Spoor en water
De zorg over de toename van goederen
vervoer over de weg wordt onder meer
gevoed door de onzekerheden met
betrekking tot het spoor als volwaardige
achterlandverbinding. De spoorverbinding
van Rotterdam naar Antwerpen (lijn
11/12) en het aanhaken van het Zeeuwse
spoor op deze lijn, maar ook de IJzeren
Rijn, hebben nog onvoldoende draagvlak.
De extra geluidsoverlast door spoorlawaai
in de bebouwde kommen baart zorgen.
Het vervoer van de containers van en naar
Vlissingen zorgt voor een toename van 3
tot 4 dB(A): een forse stijging. In de aan
vullende stukken is geen toezegging over
afdoende maatregelen teruggevonden.
Verder kunnen de capaciteitsproblemen
bij de sluizen van Hansweert op termijn
het wegvervoer in de kaart spelen.
Ruimte
De eerder genoemde (Europese) distribu
tiecentra vragen veel ruimte. Daardoor
zullen claims ontstaan op de beschikbare,
open. Zeeuwse ruimte. Die dreiging staat
in het document dat MAK (Maatschap
pelijk Afwegingskader) heet: "De concur
rentiepositie van het logistiek knooppunt
Zeeland kan door de WCT verbeterd wor
den, vooral wanneer er voldoende ruimte
voor logistieke bedrijvigheid wordt gebo
den."
Uit het onderzoek dat de Nederlandse
Hogeschool voor Vervoer te Breda voor de
ZMF heeft gedaan, blijkt dat de concentra
tie en overslag van goederenstromen dé
basis zijn voor allerlei agglomeratie-effec
ten: het ene bedrijf trekt het andere aan.
Daarmee dient terdege rekening te wor
den gehouden
Nut en noodzaak
De strook van de Westerschelde die moge
lijk wordt ingepolderd voor kade en ter
rein van de WCT (de Kaloot) valt binnen
de beschermingszone van de Habitat
richtlijn. Het is een belangrijk stukje
natuur in het estuarium. De Habitatricht
lijn vraagt dan ook nut en noodzaak van
de WCT aan te tonen.
Dat wil zeggen dat er eerst een onderzoek
moet zijn naar alternatieven die geen of
minder gevolgen hebben voor het ecosys
teem. De beschrijving van de alternatieven
heeft zich beperkt tot andere locaties voor
de terminal. Daarbij blijkt uiteindelijk
alleen het Meest Milieuvriendelijk
Alternatief (een iets kortere kade) een
reële optie, hoewel deze zich feitelijk
amper onderscheidt van het voorkeursal
ternatief.
Er is niet onderzocht hoe havens in de
Rijn-Schelde delta kunnen samenwerken
en hun specialismen kunnen versterken.
Nu lijken ze allemaal te kiezen voor een
complete haven waarin alle segmenten
(roll on-roll-off, containers, bulk) verte
genwoordigd moeten zijn.
Bovendien is niet bestudeerd wat de soci
aal-economische effecten kunnen zijn van
nieuwe impulsen in de economie van stad
en platteland. Met name het landelijk
gebied van Zeeland raakt in de versukke
ling en vraagt om nieuwe economische
stimulansen die landbouw, landschap en
recreatie een steviger fundament geven.
Zulke keuzen kunnen ook een volwaardi
ge oplossing zijn voor de bedreigingen
van de Zeeuwse economie en een alterna
tief voor de WCT.
Foto: Jaap Wolterbeek
Regionaal belang
Als er geen alternatieven zijn, vraagt de
Habitatrichtlijn "dwingende redenen van
groot openbaar belang" aan te tonen. Het
is twijfelachtig of de focus op enkel het
regionale belang van de haven dé dwin
gende reden van groot maatschappelijk
belang vormt. Ook de invloed van de
Middellandse Zee havens op de container-
markt blijft onderbelicht. Deze havens
concurreren in toenemende mate met de
havens in de regio van Hamburg tot Le
Havre waartoe Vlissingen ook behoort.
Hierdoor is het containervolume van de
WCT mogelijk overschat. Als het econo
misch een beetje tegenzit, kan de winst
van de WCT in een verlies omslaan.
De beste methode om maatschappelijke
kosten en baten te wegen en tevens nut
en noodzaak aan te tonen is de
"Maatschappelijke Kosten Baten Analyse"
die het ministerie van Economische Zaken
heeft ontwikkeld. Deze methode is nu
ingeruild voor een Maatschappelijk
Afwegingskader (MAK). Maar het MAK
weegt de belangrijke effecten van de WCT
niet in hun onderlinge samenhang. Terwijl
dat hard nodig is. Het MAK geeft enkel
een overzicht van alle effecten tezamen.
Ook de Commissie MER geeft in het toet
singsadvies aan gerede twijfels te hebben
bij nut en noodzaak.
Compensatie
Pas als nut en noodzaak zijn aangetoond
komt compensatie aan de orde. De natuur
die feitelijk verloren gaat, zoals ondiep
water, komt echter in de compensatie
plannen niet terug. Compenseren van
dezelfde natuur is niet gemakkelijk, maar
dat is geen reden om het niet te doen. Bij
de verdieping van de Westerschelde is
Nederland al eerder door de Europese
Commissie op de vingers getikt, omdat de
compensatieplannen onvoldoende waren.
Voor het provinciebestuur is het
ontkoppelen van economische
groei en milieudruk een centraal
beleidsuitgangspunt. De WCT is
hiermee in strijd. Het vrachtver
keer neemt toe, en daarmee hin
der en milieuoverlast. De open
ruimte wordt aangetast. De zorg
over al deze effecten heeft ertoe
geleid dat de ZMF zich nu uit
spreekt tegen de WCT
Tjeu van Mierlo is coördinator van de Zeeuwse
Milieufederatie.
4 WANTIJ juli '02
