Hoe Canisvliet (tweemaal)
gered werd
Dankzij dwarsdrijverij vogelaars
Franklin L.L. Tombeur
Zeeuws-Vlaanderen is het land van de kreken. Ze vormen
een steevast onderdeel van de Ecologische
Hoofdstructuur, de ruggengraat van de natuur. Dit is wel
eens anders geweest. Canisvliet is het j
mis kan gaan, maar toch nog goed ki
voorbeeld hoe het
Canisvliet is een deel van een laat-
1 middeleeuws krekenstelsel, ontstaan
door de zee, nabij Sas van Gent. Hier
lag driehonderd hectare "waarde
loos" open water, laag drassig grasland,
rietkragen, sloten en moerassige stukjes.
Die werden van 1962 tot 1964 onderge-
spoten met slib afkomstig van de kanaal
verruiming Gent - Terneuzen. "Het waren
gouden tijden," zei men. De visie van de
bestuurders werd geprezen en men had
het over "grootse realisaties".
Al is het veertig jaar geleden, de "golden
sixties" van de vorige eeuw laten nog
steeds hun sporen na. U kent ze wel, de
vele v's: verlies van habitat, verdroging,
vermesting, verzuring, versnippering, ver
ruiging, enzovoorts. Dankzij nieuwe
bestrijdingsmiddelen, kunstmest, mecha
nisatie en betere ontwatering kon de agra
rische sector aan schaalvergroting en
(over)productie beginnen. Daarbij gehol
pen door enorme ruil- en herverkavelin
gen konden "waterzieke" gronden omge
zet worden in vruchtbare landbouwgron
den. De welvaart lag binnen handbereik
Zeeuwse vogelrijkdom
De rijkdom aan fauna, flora en landschap
die toen in Canisvliet verloren ging, was
immens. Zelf kan ik er nog wat beelden
van oproepen maar het is vooral Johan
van den Steen, lokaal vogelaar, die ons
gegevens uit die tijd heeft nagelaten. Zijn
vogelaantekeningen uit de jaren vijftig
jaren getuigen nog van pure Zeeuwse
vogelrijkdom broedvogels als woudaap
je, zwarte stern, paapje en geelgors spre
Vis uitzetten in de kreek
van de seizoenen, in Canisvliet bezorgde
het Johan slapeloze nachten want het ging
de verkeerde kant op met de vogels
(vogels kijken heette het toen nog: veelal
met een toneelkijkertje en een gids met
wat zwart/wit plaatjes).
De biologische verscheidenheid in het
reservaat(je) ging jaarlijks achteruit de
specialisten verdwenen en de generalisten
kwamen in de plaats. De banalisering nam
enorm toe, maar weinigen voelden zich
betrokken, ook de beheerders niet. Men
had toch zegge en schrijve 40 ha gered
Riolering
Begin jaren zeventig manifesteerde zich
een nieuw ongewenst effect van de voor
uitgang in de aangrenzende Belgische
Karnemelkpolder waren de huizen niet
aangesloten op de riolering.
Huishoudelijk afvalwater stroomde via
Banalisering
De ongemeen grote productieverhoging,
gelinkt aan een omkering van de natuur
lijke waterhuishouding, - van hoog naar
laag in de winter en van laag naar hoog in
de zomer -, had zo zijn gevolgen. Had de
boer zich nu onttrokken aan de grillen
ken tot de verbeelding. Geen drukte,
kleinschaligheid alom en dus behoorlijk
wat biologische verscheidenheid. Johan
ging destijds samen met andere Zeeuwse
vogelaars van het eerste uur (F.Haak,
G.Sponslee, H.Enkelaar en T.Lebret bij
voorbeeld) dwarsliggen tegen het geheel
onderspuiten van het krekenstelsel. Toen
heeft Staatsbosbeheer de kreek en een
streepje smal oeverland aangekocht. Op
zich merkwaardig dat er in die tijd geld
voor gevonden werd. Wie lag er immers
wakker van vogels?
12 WANTIJ september '02