ositieve rol boeren in landschap
Proeftuin West Zeeuws-Vlaanderen
Peter Maas
Ze stamt nog uit een vorige, bijna alweer vergeten poli
tieke generatie: Geke Faber, staatssecretaris voor natuur
uit het tweede Paarse kabinet. Zij deed de nota "Natuur
voor mensen, mensen voor natuur" het licht zien. De
strekking van deze nota is: Nederland moet groener en
het bestaande instrumentarium schiet daarvoor tekort.
Ze wil het landschap een kwali
teitsimpuls geven door het realise
ren van een groen-blauwe doora
dering in het landelijk gebied, bui-
n de Ecologische Hoofdstructuur om.
ht gebieden in Nederland zijn aangewe-
n om uit te zoeken hoe je dat in de
aktijk kunt brengen. Een ervan is de
oeftuin West Zeeuws-Vlaanderen. De
oeftuin is circa 7000 hectare groot en
t tussen Cadzand, Breskens, Oostburg
Sluis.
egelingen
en groen-blauwe dooradering van het
ndelijk gebied, waar zowel landschap,
atuur, recreatie en niet te vergeten de
ndbouw van opkikkeren. Een ambitieu-
e doelstelling die (veel) geld gaat kosten,
de Proeftuin moet onderzocht worden
aar de huidige regelingen voor bijvoor-
eeld inrichting en beheer van natuur en
'ndschap tekortschieten. Welke vergoe-
ingen moeten omhoog, welke voorschrif-
n moeten versoepeld enzovoorts,
'gelopen zomer heeft Gedeputeerde
taten van Zeeland het plan vastgesteld,
'et is opgesteld door de Provincie
eeland en de Dienst Landelijk Gebied in
auw overleg met landbouw, natuur,
emeenten en waterschap
laatselijke boer
et uitgangspunt is dat in dit gebied glo-
aal tien procent van de oppervlakte
ordt omgezet in een of ander land-
chapselement dat recht doet aan een
roen-blauwe dooradering. Nadrukkelijk
'ordt gesteld dat die tien procent voor
et grootste deel in handen moet blijven
van de landbouw. De plaatselijke boer
moet in de gelegenheid worden gesteld
om de aders zelf te beheren. Dit alles op
vrijwillige basis. Het is niet bedoeling om
het wiel opnieuw uit te vinden. Daarom
wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de
bestaande regelingen. Er worden wel
voorstellen gedaan om de regelingen aan
trekkelijker te maken. Je krijgt weinig boe
ren enthousiast om bijvoorbeeld een
knotwilg te onderhouden voor niet meer
dan 3,5 per jaar. Daar moet geld bij. En
als je een laaggelegen, vochtig weiland
wilt laten begrazen, maar volgens de
regels mogen de koeien pas na 1 augustus
de wei in, dan heeft de boer een pro
bleem. Waar moeten de beesten de eerste
maanden van het jaar naar toe? Die regels
moeten worden aangepast.
Dijken
Hoe zou een groen-blauwe dooradering
er in West Zeeuws-Vlaanderen uit kunnen
zien? Belangrijke aders in het landschap
worden gevormd door de talrijke dijken,
onder andere rond het Eiland van
Cadzand. Deze lijnen kun je versterken
door er stroken naastliggende landbouw
grond tegenaan te plakken waardoor een
brede, groene ader ontstaat. In de strook
is vervolgens ruimte om een wandel- of
fietspad aan te leggen, wat heggen of stru
weel of de voor deze regio zo karakteris
tieke knotpopulier aan te planten. Ook
sloten lenen zich voor een dergelijke aan
pak. Er kunnen moerassige zones worden
gecreëerd met wilgenstruiken of hier en
daar een drinkput. Boomkikkers zitten al
klaar om ze in gebruik te nemen. Een
impuls is ook boerenerven meer in het
groen zetten, overhoekjes van een akker
met kleinschalige natuurontwikkeling aan
trekkelijker maken en historische voetpa
den (bekend als kerkenpaadjes of dokters
paadjes) te herstellen. Het idee is niet
nieuw: de ZMF presenteerde samen met
het Zeeuwse Landschap vergelijkbare
ideeën in de Landschapsvisie Zeeland
(H+N+S, maart '01).
Veel staat of valt met de mede
werking van de boeren en het
enthousiasme in de streek. Tot nu
toe zijn de reacties positief. Nog
meer zal afhangen van de nieuwe
minister van LNY Hij moet het
door GS aangedragen inrichtings
plan goedkeuren en van geld
voorzien
Peter Maas werkt bij de Stichting Landschapsbeheer
Zeeland en is gastredacteur van Wantij.
5 WANTIJ september '02
