De was
bevatten bleekmiddel (vaak chloor), ont
harder (zoutoplossing) en daarnaast kan
er glansspoelmiddel (met oplosmiddel)
worden toegevoegd. Al met al levert dat
meer milieubelasting op.
De handafwasser is duidelijk goedkoper
uit: een handafwas kost een paar eurocen
ten, een machincatwas een paar eurodub
beltjes.
Ruim 17 kilo wasmiddel, bijna 9500 liter
water en 230 kWu aan elektriciteit: dat
gaat er bij een gemiddeld Nederlands
gezin per jaar door om de was schoon te
krijgen.
Wasmiddelen
En wat zit er in al die wasmiddelen? Voor
40 tot 50% bestaan ze uit wateronthar
ders, dus het is zaak bij de dosering van
het wasmiddel te letten op de waterhard
heid. In Zeeland hebben we 'middelhard'
water, wat betekent dat er inderdaad wat
ontharder nodig is, en dat er met de bij
middelhard water behorende dosering
weinig overbodige wasactieve stof wordt
gebruikt.
Het voornaamste werk wordt gedaan door
de wasactieve stoffen. Vroeger was dat
meestal zeep, nu zijn het veelal syntheti
sche stoffen, dus afkomstig uit aardolie,
een niet hernieuwbare bron. Wel wordt er
tegenwoordig ook wel kokosolie en palm
olie gebruikt. Wasactieve stoffen zijn goed
afbreekbaar. Ze zijn wel vrij giftig voor
waterorganismen, maar omdat het meeste
waswater eerst de waterzuivering passeert
voor het in het oppervlaktewater terecht
komt, kan het geen kwaad.
Dan zijn er nog de bleekmiddelen (vroe
ger meestal het schadelijke perboraat, nu
meestal het weinig milieubelastende per-
carbonaat)de enzymen (volledig biolo
gisch afbreekbaar, zorgen bij lage tempe
ratuur voor verwijdering van bloedvlekken
e.d.) en verschillende hulpstoffen (opti
sche witmakers, vergrauwingsremmers,
geurstoffen en kleurbeschermers; ze zijn
slecht afbreekbaar, en veroorzaken daar
door de voornaamste milieubelasting van
wasmiddelen).
In wasverzachters zijn ook met name de
hulpstoffen slecht afbreekbaar.
Wasverzachter voorkomt dat kalkdeeltjes
op het wasgoed neerslaan, waardoor het
een beetje stug aanvoelt. Als was aan de
lijn droogt, werkt de wind als wasverzach
ter.
Naast de in de natuurvoedingswinkel ver
krijgbare wasmiddelen van plantaardige
grondstoffen zijn compacte kleurwasmid
delen het milieuvriendelijkst, omdat daar
in het vulmiddel sulfaat, bleekmiddel en
optische witmakers ontbreken, en er min
der verpakkingsmateriaal nodig is.
Er is inmiddels ook een wasmiddel met
het Milieukeur.
Energie
Het maakt nogal wat uit op welke tempe
ratuur er wordt gewassen. Een katoenwas
op 40 graden kost 0,6 tot 0,7 kWh. Wassen
op 60 graden kost al het dubbele aan
energie, op 90 graden maar liefst vier
maal zoveel. Een wasbeurt op 90 graden
kost daarmee zo'n 30 eurocent meer dan
die op 40 graden. Met de tegenwoordige
wasmiddelen wordt de meeste was
schoon op 40 graden, ook de witte was.
Omdat de wasmachine vaak toch nog
onnodig op 60 graden wordt ingesteld
voert de wasmiddelenbranche deze
zomer, evenals in 2000, de campagne
'Doe maar 40'.
Nog meer energie kun je besparen door
de machine te vullen met (door gas ver
warmd) warm water. Naast hot fill' afwas
machines zijn er ook 'hot fill' wasmachi
nes, die 20 tot 25 aan energie besparen.
Verder kost het machinaal drogen vaak
nog meer dan het wassen zo'n 1 tot 3,8
kWu, afhankelijk van de soort was en hoe
stevig de was is gecentrifugeerd. Drogers
met luchtafvoer (blaast de waterdamp
gewoon uit) zijn energiezuiniger dan con-
densdrogers (laat de waterdamp conden
seren in een ingebouwde bak), maar con-
densdrogers staan hun warmte af aan de
omgeving.
Water
Het waterverbruik van wasmachines is in
twintig jaar gehalveerd, tot 50 a 60 liter
per wasgang. Veel minder zal het wel niet
worden, de was moet toch echt nat wor
den en het wasmiddel moet er daarna ook
nog uitgespoeld worden.
Waterhardheid in Zeeland
Walcheren en de Bevelanden 9 dh*
Schouwen Duiveland 13 dh
Tholen 9 dh
Oost Zeeuws-Vlaanderen 8 dh
West Zeeuws-Vlaanderen 9 0 dh
Al het Zeeuwse water zit in de categorie
'middelhard': water van 8 t/m 13 dh
*dh=Duitse Hardheid
Biologische afbreekbaarheid
Was- en schoonmaakmiddelen moeten vol
doen aan de wettelijk eis van biologische
afbreekbaarheid: in 19 dagen moet 80%
van de wasactieve stoffen zijn afgebroken.
In waterzuiveringsinstallaties, waar nu
97% van het Zeeuwse water naar toe gaat,
verloopt dit proces nog een stuk sneller.
Energielabel
Ook wasmachines en afwasmachines zijn
voorzien van een energielabel. De appara
ten zijn naar energiezuinigheid ingedeeld
in klassen A t/m G. De machines die in de
zuinigste categorie (A) vallen zijn door
gaans duurder, maar daar staat een premie
tegenover, die wordt uitbetaald door
DeltaN. Voeg daarbij de besparing aan
energiekosten en dan zal blijken dat de
extra investering is terugverdiend lang
voor het apparaat de geest geeft.
vaatwasser met A-label voor energiegebruik en
A of B-label voor afwas- en droogresultaat
e 50,00
wasmachine met A-label voor energiegebruik
e
50,00
wasmachine met A-label voor zowel energiegebrui
als was- en droogresultaat
le 100,00
elektrischecondenswasdroger met A-label voor
energiegebruik
e
160,00
gasverwarmde wasdroger
e
160,00
wasdrogercombinatie met A-label voor
energiegebruik
e
205,00
Tabel: subsidie voor vaatwassers, wasmachines
en wasdrogers.
Chemisch reinigen
Chemisch reinigen, ook wel stomen of
'dry cleaning', gebeurt vaak met 'per', een
chloorhoudende, zeer ongezonde stof.
Maar in een aantal stomerijen, o.a. die van
