Zandgelaag De Kauter
Strand
In 1955 wist Staatsbosbeheer (SBB) de
hand te leggen op een stukje Kauter. Men
groef een profielkuil om geïnteresseerden
een kijkje te gunnen. In 1981 werd de
groeve uitgebreid door de sanering van
een deel van de vuilstort. "Kautermol"
Richard Bleijenberg beheert namens
Staatsbosbeheer de kwetsbare afgraving.
Kwetsbaar omdat met één verkeerde stap
de met zorg geconserveerde wand in kan
storten. Met hem moet u een afspraak
maken 0111 de groeve te bezoeken. Maar
daar zult u geen spijt van hebben, want
Richard is een geboren verteller. Sterker
nog: hij vertelt over zijn geboortegrond en
woont zelf op een steenworp afstand van
de afgraving. Hij ontgrendelt het hek en
leidt u over een smal bospad naar de plek.
Als u het reservaat binnentreedt knispert
de grond onder uw voeten alsof u aan een
schelpenbank op het strand loopt. Dat
klopt ook, maar dan op een 2,5 miljoen
jaar oud strand: de overgang tussen
Plioceen en Pleistoceen. Hier lag vroeger
een wadvlakte die onderhevig was aan eb
en vloed. Zandlaag na zandlaag werd afge
zet en bedekte schelpen en zee-egels die
nu als fossiel terug te vinden zijn.
Het fascinerende is dat even verderop, in
het Verdronken I.and van Saefttinghe, dit
proces in de tegenwoordige tijd plaats
vindt. Daar worden nu kustafcettingen
weggelegd, wat hier miljoenen jaren gele
den gebeurde (overigens is Richard
Bleijenberg net zo'n groot kenner van
Saeftinghe als van de Kauter). Zo liggen
het jongste stukje Zeeland en het oudste
op maar enkele kilometers van elkaar.
Zandgelaag De Kauter Nieuw Namen
Voor bezoek aan de groeve afspreken
met R. Bleijenberg
Kerkpad 15, Nieuw-Namen,
tel. (0114) 345384.
Streekmuseum De Vier Ambachten
met Kautervitrine
Steenstraat 28
4561 AS Hulst
tel.: (0114) 320692
"De Grand Canyon van Zeeuws-Vlaan-
deren", zo roemde een artikel ooit de
groeve in Nieuw-Namen. Wat overdreven
misschien, feit is dat er de oudste lagen
(2,5 miljoen jaar geleden) van Zeeland
blootgelegd zijn. De plek is ook bekend
als 'het zandgelaag op De Kauter' en 'De
meester Van der Heijden-groeve'. Zeker
voor geologisch geïnteresseerden is een
bezoek de moeite waard. Elders in
Nederland is zulk oud zand ook aanwezig,
maar niet aan de oppervlakte: er moet
tientallen meters geboord worden om het
te bereiken.
Kautermollen
In het uiterste zuidoosten van Zeeuws-
Vlaanderen ligt een opmerkelijke hoogte,
in de volksmond 'De Kauter' geheten. Het
is een heuvel die enkele meters boven de
omgeving uitsteekt. De bult is bebouwd
met het aardige dorp Nieuw-Namen. Het
plaatsje is genoemd naar het verdronken
dorp Namen dat vroeger in het Land van
Saeftinghe lag.
De Kauter is een erosierestant van onge
veer 6 meter boven N A P met een vlakke
top. Vroeger lag het omringende land
even hoog, of zelfs hoger, maar de zee
spoelde veel zand weg en legde er klei
voor in de plaats. Alleen de Kauterheuvel
spoelde niet weg: een erosierestant der
halve. Omdat de omgeving uit klei bestaat
was de heuvel interessant als zandwin
ning. Het ietwat vaste zand bleek boven
dien buitengewoon geschikt voor de
wegenbouw. Ook de 'crag', een laag verkit
schelpengruis, wist men op waarde te
schatten. Het werd gebruikt om paden in
het dorp te verharden en de boeren
strooiden het kalkrijke materiaal over hun
akkers. Zo ontstonden verspreid over de
heuvel talloze groeven en werd de Kauter
vergeleken met een molshoop. Dat lever
de de inwoners van Nieuw-Namen de bij
naam 'Kautermollen' op. Als de grond
afgegraven was vulden de Kautermollen
het gat met huisvuil, zich al dan niet
bewust van de geologische waarde. Men
wist dat er fossielen te vinden waren, zelfs
de resten van een walvis. In 1984 werden
er ook vuurstenen pijlpunten gevonden
die op mogelijke bewoning in de Oude
Steentijd wijzen. Deze vondsten zijn te
zien in de 'Kautervitrine' in het streekmu
seum in Hulst.
Ja, ik steun de Zeeuwse Milieufederatie
Naam:
Adres:
Postcode woonplaats:
tel.:
C Wordt lid van de Zeeuwse Milieufederatie en ontvangt vier keer per jaar Wantij, tijdschrift over natuur en milieu in Zeeland.
O Doet een lidmaatschap van de Zeeuwse Milieufederatie cadeau. Ontvanger krijgt vier keer per jaar Wantij, tijdschrift over
natuur en milieu in Zeeland.
Ontvanger:
Adres:
Postcode woonplaats:
Ik wacht met betalen (tenminste €12,- per jaar) op de acceptgiro.
Colofon: Dit consumentenblad is een
uitgave van de Zeeuwse Miliefederatie
(ZMF). De ZMF komt op voor de belangen
van natuur en milieu in Zeeland. Het is opgenomen in
het verenigingsblad Wantij, september 2002. Het is
verkrijgbaar op het kantoor van de ZMF, Ravelijn de
Groene lager 5,4461 Dl Goes.
fma/7:egeelhoed@zmf.nl Eindredactie: Willem de
Weert. Vormgeving/opmaak: Kristiaan Daled, bNO,
Oostburg Druk: Zoeteweij, Yerseke.
