Hans Bannink
geschiedenis
Voor me staan twee dikke ordners met daarin 78 num
mers van Wantij en een compilatie van tien jaar Gouden
Delta. Samen vormen ze dertig jaar geschiedenis van de
milieubeweging in Zeeland. Als ik blader door aanvan
kelijk felle aanklachten, scherpe satire, provocatie en
later meer educatieve artikelen keert één naam steeds
terug: Hans Bannink.
Van het prille begin - de oprichting
Vvan de Vereniging Miliehygiëne
Zeeland (VMZ) in 1970 - tot op de
dag van vandaag bij de ZMF, was
hij actief als vrijwilliger, voorzitter,
bestuurslid én redacteur. Zijn grote ver
dienste voor de milieubeweging werd al
eerder uitvoerig belicht, bijvoorbeeld bij
zijn afscheid als bestuurslid van de ZMF in
1991. Nu, weer tien jaar later, heeft hij te
kennen gegeven als redactielid van Wantij
te stoppen. Mag het, 76 jaar oud?
Wakker
Hans Bannink liep voorop toen in 1969
een deel van Zeeland wakker schrok
omdat het toenmalige kabinet besloot in
het Sloegebied een 'splijter' (de kerncen
trale) en 'een smelter' (Péchiney) te bou
wen. In het decembernummer van Wantij
1999 schreef Hans er, wederom, een arti
kel over. Hij noemde ze de grootste mis
sers van de eeuw, wat Zeeland betreft dan.
Hij besefte 30 jaar daarvoor al dat het
vreugdegehuil van figuren als Van Aartsen
(Jan Industrie), Kaland (onderkoning) en
Eversdijk (paladijn) spoedig zou smoren
in het geweeklaag over de vervuiling en
het gevaar van dergelijke zware industrie
in het nog ongerepte Zeeland. De VMZ
wordt opgericht, Hans wordt voorzitter en
levert zijn eerste stukken in het kwartaal
blad 'Het Bulletin'. Een constante nooit
meer ophoudende stroom verlaat zijn
typemachine. Het bulletin gaat in 1974
over in het beroemde, beruchte, in
Zeeland nooit meer overtroffen 'Gouden
Delta', mét Hans Bannink in de redactie.
Hans Bannink in actie.
Foto: H.J. van Oosten
'Gouden Delta" was de titel die slim gejat
werd van de bestuurders en planologen
die de kans schoon zagen om de Zeeuwse
delta in één groot haven- en industrieter
rein tussen Antwerpen en Rotterdam te
veranderen. Het blad van de Nederlandse
chemische industrie schreef in 1976 dat,
naast diep vaarwater en investeringspre
mies, toch vooral de gezagsgetrouwe, loy
ale medewerking en rustige inslag van de
Zeeuwen de provincie ideaal voor de ves
tiging van fabrieken maakt. Samen met
nog 34 andere kritische en creatieve gees
ten gaf Hans Bannink tegengas. Tien jaar
lang schreven ze de Gouden Delta vol.
'Gods- en mensonterend geschrijf' in de
ogen van de brave argeloze Zeeuwen. Pas
bij het verscheiden van het blad op Aller
zielen in 1983 (een mooie ceremonie aan
de Oosterschelde) wijdt de PZC er woor
den aan. Al lang blij dat Zeeland van zo'n
blad afwas.
Vooruitziend
In de jaren tachtig professionaliseerde de
milieubeweging. De ZMF werd opgericht
met Wantij als periodiek en natuurlijk
Hans in de redactie. Toen ik in 1992 eind
redacteur van Wantij werd, maakte ik ken
nis met hem. Ik raakte onder de indruk
van zijn betrokkenheid en zijn dossierken
nis van Zeeuwse milieuzaken. En die fel
heid, nog steeds! "Schop de mensen tot ze
een geweten krijgen," schreef Louis Paul
Boon ooit. Het had de lijfspreuk van Hans
kunnen zijn. Als je een zin in zijn artikel
•wilde veranderen, moest je van goeden
huize komen, want Hans wist waarover hij
sprak, waarover hij schreef. Ik wilde voor
dit artikel een lijst opnemen van alle bij
dragen die Hans in de loop der jaren gele
verd heeft, maar zag er van af omdat die
gewoon te lang zou worden.
Terugkerende thema's zijn de milieuover-
last van zware industrie, de nadelen en
gevaren van kernenergie en de veiligheid
op en rond de Westerschelde. En altijd
even vooruitziend. Een voorbeeld? In
oktober 1991 schrijft hij in Wantij: "Op dit
moment wordt er te veel gedoogd en te
weinig gehandhaafd. Dat leidt tot ver
slechtering van het milieu. En de overheid
wordt er natuurlijk ook niet geloofwaardi
ger op." Pas nu (na Enschede en
Volendam) vind je deze discussie overal in
het nieuws terug.
Meer dan dertig jaar lang klom
hij in de pen. Als. je in chronologi
sche volgorde zijn artikelen leest,
trekt de ontwikkeling van
Zeeland aan je voorbij. Daarmee
schreef Hans Bannink letterlijk
geschiedenis. 'Bedankt' is niet
genoeg, hij verdient een stand
beeld. Op de boulevard in
Vlissingen stel ik voor, met de rug
naar het Sloegebied en het
gezicht op zee
Willem de Weert is eindredacteur van Wantij.
3 WANTIJ december '01