Plan tegen overlast
grauwe ganzen
Alex Wieland
Boeren klagen over de groeiende groep grauwe ganzen in
Zeeuws-Vlaanderen. Een deel van hun gewassen wordt
opgevreten. Overleg tussen boeren, natuurbeschermers,
jagers en de overheid leidde tot een plan om de schade te
beperken. Elet bijvoeren van ganzen in de winter is daar
een onderdeel van.
De grauwe gans is een broedvo-
1, ■■Hh gel van rietmoerassen. In
Zeeuws-Vlaanderen broeden ze
vooral langs kreken. In 1969
verd het eerste nest gevonden in de
iaarzandse Kreek nabij Breskens. Daarna
iverd al snel ook in de rest van Zeeuws-
laanderen gekoloniseerd. De huidige
sroedpopulatie in Zeeuws-Vlaanderen
3estaat uit circa 500 paren. Daarnaast is er
nog een grote groep niet-broedvogels
'ant ze beginnen pas na enkele jaren met
aroeden en dan ook nog niet jaarlijks. In
otaal is de Zeeuws-Vlaamse broedpopula-
:ie enkele duizenden exemplaren groot.
In sommige gebieden zitten vrij veel witte
ganzen die afkomstig zijn van mensen die
hun overtollige huisdieren gedropt heb
ben. Vanaf september komen de overwin
terende grauwe ganzen. Hiervan verblij
ven er circa 60.000 in Zeeuws-Vlaanderen.
Het merendeel verblijft in het Verdronken
Land van Saeftinghe waar ze zeebiesknol-
len eten.
Schade
Met een toename van de broedpopulatie
nam ook het aantal klachten van overlast
op landbouwpercelen toe. Met name
langs de wat grotere broedlocaties treedt
schade op. Zeker als de landbouwgewas
sen tot aan de kreekrand verbouwd wor
den is het voor de ganzen een luilekker
land. Het hoogwaardige voedsel is makke
lijk te bemachtigen en bij gevaar vluchten
ze snel het open water op. Voor de boer is
het enorm frustrerend zijn met zorg
geteelde producten halverwege het groei
seizoen verloren te zien gaan. Indien
broedgebied (riet) en vluchtgebied (open
water) verder weg liggen van de voedsel
rijke akkers is het overlevingspercentage
van de jongen kleiner. Bovendien zijn de
ganzen als ze jongen hebben minder snel
geneigd de akkers op te zoeken omdat de
vluchtweg naar het water te lang is. Ze
proberen dan in leven te blijven op een
dieet van karige grassen in de weilanden
langs de kreken.
Ganzenoverleg
Het bestrijden en voorkomen van de scha
de is geen gemakkelijke klus, de ganzen
zijn heel slim en hebben alles snel in de
gaten. Bovendien is het uitkijken dat je de
andere natuurwaarden niet in gevaar
brengt. Er is een speciaal ganzenoverleg
waar vertegenwoordigers van landbouw,
beleid, beheerders, wildbeheereenheden
en natuurbescherming zitting in hebben.
De hier afgesproken maatregelen zijn vast
gelegd in een ganzenbeheersplan. De laat
ste jaren zijn er eieren geschud en ganzen
afgeschoten om te trachten de populatie
in te perken en schade te voorkomen. De
populatie groeit echter nog steeds. In
andere ganzenbroedgebieden in
Nederland is een daling van het aantal
broedparen waargenomen door natuurlij
ke predatie door vossen.
Bijvoeren
Naast de voorgestelde maatregelen uit het
beheersplan is er vanuit de landbouw het
initiatief genomen de ganzen te voeren
om schade in de winter te voorkomen.
Het doel is de ganzen op de akkers te
houden waar bijgevoerd wordt zodat
andere percelen schadevrij blijven. Op
zich is het positief dat er initiatieven zijn
die het probleem op een diervriendelijke
manier trachten op te lossen. Tot nu toe is
er bijgevoerd met bieten en aardappelen.
Met name op de bietenakker verbleven
reeds vroeg in het seizoen meer dan
10.000 ganzen die in korte tijd de akker
volledig kaal gegeten hadden. Het bijvoe
ren heeft echter een kort werkend effect
en op termijn mogelijk een negatief effect.
De ganzen kunnen makkelijk aan zeer
hoogwaardig voedsel komen zodat ze met
een prima conditie aan het broedseizoen
beginnen en in plaats van 6 eieren 10
eieren leggen. Bovendien bestaat ook de
mogelijkheid dat ganzen zich in de toe
komst massaal op bieten gaan storten die
niet voor hen bedoeld zijn.
Om meer inzicht te krijgen in de
populatieontwikkeling en de
schadeproblematiek is dit voor
jaar gestart met een halsbandon-
derzoek. Meer informatie hier
over is te lezen op www.stelt-
kluut.nl
Zie de Agenda op de achterpagina voor
een ganzenexcursie.
Alex Wieland is voorzitter van de vogelwerkgroep van
natuurvereniging De Steltkluut.
Halsbandonderzoek grauwe ganzen. Foto: A. Wieland.
19 WANTIJ september'02
