepen kiezen er voor
om in de zomer op een avond door de
week te werken. Stichting Landschaps
beheer Zeeland (SLZ) coördineert de acti
viteiten van de verschillende groepen. Zij
zoekt geschikte projecten en zorgt als het
nodig is voor gereedschap. SLZ heeft zelf
ook verschillende vrijwilligersgroepen die
door de week actief zijn.
Een ander groepje sleept juist
materiaal het gebied in: samenge
bonden takken. Langs een steile
oever worden de takkenbossen
tussen twee rijen palen, die in het water
staan, gelegd: een ril. Het weer is zo goed
dat in plaats van lieslaarzen korte broeken
ook goed zijn. Telkens als er een stel tak
kenbossen is weggelegd loopt er iemand
over heen om ze stevig aan te drukken.
Daarna wordt er een ijzerdraad overheen
gespannen, zodat alles op zijn plaats blijft.
Zo worden stukjes oever langs de kreek
op een natuurvriendelijke wijze be
schermd tegen afkalven. In de pauze ploft
iedereen neer in de enorme berg maaisel.
Lekker genieten van een kop koffie of een
boterham.
Erf
Op een erf verderop zijn ook vrijwilligers
bezig. In de schuur is meerdere keren een
kerkuil gezien en er zijn uilenballen ge
vonden. Réden om een nestkast op te
hangen. De langste ladder worclt uitge
schoven. Met een zware nestkast op de
schouder, hamer en spijkers op zak, klimt
een vrijwilliger omhoog om helemaal in
de nok aan een dwarsbalk de kast vast te
maken, met de opening naar het invlieg-
gat in de schuur.
In de boomgaard op het erf is een aantal
vrijwilligers bezig om de hoogstamfruitbo-
men te snoeien. Wie nog met beide benen
op de grond staat, ziet alleen de stammen
van de bomen en de onderkant van de
ladders. De snoeiers zijn tussen de blade
ren verdwenen. Alleen de vallende takken
Foto: SLZ
verraden dat ze er zijn. Het snoeien van
een hoogstamfruitboom vraagt kennis en
inzicht. Elke boom is anders. Soms is het
vanaf de grond beter te zien welke takken
er uit moeten dan wanneer men in de
boom zit. Elke snoeier komt regelmatig
naar beneden om even goed te kijken.
Afwisselend
Het vrijwilligerswerk in het landschapsbe
heer is heel afwisselend. In de zomer
maanden maait en snoeit men, worden
oeverbescherming gecontroleerd en mei
doorns op bacterievuur nagekeken.
Poelen schonen en hagen snoeien zijn
echte najaarsklussen. In de winter is het
tijd om te knotten en in de (hakhout)bos-
jes te werken. Het aanplanten van nieuwe
Dankzij de vrijwilligers wordt
veel werk verzet. Vorig jaar wer
den er bijvoorbeeld bijna 4000
bomen geknot. Veel landschaps
elementen blijven zo behouden.
Zonder hun structurele inzet zou
Zeeland er heel anders uitzien.
2001 is uitgeroepen tot het inter
nationale jaar van de vrijwilliger.
Een goede reden om ook de vrij
willigers die actief zijn in het
landschapsbeheer eens in het
zonnetje te zetten#
Sandra Dobbelaar is medewerkster voorlichting, cul
tuurhistorie en begeleidt vrijwilligers bij SLZ.
17 WANTIJ oktober'01
